Indymedia.be is niet meer.

De ploeg van Indymedia.be is verhuisd naar DeWereldMorgen.be waar we samen met anderen aan een nieuwswebsite werken. De komende weken en maanden bouwen we Indymedia.be om tot een archief van 10 jaar werk van honderden vrijwilligers.

Op reis door Zuid-Amerika: Bush contra Chavez

Op reis door Zuid-Amerika: Bush contra Chavez

Met de bijna gelijktijdige landing van George W. Bush in Brazilië en van Hugo Chavez in Argentinië, kent de machtsstrijd tussen beiden een nieuw hoogtepunt. Bush is op rondreis door Latijns-Amerika om er de invloed van de Verenigde Staten opnieuw te versterken, iets wat Chavez ten allen prijze wil vermijden.

De Amerikaanse president is het vast al gewoon dat overal waar hij komt, duizenden protestgangers hem verwelkomen. In Zuid-Amerika is dat niet anders. De steden die Bush op zijn rondreis aandoet, zoals São Paulo, Montevideo en Bogota, worden dan ook al gauw slagvelden tussen veiligheidsdiensten en demonstranten. Bush en bij uitbreiding de Verenigde Staten zijn in Zuid-Amerika dan ook ontzettend onpopulair. Na decennia van een zeer dociele houding ten aanzien van de Noord-Amerikanen, hebben de Zuid-Amerikanen in recente jaren massaal hun rug gekeerd naar de machtige noorderburen, die medeverantwoordelijk worden geacht voor de verschillende militaire dictaturen in de regio, de plundering van de natuurlijke rijkdommen van het continent en de belabberde economische toestand van vele Zuid-Amerikaanse landen. In landen als Venezuela, Ecuador, Bolivia en Argentinië vertaalt die afkeer zich tot op de allerhoogste beleidsniveaus. De relaties tussen bovengenoemde landen en de VS gaan van openlijk vijandig (Venezuela) tot zakelijk koel (Argentinië).

Op zijn rondreis vermijdt Bush dan ook die landen, maar doet hij wel Mexico, Guatemala en Colombia aan, drie regimes die erg nauw aanleunen bij het VS-beleid. Het bezoek van de Amerikaanse president aan Brazilië en Uruguay is verrassender en heeft meer betekenis. Beide landen hebben immers een gematigd links bestuur en hebben zich in het recente verleden redelijk kritisch getoond voor het Amerikaanse beleid. Met name de Braziliaanse president Lula spaarde zijn kritiek niet op de oorlog in Irak of het immigratiebeleid in de VS. Toch kunnen Lula en Bush het goed met elkaar vinden en hebben ze elkaar nodig. Bush ziet in Lula een buffer om de toenemende invloed van Chavez in de regio in te dijken en heeft zijn oog laten vallen op de productie van biobrandstof, waarin Brazilië een voorloper is. Lula wil dan weer graag een permanent zitje in de VN-veiligheidsraad en de opheffing van een aantal handelsbarrières die de VS opwerpen voor producten uit het Zuiden.

Dat Bush twee dagen in het kleine Uruguay verblijft, lijkt nog vreemder. Volgens analisten is het bezoek aan Uruguay voor al bedoeld om de Mercosur te verzwakken, de vrijhandelsorganisatie van Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay en Venezuela. Aartsvijand Venezuela werd pas vorig jaar lid van de Mercosur en probeert de organisatie een andere, linksere koers te doen varen, zeer tot ongenoegen van Bush. Uruguay is echter, als kleinste lid van de Mercosur, al jaren ontevreden over de dominantie van Argentinië en Brazilië in de organisatie en dreigde er al een paar keer mee de Mercosur te verlaten. Bush zou dat graag zien gebeuren en probeert Uruguay te verleiden met een vrijhandelsakkoord tussen beide landen, wat Uruguay de facto uit de Mercosur zou zetten.

Als tegenzet organiseerde de Venezolaanse president Chavez halsoverkop zelf een rondreis door Zuid-Amerika die hem eerst naar Argentinië en later naar Bolivia brengt. Dat Chavez uitgerekend naar Argentinië komt is geen toeval. Hij toont daarmee dat ook gematigde regimes, zoals dat van Kirchner, aan zijn kant staan. En voor Kirchner is een rondje Amerikanen pesten in dit verkiezingsjaar ook welkom. De Argentijnen zijn immers niet vergeten dat de Amerikanen hun eerst hebben opgezadeld met een militaire dictatuur en later met een economische crisis die het land op de rand van de afgrond bracht. Het bezoek van Chavez heeft officieel als doel een aantal bilaterale akkoorden af te sluiten, maar snel na de ondertekening van deze akkoorden begaf de Venezolaanse president zich naar een voetbalstadion om daar een menigte van 20.000 fans toe te spreken waarbij het bezoek van Bush aan Zuid-Amerika het centrale thema was.

Op die manier ontstaat een interessant, zij het onrechtstreeks debat tussen de twee ideologische tegenpolen. Op het ene televisiekanaal kondigt Bush aan dat de VS geld vrijmaakt voor projecten ter bestrijding van de armoede in Zuid-Amerika. En op het andere kanaal legt Chavez uit hoe die armoede het gevolg is van het economische model dat de Verenigde Staten aan de regio hebben opgedrongen en vergelijkt hij de Amerikaanse president met Columbus: Bush, ontdekker van de armoede. En terwijl Bush hard zijn best doet om te benadrukken dat het gaat om een verdubbeling van de Amerikaanse hulp aan het continent, wordt hem gewezen op het feit dat het een peulschil blijft in vergelijking met wat hij uitgeeft aan de oorlog in Irak. Als Bush in Brazilië de Noord-Amerikaanse bevrijder George Washington en de Zuid-Amerikaanse bevrijder Simon Bolivar (aan wie Chavez zich graag spiegelt) in één adem durft te noemen, wijst Chavez hem nauwelijks een uur later in een toespraak op een belangrijk verschil. Washington werd arm geboren maar stierf op een enorm landgoed, omringd door slaven. Bolivar werd geboren op een enorm landgoed, omringd door slaven, maar gaf alles op en stierf in armoede.

Tussen Bush en Chavez komt het allicht nooit goed. En uit de ontvangst van beide leiders door de plaatselijke bevolking blijkt zeer duidelijk welk van de twee de Zuid-Amerikanen verkiezen.