Christophe Devriendt03 december 2005 – 11:48

Sinds enkele weken worden er bij Colruyt een aantal voedingsproducten verkocht onder de naam ‘Collibri’. Een deel van de opbrengst gaat naar scholingsprojecten in het Zuiden. Dit gebeurt in samenwerking met Broederlijk Delen. Hoe is die samenwerking er eigenlijk gekomen? Colruyt speelde al geruime tijd met de idee om, naast hun aanbod van Oxfam Fair Trade, een eigen lijn van ‘duurzame’ producten op te starten. De voedingsdistributeur uit Halle heeft een samenwerking met Vredeseilanden voor gelabeld FSC-hout afkomstig uit Indonesië. Maar aangezien Vredeseilanden ook al samen met Oxfam-Wereldwinkels in de ‘Ik ben Verkocht-campagne’ zat, vonden ze het bij Vredeseilanden iets te ver gaan om een aparte lijn van ethisch verantwoorde producten uit te bouwen. Colruyt kwam op die manier terecht bij Broederlijk Delen, met hun vele partners die rond educatie werken. Een logische keuze dus . Een kleine 5% schenkt het bedrijf aan scholing –of vormingsprogramma’s van Broederlijk Delen.

Bij Broederlijk Delen ging men niet over één nacht ijs. Ethibel, een onafhankelijk onderzoeks -en adviesbureau voor duurzaam beleggen en maatschappelijk verantwoord ondernemen, werd geraadpleegd. Bart Bode, werkzaam op de dienst ‘Politiek en Communicatie’ van Broederlijk Delen, licht één en ander toe. ‘Onze eerste zorg was dat Colruyt deze samenwerking zou kunnen gebruiken als uithangbord. Ethibel, die het bedrijf goed kennen, verzekerde ons echter dat deze samenwerking een deel van hun bedrijfscultuur betekent: Colruyt heeft aandacht voor mens en milieu.’ Een andere terechte bekommernis is de concurrentie met het huidige aanbod van Oxfam-Wereldwinkels ‘Broederlijk Delen kreeg de garantie dat Colruyt het aanwezige aanbod aan Fair Trade-producten behoudt,’ weet Bart Bode te melden. Bij de Collibri-producten spreekt Colruyt over ‘respectvolle’ handel. Of de consument het verschil zal merken, laat staan kennen, valt te betwijfelen. Niet in het minst door de nogal gelijkende verpakking. Het gaat in sommige gevallen over dezelfde soort producten, zoals wijn, koffie, sinaassap en chocolade!

Volgens Bart Bode zal die verwarring alvast niet gebeuren. ‘De consument moet in deze niet onderschat worden! Iemand die al producten van eerlijke handel koopt, zal het verschil heus wel merken. Dit aanbod is complementair.’ Oxfam-Wereldwinkels, bij monde van woordvoerder Anke Hintjens, is daar minder van overtuigd: ‘Voor de consument zijn de verschillen helemaal niet zo duidelijk. Vooral ook omdat sommige van hun partners erkend zijn door Max Havelaar en daardoor ook onze partner zijn, zonder een meerprijs te betalen.’ Het is dus allemaal veel genuanceerder en als consument heb je daar vaak – letterlijk - geen boodschap aan. Een goede communicatie is dan ook nodig.’ Anke Hintjens daarover: ‘De kern van ‘eerlijke handel’ is het inkomen voor de producent. De term ‘respectvolle’ handel op het randje van de eerlijke handel. Oxfam-Wereldwinkels geeft aan de boeren een hogere minimumprijs – een Fair Trade-premie, als het ware – waarover de boeren bovendien zelf kunnen beschikken én waarover zij zelf beslissen wat ze met die inkomsten doen.’

Zeker in het licht van een nauwere samenwerking tussen de verschillende organisaties onder de 11.11.11. koepel, de zogenaamde ‘vernieuwingsbeweging’, is het jammer dat er niet duidelijker gecommuniceerd werd tussen Broederlijk Delen en Oxfam-Wereldwinkels. Van Anke wilden wij daarom weten wat hun plannen zijn: ‘We volgen de zaken goed op en we verwachten een aantal zaken. Bijvoorbeeld, de blijvende samenwerking met erkende labels, geen eigen label creëren, het handhaven en desnoods verstrengen van de criteria en tenslotte het behouden en eventueel uitbreiden van de huidige Fair Trade-lijn bij Colruyt.’

Bestaat er trouwens enige controle op de productie? ‘Colruyt heeft’, aldus Bart Bode ‘een charter rond milieu en arbeidsomstandigheden. Op die manier is het voor ons mogelijk om ter controle een aantal ‘casestudies’ op te zetten.’ En wat de toekomst brengt? Bart Bode: ‘Onze organisatie is naast zeven multinationale ondernemingen en vijf ontwikkelingsorganisaties lid van CFP, het Corporate Funding Program, de ‘Bedrijfsgiftenbank’ in de volksmond. Ook daar proberen wij door rechtsreeks overleg invloed uit te oefenen op het gevoerde beleid van een bedrijf. Onze samenwerking met Colruyt zal dan ook steeds grondig geëvalueerd worden. ’

In dit kader dienen we ook Effico, een – naar eigen zeggen – ‘ethische’ Belgische koffiehandelaar, te vermelden. Enige tijd geleden lanceerden zij een heuse Fair Trade-koffie op de markt, zonder de strenge criteria van Oxfam-Wereldwinkels te halen. Volgens Anke Hintjens kan zoiets gewoonweg niet. De opbrengsten van de Collibri-koffie gaan dus niet naar projecten van Broederlijk Delen, maar naar projecten van de Effico-Foundation. Reactie van Anke Hintjens: ‘Colruyt is effectief met Effico in zee gegaan. Die samenwerking zou worden stopgezet. Maar tot op vandaag heeft Colruyt daar niets aan veranderd. Wij zullen daar met hen nog over in debat gaan.’

Tot slot willen we het hier nog even over fondsenwerving hebben. Veel organisaties (Oxfam, GAIA, Amnesty, …) besteden deze heden ten dage uit aan privé-bedrijven. Werknemers moeten op die manier bepaalde targets halen of vliegen er onherroepelijk uit. Is de samenwerking met Colruyt in feite ook geen verkapte vorm van fondswerving? Een laatste keer Bart Bode: ‘Vele NGO’s gaan inderdaad op zoek naar alternatieve manieren van fondsenwerving. Voor ons zou het echter al te gek zijn zoveel tijd en middelen te steken in deze samenwerking als het enkel over geldinzameling alleen zou gaan . Bovendien krijgt Broederlijk Delen ook financiële steun langs andere kanalen. Ik denk dan vooral aan parochies, privé-giften en katholieke scholen. Neen, wij zien dit zeker niet enkel als een vorm van fondswerving, het gaat veel verder.’