leogargouille25 januari 2009 – 11:54

Een grote rij nieuwsgierige Brazilianen schuiven aan om de Artic Sunrise te bezoeken. De bezorgdheid en onmacht staat op de gezichten te lezen wanneer de bezoekers de feiten horen en de beelden zien van de milieudestructie die in hun land plaatsvindt. Brazilë is de vierde grootste uitstoter van broeikasgassen. Mondiaal is kaalslag van regenwouden verantwoordelijk voor 20% van de CO2-uitstoot, maar in Brazilië is de boskap van het Amazonewoud goed voor 75% van de uitstoot, ofwel 800.000.000 ton CO2 per jaar.

“Salvar o planeta. E agora o agora”
Hoewel soja de laatste jaren een steeds grotere bedreiging vormt voor het Amazonewoud, is de veeteelt nog altijd de grootste boosdoener; 80% van de omgekapte gebieden doet dienst als graasland.

Met de campagne vraagt Greenpeace ook aandacht voor alternatieve vormen van energieproductie. Steenkool en houtskool zijn wereldwijd de grootste bron van CO2-emissie. Nucleaire energie is natuurlijk ook nefast voor mens en milieu, omdat er voor radio-actief afval geen aanvaardbare bergingsmethodes bestaan. Hernieuwbare energie biedt volgens de campagnevoerders de enige uitweg. Wind, biomassa en kleinschalige stuwmerren moeten de energie van de toekomst produceren.

Tenslotte wijst Greenpeace op de noodzaak van de bescherming van de zeeën en oceanen. Ze zijn enorme kweekvijvers van biodiversiteit en produceren een aanzienlijk deel van de zuurstof in de lucht, noodzakelijk voor het leven op aarde. 42.000.000 Brazilianen leven langs de kust. Als de zeespiegel stijgt ten gevolge van de opwarming van de aarde, zullen zij de eerste slachtoffers zijn.

“De Artic Sunrice is ons drijvend kantoor,” zegt de Braziliaanse campagneleidster Rebecca Lerer. “We zijn naar Belém gevaren voor het Wereld Sociaal Forum. Maar we zijn hier ook om de Brazilianen aan te sporen om druk uit te oefenen op de overheid. Brazilië is één van de tien grootste economiën van de wereld, maar ook één van de grootste vervuilers. In december 2009 tijdens de milieutop in Kopenhagen moet Brazilië mee het gevecht aangaan tegen de destructie van de planeet.”

Soja: wonderboon of nachtmerrie?
Na het Forum zal de Artic Sunrise een zuidelijke koers varen om de campagne ook in andere Braziliaanse steden uit te dragen. De boot en bemanning zijn net terug van een trip naar Manaús en Santarém, twee steden langs de oever van de Amazonerivier, stroomopwaarts van Belém. In Santarém werd een landkaart voorgesteld die de impact van soja in de regio weergeeft. In 29 van de 121 gemeenschappen die in kaart gebracht zijn, is de bevolking afgenomen als gevolg van de uitbreiding van het soja-areaal en 2 gemeenschappen zijn zelfs volledig verdwenen. Op 55 plaatsen werd ontbossing vastgesteld. Als gevolg van landbouwbestrijdingsmiddelen en andere milieuvervuilende praktijken waren 29 bronnen en kleine rivieren aangetast. Op 12 plaatsen zijn publieke banen en paden ingepalmd door sojaplantages waardoor de lokale bevolking geen toegang meer heeft tot de traditionele wegen. Dit heeft tot verschillende conflicten geleid met de sojaboeren. Bijzonder aan de landkaart is dat de geaffecteerde gemeenschappen de impact van soja-expansie op hun leven zelf in kaart hebben gebracht.

“In 2001 werd in Pará 2.000 hectare soja verbouwd. Die oppervlakte nam pijlsnel toe tot 15.000 ha in 2002 en 53.000 ha vandaag,” vertelt Raquel Carvalho, terwijl we uitkijken over de rivier langs waar de soja ook naar Europa wordt getransporteerd. Raquel werkt voor Greenpeace Amazonia. Ze was nauw betrokken bij het uitwerken van de landkkaart en kent de sojaproblematiek in het regenwoud goed.

Toen Cargill in 2000 aankondigde dat het een soja-exporthaven zou bouwen in Santarém, ontstond meteen onvrede bij de lokale bevolking die vreesde voor de impact op de regio. Cargill is het grootste privébedrijf van de wereld zonder aandeelhouders en moet daarom bij niemand verantwoording afleggen. De Noord-Amerikaanse agrogigant lapte de Braziliaanse wetgeving aan zijn laars, want de constructie van de haven ging van start zonder het vereiste milieu-effectenrapport. In 2003 was de haven operatief, maar de oppositie in en rond Santarém nam toe en na een lang juridisch proces besliste het Federaal Gerechtshof in december 2007 dat Cargill een milieu-effectenrapport moet indienen.

Ook in Europa nam de druk toe. Ngo's en consumenten zetten importeurs aan om soja uit ontbost regenwoud te weigeren. Dat er nog een lange weg te gaan is en dat het moratorium op de boskap sojaboeren lang niet afschrikt, blijkt uit de evolutie van de kostprijs van grond in het gebied. Sinds 2000 is die gestegen van 70R$ tot 1.500R$ per hectare.

De verslaggeving over Wereld Sociaal Forum 2009 kan er enkel komen met uw steun!