Jan Hertogen30 april 2007 – 09:08

Na de 2de wereldoorlog ging alles anders worden. De Sociale Zekerheid werd ingesteld en er is een relatieve spreiding gekomen van welvaart en langs de RSZ een verzekerd risico op ziekte, werkloosheid, kinderbijslag, pensioen. Maar in de zestiger jaren stelden vooral de vormingsbewegingen, zoals de KWB-Kristelijke Werknemersbeweging, vast dat de ‘democratisering van het onderwijs’ geen ‘automatisme’ was dat voor arbeiderskinderen toegang tot het Hoger Onderwijs opleverde. De PMS-centra (Psycho-Medische Centra) werden vooral onder impuls van de arbeidersbeweging opgericht en hebben in de zeventiger en tachtiger jaren de instroom van arbeiderskinderen kunnen verhogen. Maar in de jaren negentig werd een terugval waargenomen en de verhoogde instroom verdween. Niet dat de arbeiders minder werden geacht maar omdat langs de migratie, arbeiders in grotere getale vreemde arbeiders en later nieuwe Belgen werden. In tegenstelling met de voorgaande decennia bleven het middenveld, de arbeidersbewegingen, de ‘socialisten’ te afzijdig om dit ‘vreemde’ belang politiek en maatschappelijk adequaat toegang geven tot onderwijs en samenleving. Niet de arbeidersbeweging maar het Vlaams Belang en de grondstroom van het nationaal-socialisme heeft de agenda bepaald waardoor uitsluiting, depreciatie, afwijzing door het 'eigen volk' structureel voet kreeg.

De” Bond van Grote en Jonge gezinnen”, CLB en middenveld

De Bond van Grote en Jonge gezinnen, zoals ze vroeger genoemd werd, heeft bewust of onbewust te veel op nationalistische gronden, de grote gezinnen van de laatste 25 jaar vergeten of niet voldoende ondersteund, met name de grote en jonge gezinnen uit de migratie. Wat hebben zij gepresteerd als belangenverdediging voor de Marokkaanse, Turkse en vreemdelingengezinnen. ‘Ze’ hadden maar lid moeten worden is in deze een te gemakkelijk antwoord. Het besef van restitutie en herstel is bij hen nog maar pas gegroeid. De opvolger van de PsychoMedische Centra (PMS), het CLB, de Centra voor Leerlingenbegeleiding, hebben zich in de negentigerjaren al te vlug tegen het emanciperend democratiseringprincipe in en hun oorsprong vergetend, voor de cascade gekozen, de oplossing en keuze van de minste weerstand, hetgeen ook een vorm van depreciatie is. De arbeidersbewegingen hebben de vreemde arbeider en zijn belang niet in hun hart gesloten en te weinig tegen de werkgevers, politiek en het racisme verdedigd. Ook hier is de transformatie nog maar pas op gang gekomen. De onvoorwaardelijke keuze voor het 'recht op dragen van de hoofddoek op de werkplek' wordt maar met mondjesmaat gepromoot. Kunnen de vakbewegingen en de scholen Hoger Onderwijs geen protocol afsluiten dat bedrijven die bij stage de hoofddoek verbieden hierop zullen aangepakt worden op de eerstvolgende ondernemingsraad? Kunnen de 'witte' Studentenverenigingen, de VVS voorop, hier niet mee een doorbraak forceren? Al deze maatschappelijk belangrijke organisaties krijgen evewel een tweede kans.

Warmte in plaats van haat , herstel in de plaats van straf

De kinderen van de nieuwe Belgen en de kinderen van de voortdurende nieuwe immigratie moeten met volle erkenning van hun eigenheid opgenomen worden en de warmte ondervinden van de samenleving die de 15-30 jarigen al te lang hebben moeten ontberen. Wie zoals hen, al te veel met haat in de ogen is bekeken geeft haat en chagrijn terug. Wie nooit de echte keuze heeft kunnen of mogen maken zal op latere leeftijd niet in het plaatje passen. Wie nooit zichzelf heeft kunnen ontdekken en z’n (andere) identiteit ontwikkelen zal niet rechts maar averechts zijn. Zeggen dat de verkeerde studiekeuzen gemaakt worden of dat niet voldoende inspanningen geleverd worden is het scherm ophangen waarmee de samenleving in verdediging gaat t.a.v. de individuele reactie op het maatschappelijk tekort. spreken van ‘pamperen’ of ‘softe’ aanpak is zichzelf wat wijsmaken en ridiculiseren. De inspanningen die nu vanuit pedagogiek, jeugdrecht, gerecht en beetje bij beetje vanuit het politioneel en politieke instituut geleverd worden zijn de structurele verankering van de intellectuele en wetenschappelijke inzet en ontwikkeling van de voorbije vijftien jaar, vooral ook van de gewone man die door de jaren heen het elementaire is blijven doen. Het gaat hier dan ondermeer over herstelbemiddeling, herstelgericht overleg, gemeenschapsdienst, straf- en slachtofferbemiddeling en onderwijs met alle moderne en pedagogisch gediversifieerde technieken, alsmede de ‘hulp in de straat’ van de duizenden burgers die Marokkaanse, Turkse en andere’ vreemde’ kinderen geholpen hebben bij huiswerk en ‘onbegrip’ van het onderwijs. Ook dit geeft een perspectief aan de komende vijftien jaar. Ook hier dient de Vlaamse taal- en nationalistische blokkering doorbroken om Vlaanderen volwaardig op de Belgische en de wereldkaart te zetten.

De ommekeer en osmose

Het is pas wanneer de migranten en hun kinderen in voldoende aantallen de steden zijn beginnen bevolken dat de ommekeer is gekomen op eigen kracht, met groeiende steun van het middenveld en met slepende voeten door de politiek die er meer dan zij ooit gedacht hadden, stemplichtigen hebben bij gekregen. Deze ommekeer zorgt voor het verbreden van het maatschappelijk draagvlak voor erkenning van individueel, collectief, religieus en groepsbelang van ‘allochtonen’, om het ‘klasse’belang niet te noemen. In Brussel is het nieuwe evenwicht in hoge mate verworven en wordt voor België en ook voor Europa een belangrijk referentiepunt: extreem rechts is er verregaand uitgeteld, in Gent en Antwerpen is de breuk gemaakt in Lokeren, Mechelen, Sint-Niklaas, Vilvoorde enz ligt de toekomst voor het samen leven en werken open. Langs de Oost-Europese nieuwe immigratie en de integratie van Turkije in Europa (nu al een 'statistisch' feit) kan tevens een osmoso gebeuren tussen de niet-Europese en de oude West-Europese migratie. Wie vroeger en nu het als politieker of wetenschapper nog altijd niet begrepen heeft zal weerwoord krijgen en politiek afgerekend worden.

(Allochtoon) Vlaanderen laat Brussel niet los

En dus krijgt Vlaanderen ook in Brussel een 2de kans. De onderwijsinspanning dient dan wel kwalitatief en in onderwijsaanbod verdubbeld, het volwassenenonderwijs verdrievoudigd, gezien de gemiste kans voor de 18-35 jarigen en de verdere immigratie die vooral binnen deze leeftijdsgroep gebeurt. Wie de budgettaire berekening wil maken ziet dat het om peanuts gaat. De ‘Vlamingen’ riskeren Brussel te laten vallen op separatistische grond gezien Brussel voor hen een ' allochtonenstad' geworden is. Het zijn de Vlaamse allochtonen in Vlaanderen die, meer dan wie ook, Brussel niet zullen laten vallen en mede het best geplaatst zijn om te beseffen dat de Vlaamse aanwezigheid in Brussel een in hoofdzaak allochtone volwaardige Vlaamse aanwezigheid zal zijn. Ook voor wie Hoger Onderwijs zal studeren mag beseffen dat Brussel de komende 15 jaar enorm veel tewerkstellingskansen zal bieden. Binnen 15 jaar is ¾ van Brussel van vreemde afkomst. Zeker in Brussel zal kwalificatie lonen.

Poltikieke (on)geloofwaardigheid en ‘klassen'belang

Maar de verantwoordelijken voor het voorbij desaster blijven op post, mogen altijd de ‘heropbouw’ doen, krijgen altijd maar de kans het verder niet goed te doen. Alsof de kinderen altijd maar terug moeten naar ouders die voortdurend veroordeeld worden voor verwaarlozing. De wetenschap schaart zich, ondermeer omwille van de eigen overleving, nog te zeer aan de kant van de macht en de instituties, neemt hun ‘definitie van de situatie’ over. De politieke vertegenwoordiging die nu ook, meer dan vroeger, door de allochtonen in 2007 kan verkozen worden, is een vingeroefening voor 2009 waar het Vlaamse parlement zich verder kan omvormen tot een representiever staal van de bevolking. Dan zullen allicht ook verkozen allochtonen zich converteren en mee het ‘klassen’belang, in hoofdzaak het arbeidersbelang belang opnemen, zoals de vrouwen van de arbeidersbeweging dit ook voor de vrouwen gedaan hebben. Zodat Paula d’Hondt weersproken wordt voor haar beklag in de Humo van mei 2005 fel over de huidige vertegenwoordiging van allochtone parlementairen die zich in haar ogen veel te weinig profileerden op het specifieke allochtonenbelang.

Marokkaanse jongens en de “gouden reserve”

Wat heeft de samenleving aan opleiding en kansen in petto, wat heeft de Non-Profit aan werk en uitzicht te bieden? Welke systemen van volwassenenonderwijs, combinatie werken en leren, niet tot 25 jaar maar tot 35 jaar, kunnen er ontwikkeld worden, welk mijnwerkersplan kan ontwikkeld worden om nog scholing en werken te openen voor de 18-35 jarige Marokkaanse jongens en andere ‘beschadigden’. Enkel in het besef en perspectief van ‘herstel’ zal een nieuw wederzijds vertrouwen kunnen groeien. De komende twee decennia zal ook de ‘gouden reserve’ kunnen aangeboord worden van de vrouwen en dochters van de migratie. Samen met de Marokkaanse jongens en mannen zullen zij het verschil maken in de nood aan arbeidskracht in de langzaam voortschrijdende vergrijzing. Het zullen tevens ook de afgestudeerden van de komende 15 jaar zijn die mee de antwoorden zullen ontwikkelen en bewerkstelligen, samen met organisaties als Attfasier e.a.. Meer nog dan een zelforganisatie, zullen zij mee het echte middenveld zijn dat ondermeer door het ACW als 8ste pijler is aanvaard en ook binnen de socialistische arbeidersbeweging een stek gevonden heeft. Meer nog dan vandaag het geval is moet men daar gebruik van maken en binnen de arbeidersbewegingen zelf de weerstanden overwinnen die mee tot de desastreuze situatie van maatschappelijke en politieke depreciatie uitsluiting geleid heeft waarin men zich nu bevindt.

Het onderzoek Almaci - De Schryver

Waarom is de parameter “arbeiderskind” en de vergelijking met het “autochtoon arbeiderskind” niet weerhouden in vraagstelling of analyse? Ligt de allochtonenparticipatie aan het Hoger Onderwijs niet op hetzelfde niveau als de arbeidersparticipatie twintig jaar geleden en ook nu?

Als we de 5,9% allochtonen in de Hoger Onderwijsinstellingen (in de pilootprojecten) in 2005 vergelijken met de 9,7% allochtonen in de bevolking in Vlaanderen is de startpositie misschien nog niet eens zo slecht. Dat is alleszins beter dan de politieke vertegenwoordiging in de gemeenteraden. Het huiswerk voor de politiek is hier dus groter dan dat voor het onderwijs. De slaagkans ligt op de helft van het gemiddelde en op zich is dat misschien nog niet eens zo slecht. Op enkele jaren kan dit fors stijgen omdat op drie/vier jaar tijd een volledige generatiewisseling gebeurt in het Hoger Onderwijs. Individualiseren – talent hebben, zelf inspanningen doen, zich laten helpen - zo concluderen de onderzoekers. De 'klasse' of sociale groep is veraf. Voor Somers was twee jaar geleden (ook) enkel het individu van belang. Vandenbroucke heeft blijkbaar zijn rol overgenomen nu Somers (terug) naar het middenveld lonkt. In plaats van de conclussies van de wetenschappers in een historisch perspectief te stellen en te nuanceren maakt de politiek er een knots van waarmee de 'individuele allochtonen de volle laag krijgen. Waar moeit de politiek zich eigenlijk mee: de individuele keuze mee determineren, de motivering controleren, geen studies proberen als er geen ‘aantoonbaar talent’ aanwezig is, ook al is het talent nooit gezocht of ontwikkeld. Inadequate keuze zijn misschien ook te begrijpen als een (te) late afrekening met een niet-adequate route in het onderwijs. De inspanningen, begeleiding, ondersteuning van allochtone studenen zijn van belang en dienen aangeboden en verder ontwikkeld te worden, mede door organisaties als Attafsier directer en formeler te betrekken in het nadenken en de beslissingen. En zoals gezegd ook de Studentenvertegenwoordigers en -koepels in het annuleren van de ridicule hoofddoekdiscriminatie, zoals Tom Lanoye bij de ontvangst van zijn eredoctoraat aan de UIA in Antwerpen nog beklemtoonde.

De volledige inleiding kan gelezen worden op http://www.npdata.be/BuG/57