Indymedia.be is niet meer.

De ploeg van Indymedia.be is verhuisd naar DeWereldMorgen.be waar we samen met anderen aan een nieuwswebsite werken. De komende weken en maanden bouwen we Indymedia.be om tot een archief van 10 jaar werk van honderden vrijwilligers.

De stem van mijn moeder

De stem van mijn moeder

Abdelkader Benali is geboren in Marokko en ook de personages uit 'De stem van mijn moeder' hebben hun roots in dit land. Maar laat nu net dat van geheel ondergeschikt belang zijn in deze fijngevoelige maar tegelijkertijd krachtige roman. Zonder expliciet taalgebruik weet Benali generatie- en gevoelskloven aan de oppervlakte te brengen. In een rustige maar vivante stijl heeft hij het over illusies, taboes en dood. En hoe deze kunnen transformeren van verlammend naar zelfoplossend.

benali.jpg

kaft: 'De stem van mijn moeder'

Het hoofdpersonage in deze roman heeft geen naam. Zijn naam wordt niet genoemd. Hij is de zoon. De zoon van de vader die hem niet begrijpt en van de moeder die zwijgt. Zijn vader, dat is de schoonspringer. Zo werd hij altijd genoemd door oude mannen die op bezoek kwamen in het ouderlijke huis. Vroeger zette de schoonspringer bandjes op met muziek van Oem Kaltoem. Op oude foto's die hij niet mag zien, ziet hij zijn vader al lachend in hippe kleding. De held, de man, hij die de eer en de familie in Marokko redde door weg te gaan, naar Europa.

Op een dag komt de dood het familiegeluk verstoren. De levens van de schoonspringer, de moeder en de zoon verliezen elke mogelijke verbinding. De vader legt zich toe op halal en haram. De moeder verdwijnt uit het zicht. De zoon vindt een verstopplaats achter zijn professionele fotografiecarrière. Hij werkt lange uren tijdens veeleisende opdrachten met halfnaakte modellen. Hetgeen hem als een hoge muur van de ouders scheidt. Maar er is meer. De zoon denkt altijd weer terug. Aan die zomer in Marokko. De zon, de zee. De vader leerde hen zwemmen. Hij en zijn broer. De vader die hen uitdaagde. Een sprong van de rots. Wie durft?

De zoon vlucht. Hij vlucht voor de herhaling. De zoon is een deel van een tweeling. Zoals zijn vader was. Zoals zijn eigen zonen zijn. Maar dat wil hij niet weten. Hij negeert de toenaderingen van de moeder van zijn kinderen. Terwijl hij wacht tot zijn eigen moeder weer tot hem zal spreken.
En dan belt hij dus. De vader belt hem, want de moeder gaat sterven. De zoon moet komen, 'waarom laat hij niet van zich horen en verwaarloosd hij zijn ouders', 'waarom doet hij werk dat geen echt werk is', 'en waar ligt het oude fotoboek'. Na twijfel en overpeinzingen buigt de zoon en stort hij zich in de confrontatie met zichzelf, de relatie met de ouders en zijn verleden.

Laag per laag.
Benali stapelt zijn verhaal laagje per laagje op. Van in het begin weet je hoe de vork in de steel zit, maar het gaat nooit vervelen door de extra's die hij op tijd en stond toevoegt aan elke aparte laag.
Zo zijn er de 'dagboekstukjes' van de tweelingbroer uit het verleden die afgewisseld worden met de verhaallijn die zich in het heden afspeelt. Het gaat hem in het boek niet om het opstapelen van spanning of emotie. Eerder dan nieuwe feiten te vergaren, verzamel je steeds meer betekenissen van een zich herhalend maar uitdeinend begrip.
De drijvende kracht van dit boek is de zachte sfeer. Je voelt de aanwezigheid van dood en aanvaarding zonder dat die ooit zwaar worden. Benali heeft zijn thema's hanteerbaar verpakt in het proces van groei dat het hoofdpersonage doormaakt. Dat gaat van, eerst ontkenning en geïsoleerd verdriet, naar later erkenning, perspectief en bevrijding..

Het verhaal dat Benali brengt is als een verstild moment en zou je ook kunnen benaderen (de vergelijking ten spijt) als het lichtspel in een foto. Wie de finesse van 'De stem van mijn moeder' wil ontdekken en beleven zal dus met nuance en omzichtigheid te werk moeten gaan in het lezen van Benali's meest recente boek.

Tags