Benno Barnard: "Het is een oorlog, en in een oorlog gebeuren nu eenmaal verschrikkelijke dingen." Foto door Nick Herweyers.

Burgerslachtoffers

Pieter Stockmans van Amnesty International Vlaanderen pleit uiteraard voor meer rechtvaardigheid voor de onderdrukte Palestijnen. “In een oorlog gebeuren er inderdaad verschrikkelijke dingen, maar de bedoeling is dat oorlogsmisdaden niet meer gebeuren. Ook in een oorlog zijn er grenzen. De sfeer is te negatief rond Palestijnen. Ze steunen nochtans niet allemaal Hamas!”, aldus Stockmans. Hij somt nog eens alle feiten op. “In 2006 won Hamas de verkiezingen en toen begon de VS de Fatah-partij te ondersteunen. In de zomer van 2007 kwam het tot een bloedige strijd tussen Fatah en Hamas. De Israëlische regering weigerde sindsdien de toegang tot basisgoederen aan de Gazastrook en sloot het gebied in met blokkades. Door die twee ingrepen stijgen de armoede en de werkloosheid er pijlsnel. De Gazastrook is nu voor 80% afhankelijk van voedselhulp. Maher Albhaisi, een Palestijn die doctoreert aan de VUB wijst ook op het grote medische probleem. “de medische sector is het meest getroffen. De elektriciteit wordt soms 20 uur uitgeschakeld, wat voor moeilijke werkomstandigheden in de ziekenhuizen zorgt.” De Palestijnse student besluit met de zin “Wij hebben een onafhankelijkheidsstatuut nodig.”

Tijdens een filmpje zien we het bekende beeld van de witte fosforbommen die gebruikt werden door het Israëlische leger. Stockmans vertelt er het volgende over: “De restanten van die bommen kan je terugvinden in verschillende straten en huizen. Ze werden bewust herhaaldelijk gebruikt. Een Israëlische arts getuigde dat, wanneer een mens ermee in contact komt, de giftige stoffen door de huid knagen en zelfs tot diep in het lichaam kunnen doordringen om zo interne organen aan te tasten.” Stockmans betreurt ook het disproportionele geweld: de directe aanvallen op burgers met onbemande precisieraketten en het inzetten van zware, onprecieze artillerie die soms een reikwijdte heeft van drie voetbalvelden. “Veel Palestijnen schuilden ook in de VN-gebouwen, omdat ze dachten dat ze daar veilig waren, maar niets was minder waar”, zegt Stockmans.

Pieter Stockmans van Amnesty International Vlaanderen: "De sfeer is te negatief rond de Palestijnen. Ze steunen nochtans niet allemaal Hamas!" Foto door Nick Herweyers.

“Westen versus Islam”

Barnard en Van Rooy schuiven alle schuld in de schoenen van het ‘Islamitische Hamas’. Barnard: “Hoe moet je nu met Hamas spreken? Het is heel moeilijk om met hen tot een vredesovereenkomst te komen. In het handvest van Israël staat niet dat ze Hamas willen vermoorden. Maar in het handvest van Hamas staat het omgekeerde wel.” Van Rooy vult aan: “Het Westen is in oorlog met de Islam. En dus ook met de Islamitische partij Hamas. Westerlingen lezen de teksten van Hamas niet. Maar Hamas wil de joden doden! Ik denk dat wij de kracht van de Islam onderschatten. Ik ben bevriend met verschillende Arabische intellectuelen die mij allemaal hetzelfde zeggen, namelijk dat we ons Westers gedachtegoed moeten beschermen.”

Ludo De Brabander van vzw Vrede bekijkt het anders: “Ik zie vooral dat Israël in de watten gelegd wordt door de VS, dat wapens blijf exporteren naar Israël. Wanneer Hamas raketten afvuurt, dan is dat een wanhoopsdaad, want hun wapens trekken op niets. Je kan dat geen zelfverdediging noemen. Heel het conflict is een bezettingsconflict. Trouwens, als men uw huis steelt, dan zou ik eens willen zien of u zo rationeel zou reageren.” Verder baseert de Brabander zich op VN-cijfers. “Want die zijn geloofwaardiger dan de cijfers van het Israëlische leger”, aldus de Brabander die zich duidelijk niet laat doen door Van Rooy, die hem een ‘Westerse sympathieke goedmens’ noemt.

Ludo De Brabander staat zijn mannetje tussen Van Rooy (links)en Barnard (rechts). De Brabander: "Als men uw huis steelt, dan zou ik eens willen zien of u zo rationeel zou reageren." Foto door Nick Herweyers.

Rechten

Je zou het haast vergeten, maar er zat nog iemand aan de gesprekstafel, die weinig aan het woord werd gelaten. Zohra Othman is lid van een Internationale delegatie van advocaten en sprak over de rol van die verschillende advocaten die het opnemen voor de onderdrukte Palestijnen tegen de oorlogsmisdadigers. “Vele advocaten zijn reeds naar de Gaza-strook gestuurd”, vertelt Othman. “Internationaal recht is belangrijk. De oprichting van het Internationaal Strafhof in Rome was van levensbelang. In België werd de genocidewet ingevoerd in 2003, wat ook een stap in de goede richting was. Sharon is vroeger nog aangeklaagd geweest in België op basis van die wet, maar dat proces werd herleid tot een schaamlapje, net zoals in vele andere landen.”

Pieter Stockmans is kwaad op Israël. “Israël kiest om buiten schot te blijven van de Internationale gerechtigheid. Het feit dat er sinds november 2008 geen buitenlandse journalisten meer binnengelaten worden in Gaza, is daar een goed voorbeeld van. De VN vindt het gelukkig wel de moeite om een onderzoek te starten. Wij van Amnesty International doen eigenlijk een algemene oproep om wetteksten te respecteren.” De Brabander vult aan: “Er moet een internationaal onderzoek komen met noodzakelijke basisvoorwaarden, maar daardoor is er nog geen vrede. De partijen die nu aan de macht zijn hebben maar één objectief: zo veel mogelijk grond van de Palestijnen inpalmen, en de Palestijnen verjagen. Ik ben al een tiental keren in de Westelijke Jordaanoever geweest en de situatie is er elk jaar slechter. Bij een eerlijk proces zal er misschien ook een vredesproces komen, en dan heeft Israël al die wapens niet nodig.”

Palestijns doctoraatsstudent uit Gaza Maher Albhaisi : "Wij hebben een onafhankelijkheidsstatuut nodig." Foto door Nick Herweyers.

Wapens Israël

“Gedurende tien jaar heeft de VS Israël voor 30 miljard dollar wapensteun verleend. Dat is drie miljard dollar per jaar”, vertelt Stockmans. Onlangs was er een nieuwe wapenlevering door de regering Obama, ondanks het conflict. In het Amerikaanse recht staat er iets in de wetgeving dat hen eigenlijk zelf verbiedt om dat te doen. Maar de VS zijn niet de enige zondaars. De EU is zelf geen vragende partij voor een onderzoek. Daar wordt geen woord over gezegd. De European Code of Conduct bestaat, maar ook die gedragsregels worden geschonden. Zowel Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Roemenië en België zijn al medeplichtig geweest voor wapenexport naar Israël. Het Verenigd Koninkrijk voert bijvoorbeeld heel veel wapenonderdelen uit, maar ze zeggen dat Israël geen eindgebruikers zijn. Daarom vragen wij nu voor een eindgebruikercontrole! Zolang de mensenrechten er geschonden worden moet die controle er zijn. België stopte pas op 9 februari met wapenverhandeling, en er zijn gelukkig nog landen die hun wapenexport naar Israël terugschroefden.”

Moderator Karen Moeskops, directeur van Amnesty International in Vlaanderen (links) naast de vijf panelleden. Het debat verliep niet zonder problemen. Foto door Nick Herweyers.

Vreemd debat

Uiteindelijk eindigde het debat in mineur. Een man uit het publiek begon Van Rooy te trakteren op verwijten. “Fascist”, klonk het, en “Je verkondigt je theorie op een lullige manier.” Op den duur begon Barnard zijn commentaar met de zin “Het is mijn rol weer om onsympathiek te zijn.” Barnard voelde zich duidelijk niet op zijn gemak. “Zo’n debat heeft geen enkele zin. De situatie is volledig zoals verwacht”, zei hij. De moderator (Karen Moeskops, directeur Amnesty International Vlaanderen) had over het algemeen geen controle over het gesprek. Er was ook maar één microfoon voor zes mensen. Maar dat maakte de meningen niet minder interessant. Hetzelfde debat zou wel nog diepgaander geweest zijn met een andere (neutralere) moderator die meer tussenbeide kwam. Dan kon Amnesty international ook meer in discussie gaan. Anderzijds zou het debat er misschien nooit gekomen zijn moest de mensenrechten-ngo niet het initiatief in handen genomen hebben. De morele winnaar van het debat? Dat moet wel het kamp zijn van Amnesty International, samen met Zohra Othman en Ludo De Brabander. Die laatste stond overigens zeer stevig in zijn schoenen mee te debatteren.