Het Congolese leger heeft Tongo heroverd op de militie van generaal Nkunda. Die zou wel nog de heuvel Mulimbi-Top boven Tongo controleren. Ook in Tamugenga zijn er gevechten geweest. Dat heb ik vanochtend hier in Goma bij MONUC vernomen, de VN-troepenmacht in Congo.

Maandag en gisteren waren er gevechten in Tongo tussen het regeringsleger en Nkunda. Tongo is een lokaliteit in Rutshuru, ten Noorden van Goma. De Congolese media maakten gisteren ook melding van gevechten rond Bweremana, in Masisi ten Westen van Goma. Maar dat konden ze bij MONUC niet bevestigen. Generaal Nkunda heeft in zowel in Rutshuru als in Masisi zijn legertje in de bush.

Het is vanuit Goma onmogelijk om in te schatten welke de gevolgen van de gevechten voor de burgerbevolking zijn. Er zijn weer vele tienduizenden mensen op de vlucht. Had ik wat meer tijd, ik zou proberen de déplacés te zien, in Sake bij voorbeeld, of aan de rand van Goma. Misschien komt het er nog van voor ik vrijdag weer uit Goma wegga.

Nkunda loopt de regeringsstellingen niet onder de voet. Maar hij klinkt weer bijzonder agressief. Maandag heeft hij zijn woordvoerder laten verklaren dat zijn militie Tongo “à feu et à sang” heeft gezet en dat hij verder wil oprukken naar Kabizo en Butare. Maar zoals gezegd: een bezoeker in Goma merkt daar niet veel van. Gisteravond (dinsdag) patrouilleerde het Congolese leger onder meer met vedettes op het meer en MONUC-helicopters maakten rondjes rond de stad. Maar eens 21 uur hielden de vluchten op.

Nkunda zit financieel op zwart zaad. Dat vertelde me een zakenman die dit weekend nog in de mijnstreek Walikale was. Hij heeft er de administrateur de Territoire van Masisi ontmoet, die door Nkunda naar Walikale was gestuurd. De bestuurder ging in Walikale de truckchauffeurs overtuigen dat ze opnieuw naar Goma moesten beginnen rijden met cassiteriet (tinerts) omdat ze onderweg door het Nkunda-land in Masisi komen waar ze taxen moeten betalen om Nkunda’s oorlogskas te spijzen. Nkunda heeft naar ik hoor de laatste weken nog financiële tegenvallers moeten incasseren. Tijdens een protestmanifestatie van de weduwen van militairen in Goma zou er een benzinestation dat aan Nkunda toebehoort in brand zijn gestoken. Verder zou er een lading pyrochlore van Nkunda in beslag genomen zijn. En, zoals gezegd, de truckchauffeurs uit Walikale die taxen afdragen aan Nkunda hebben al drie weken niet meer gereden (en dus ook niet meer betaald). Al deze zaken worden me hier voor waar verteld.
Vorige week zijn Rwandese troepen Nkunda komen ondersteunen. Volgens een directeur van een VN-bureau is onder meer de 99ste Rwandese brigade hier geweest.

De zogenaamde internationale gemeenschap geeft intussen de indruk daar niet veel van te geloven. Bij MONUC wordt me gezegd dat een commandant van het Congolese leger in Rutshuru eerder al valse informatie heeft verspreid over de zogenaamde aanwezigheid van Rwandese troepen in Congo. De afgevaardigde van de Afrikaanse Unie, Jean Ping, die eind vorige week in Congo was, heeft gezegd dat zijn waarnemers hier in Kivu hem eerste bewijzen van die Rwandese aanwezigheid moeten tonen. Maar zelfs als Ping die bewijzen in handen krijgt, dan nog is het niet zeker of hij en de Afrikaanse Unie meer zullen doen dan vragen dat het Congolese leger èn Nkunda stoppen met vechten. Wie ik hier in Goma ook over die internationale gemeenschap ondervraag, iedereen doet er schamper over. De mensen hier herhalen dat Nkunda uitgeschakeld moet worden maar dat de oorzaak van de oorlogsellende in Rwanda ligt. Maar de internationale gemeenschap zegt al tien jaar hetzelfde: houdt op met vechten, verzoent u, richt een commissie op enz. Gisteren las ik nog twee van zulke verklaringen. Een analist van de International Crisis Group zei aan het persbureau AFP dat zowel Congo als Rwanda hun eerdere verplichtingen moeten nakomen. De Franse minister Bernard Kouchner zei min of meer hetzelfde. Voor de mensen hier in Goma waar ik mee praat, komt het erop neer dat men angstvallig vermijdt om naar de kern van de zaak te gaan, en zo deze oorlog laat voortduren. Cynisme van het hoogste niveau.