Tom10 juni 2009 – 02:15

Een cameraploeg van VTM en een persfotograaf wilden zondag cabaretier Karel Declercq volgen in het stembureau. Declerq verkleedde zich eerder als stemkraam en dioxinekip, en haalde de europese pers. De voorzitter van een kiesbureau in Izegem weigerde pers de toegang tot zijn stembureau.

Drie kranten berichtten over het incident, inclusief schermutseling, op basis van een Belga-bericht. De sites van De Morgen en Het Laatste Nieuws:

“...Volgens vrederechter Chris Madou van het kanton Izegem werden er vooraf geen instructies gegeven om media te weren uit de stemlokalen. Madou benadrukt wel dat de voorzitter van een stembureau autonoom kan beslissen om mensen de toegang te weigeren tot het stemlokaal. ...”

Dezelfde inhoud op de site van Het Nieuwsblad, dat eraan toevoegde:

“Volgens politiewoordvoerder Rudy Cracco kan een voorzitter die beslissing nemen om bijvoorbeeld de openbare orde in het stemlokaal te verzekeren of het geheim van de stemming te waarborgen.”

Een sterk staaltje tendentieuze berichtgeving. Want de voorzitter van een kiesbureau hoeft niet te wachten op een richtlijn om de pers buiten de deur te houden: de kieswet verplicht hem daartoe! Een persfotograaf, een cameraploeg van VTM, een Belga-reporter en maar liefst drie krantenredacties vonden het niet nodig even het kieswetboek te raadplegen – een wetboek dat nota bene in elk bureau en wachtlokaal ter inzage ligt (zie onderaan). Ze hadden dat beter even gedaan, de voorzitter had namelijk overschot van gelijk.

De pers keert het om
De vrederechter hebben we niet kunnen bereiken voor commentaar. Politiewoordvoerder (commissaris, trouwens) Rudy Cracco bevestigt dat de krant hem juist citeert. “Maar de pers keert het om,” zegt hij dinsdag aan uw indymedia.be-reporter, “de voorzitter hoeft de pers niet te weigeren, ze mag gewoon niet binnen. Wel is de gewoonte gegroeid dat hoge politieke figuren op de foto mogen bij het uitbrengen van hun stem. In dat geval kan de voorzitter de pers gedogen, hij heeft politionele bevoegdheid.”

Voor de cabaretier was na enkele frivole verkiezingsacts ook een gewoonte gegroeid. Van de regels in het kiesbureau had hij nog niet gehoord - pikant detail: hij is jurist. Maar wordt de vierde macht niet verondersteld te wet te kennen, in het bijzonder: wat ze (niet) mag in een kiesbureau?

Ach natuurlijk zijn beelden van de kroonprins, die “zoals iedereen” moet aanschuiven, geen steen des aanstoots. Hij stond zondag zelfs achter een vrouw met hoofddoek. Sympa, n'est pas? De hoofddoek is weer helemaal in, sinds Marie-Rose Morel van het VB hem draagt. Maar ik dwaal af.

Drammerig
Ik heb het niet over sfeerbeelden. Met name de VRT maakt al jaren drammerige beelden van kiezers. We herinneren ons de cameralens die letterlijk mee in het stemhokje van Wilfried Martens stapte. Of een oudere man die nog in het kiesbureau gevraagd werd voor wie hij had gestemd. Gelukkig zei hij “voor de goeien”, want meer had hij niet mogen zeggen. Maar dat was toen. Vandaag moet het allemaal nog brutaler.

Ik heb het over cabaretier Karel Declerck die in witte jas en hoge hoed, volgeplakt met kleurige tekstjes, het vijfde kiesbureau van Izegem verlaagt tot een circustent, en journalisten die vinden dat ze daar bij moeten zijn. Ik heb het over de cameraploeg van ons aller staatszender, die de kiezers IN HET STEMBUREAU om hun stem vraagt en dan een verslag aflevert met* één antwoord voor Open VLD, één voor sp.a, één voor CD&V en één voor PVDA. Hoeveel kiezers moet je aanspreken om dat beeldmateriaal bij elkaar te krijgen? Verstoring van de orde in het kiesbureau en een uitverkoop van het kiesgeheim, in de zuiverste vorm.

Het moet namelijk gezegd dat deze laatste kiezer pas antwoord gaf na een timide “mag ik dat zeggen?”, waarmee ook gezegd is dat het interview niet werd voorafgegaan door een beleefde vraag. De burger, een zeldzame keer voor de camera van de VRT gezet, moet direct beslissen: haar stem verklappen of niet op TV komen. Met haar aarzeling toonde zij in haar eentje meer gevoel voor kiesheid dan drie kranten en de hele VRT 09-poppenkast bij elkaar.

De persfotograaf en VTM-cameraploeg die het bruin bakten in Izegem, verdienen het vervolgd te worden op basis van artikel 110 van de kieswet. De VRT-ploeg moet dringend artikel 111 te lezen krijgen. En Bracke: in den bak.

---

Kieswetboek, Titel IV. - kiesverrichtingen. Hoofdstuk I. - handhaving van de orde.

(...)  Art. 109. De voorzitter van het stembureau neemt de nodige maatregelen om orde en rust te handhaven in de omgeving van het gebouw waar de verkiezing plaatsheeft.
  Hij is tevens belast met de handhaving van de orde in het lokaal en kan die bevoegdheid wat het wachtlokaal betreft, aan een lid van het stembureau overdragen.
  Alleen de kiezers van de stemafdeling en de kandidaten worden in het wachtlokaal toegelaten.
  In het gedeelte van het lokaal waar wordt gestemd, worden de kiezers niet langer toegelaten dan nodig is om hun stembiljet in te vullen en in de bus te steken.
  (De computerdeskundigen... worden toegelaten)(...)

  Art. 110. Hij die (...) gedurende de kiesverrichtingen het lokaal van een der stemafdelingen betreedt, wordt op bevel van de voorzitter of van zijn gemachtigde uit het lokaal verwijderd; indien hij weerstand biedt of opnieuw binnentreedt, wordt hij gestraft met geldboete van vijftig tot vijfhonderd euro.

  Art. 111. Zij die in het stemlokaal openlijk tekens van goedkeuring of afkeuring geven of op enigerlei wijze wanorde veroorzaken, worden door de voorzitter of zijn gemachtigde tot de orde geroepen; indien zij daarmee voortgaan, kan de voorzitter of zijn gemachtigde hen doen verwijderen, met dien verstande dat hij hen opnieuw moet binnenlaten om te stemmen.
  Van het bevel tot verwijdering wordt in het procesverbaal melding gemaakt en de schuldigen worden gestraft met een geldboete van vijftig tot vijfhonderd frank.
(...)

  Art. 113. Op de tafel van het stembureau wordt een exemplaar van dit wetboek gelegd. Voor de kiezers ligt een tweede exemplaar ter inzage in het wachtlokaal.

(onze onderlijning, onze samenvattingen tussen haakjes)

De kieswet vindt u hier.

*voor zover ik me het ellendige verslag goed herinner.