Pascal Debruyne (Ugent/ TiensTiens), Stijn Oosterlynck (KUL), Koenraad Bogaert (Ugent), Tim Vanhove (Lector Artevelde Hogeschool), Carla Ronkens (Werkgroep Vluchtelingen), Chris Bens (Hand In Hand), Dominique Willaert (Victoria Deluxe), Anke Hintjens, Lut Vael (Samenlevingsopbouw Gent), . 12 november 2009 – 09:21

De laatste jaren dwaalde in Gent een groep Roma-gezinnen maandenlang rond van het ene naar het andere erbarmelijke kraakpand, waar de ijspegels aan de ramen hangen. En nu hebben er blijkbaar ook families de toevlucht gezocht tot de wijktuintjes in de Gentse Bloemekeswijk. Maar er is meer aan de hand, dat de verhalen en beelden in de krant verduidelijkt. De dak- en thuislozenopvang zat de afgelopen jaren minstens één op de twee nachten vol. Op enkele maanden tijd verdriedubbelde het aantal kinderen dat er opgevangen werd. Door de druk op het onderste segment van de woonmarkt in de stad, is betaalbaar wonen voor deze gezinnen onmogelijk geworden.

Het tekort aan betaalbare woningen op de private huurmarkt en het schrijnende tekort aan crisis- en noodopvang maakt de situatie voor de groepen als de Roma uitzichtloos. Uiteindelijk zijn mensen met een onzekere of kwetsbare verblijfsstatus aangewezen op de goodwill van culturele en caritatieve organisaties zoals Victoria Deluxe, De Werkgroep Vluchtelingen, De Tinten, Hand in Hand, de overkoepelende KRAS-diensten en Huize Triest, die huizen voor hen huren. Anderen zijn aangewezen op kraakpanden. Sinds 2007 is er een werkgroep dak-en thuislozen opgericht en verschillende stadsdiensten vergaderen regelmatig over de situatie van de Roma-families. Tot nu toe bleef het echter bij praten en een kleinschalige uitbreiding van nachtopvang.

Het probleem dat we vandaag meemaken, zal alleen toenemen door de toetreding van de nieuwe EU landen. Steeds meer Bulgaren, Slovaken en Roemenen komen zich hier vestigen. Wanneer deze problemen via politieke of maatschappelijke weg aan de kaak worden gesteld en maatschappelijke druk wordt gezet door verschillende personen en groepen, stoot men steeds op de onmacht van het paarse stadsbestuur. Er is vrees voor een aanzuigeffect.

Natuurlijk is het niet uitsluitend de verantwoordelijkheid van de stedelijke overheid, en we zien dat de Stad pogingen doet. Toen in het verleden tenten opgezet werden in de kazerne in Destelbergen deed dit de Roma echter herinneren aan hoe ze in 1999 met een list naar een Gents politiekantoor werden gelokt en vandaar gedeporteerd werden naar Slowakije, een misdaad waarvoor de Belgische staat werd veroordeeld door het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (het zogenaamde Conka-arrest). In 2007 stuurde burgemeester Daniël Termont een brief naar de leden van de federale regering en de Europarlementsleden van de Vlaamse partijen. Daarmee was de hete aardappel doorgeschoven, maar ook niet meer dan dat. Ondertussen lijkt de situatie er alleen maar erger op geworden.

Mensen zonder wettige verblijfsstatus en mensen met een precaire verblijfsstatus zoals de Roma, zijn de hedendaagse slachtoffers van de globaliserende stad die onderhevig is aan migratiestromen, en de door Europa op gang gebrachte openmarkt, zonder een buffer voor de negatieve effecten daarvan. We pleiten er echter voor om creatieve oplossingen te zoeken op lokaal niveau om zo aan de hoogdringendheid van deze situatie te beantwoorden. Maatregelen op korte termijn zijn de verdere uitbreiding van de nachtopvang, de permanente opvangmogelijkheden en het ondersteunen van deze groepen door huurwaarborgen te verzekeren of voor een referentieadres te zorgen. Er is ook nood aan meer ambulante hulpverlening rond huisvesting en aan transitwoningen of wooncontainers. Het OCMW kan enkele huizen huren voor mensen met een kwetsbare verblijfsstatus.

Dringende maatregelen zijn bovendien een Gents meldpunt of inloophuis; een plek waar de nieuwe EU burger zich kan informeren over zijn rechten en plichten en waar de Stad zich kan informeren over de drijfveren van deze nieuwe EU burgers. De Bulgaren komen bijvoorbeeld met valse arbeidscontracten of beloftes. Met zo’n meldpunt heeft men wat hardere bewijzen in de hand om naar Europa te stappen en daar de nieuwe lidstaten op hun plichten te wijzen. Er zijn nog andere creatieve manieren. In het Italiaanse Modena slaagde men erin Roemeense Roma te vragen wat ze dan wel in hun dorp deden daar om aan de kost te geraken. “Boeren”, zeiden ze, en ze kregen meteen een veld: de overlast daalde er drastisch mee…