raf

Darius, de Zuid Afrikaanse nerd in Mweka

31.10.2006

De meest opvallende buitenlander in Mweka is momenteel de 20-jarige Darius Combrinck uit Hendrina in Zuid Afrika. Hij werkt als IT technicus voor Choice Technologies. Hij is in juni afgestudeerd en kon meteen aan de slag bij Choice. Sindsdien heeft hij de twee verkiezingsrondes in Congo meegemaakt.

Choice is namelijk een van de acht Zuid Afrikaanse bedrijven die contracten uivoeren voor de onafhankelijke kiescommissie in Congo. Ze stellen hun IT-kennis ter beschikking om de resultaten van de verkiezingen te verwerken. De andere bedrijven zijn oa Telcom, IBM en Dell, allemaal met Zuid Afrikaanse werknemers. Choice Tecnologies alleen al investeert 22 miljoen Rand in Congo. Maar hoeveel ze eraan verdient is een mysterie.

Darius heeft zich een fameus imago gefabriceerd in Mweka met zijn kreet “chimanga” in feite de naam van zijn VN-chauffeur. Heel Mweka roept hem nu chimanga achterna. Darius is tamelijk turbulent en opgegroeid op een boerderij in de provincie Mpumalanga zo´n 200 km van Johannesburg. Zijn vader exploiteert er vier grote farms. De witte Darius groeide op tussen zwarte Zulu kinderen en zegt dat hij zich hier in Congo niet ontheemd voelt. Maar hij mag hier niet alleen over straat.

Choice haalde het Congolees contract binnen omdat het een docherbedrijf is van Vodacom uit Zuid Afrika. Eén van de grote gsm-operatoren in Congo. Dit toont aan dat met de verkiezingen in Congo niet alleen politieke maar ook grote economische belangen gemoeid zijn.

(Opgeschreven door Danny, gepost door ¿Keltoum? waarvoor dank)

Lees meer / 1 comment(s)

Welkom in Bemba-county?

30.10.2006

Na een rustige verkiezingsdag (uitgezonderd de vrouw op de moto – zie gisteren) zijn we vandaag de uitslagen gaan ophalen. Die zijn al bekend in 34 van de 42 bureaus.

Zoals ik al verwacht had, is de uitslag hier heel atypisch. Terwijl Kabila landelijk een voorsprong zou hebben van 60 % tegen 40 % voor Bemba, is het hier omgekeerd: op 7560 stemmen haalt Bemba er 5800 binnen (76,7 %) en Kabila slechts 1760 (23,3 %). Het eigenaardige is wel dat bij de provincieraadsverkiezingen die tendens helemaal niet bevestigd wordt.

Van de vier zetels die in dit district te verdelen zijn gaat de eerste (973 stemmen) en de derde (ongeveer 400 stemmen) naar een kandidaat van de PPRD, de partij van Kabila. De tweede zetel (893 stemmen) gaat naar het MLC en de vierde naar het RCD-N (beide partijen zitten in de Union Nationale van Bemba). De enige verklaring die ik kan bedenken is dat de campagne tegen Kabila zeer op de persoon gericht was en dat de PPRD niet in staat was die overtuigend te weerleggen. In de provincieraads- verkiezingen kon de kiezer meer de lokale kandidaten beoordelen en daar weerspiegelt de uitslag meer het landelijk gemiddelde.

Terwijl de organisatie van de verkiezingen vlotter verliep dan in de eerste ronde is de opkomst dan weer merkelijk lager. We schatten een opkomst van minder dan 50 %. In sommige stembureaus kwam slechts één vijfde van de kiezers opdagen.

(Opgeschreven door Danny, gepost door Keltoum, waarvoor dank)

Lees meer / 0 comment(s)

"Vandaag verkiezingsdag en dus: observeren"!

29.10.2006

D-day in Mweka

Het is toch weer indrukwekkend: alles staat klaar, de stembureaus, de getuigen en dit tot in de kleinste dorpjes. Chapeau voor de Congolezen. De meeste mensen die ik hier ontmoet lijken mij ook zeer gewetensvol en nemen hun taak heel ernstig op. En dit, zoals ik al schreef, terwijl ze bijna aan hun lot overgelaten worden.

Mweka, kiesbureaus in de Ecole Primaire Kwemy Nciey

Vandaag verkiezingsdag en dus moeten wij observeren, van het ene stembureau naar het andere. Alles is kalm en ook de opkomst is – voorlopig – minder dan in de eerste ronde. Heeft dit te maken met het feit dat er vorige keer rellen waren? De stembureaus zijn open tot 17 uur, we kunnen niets voorspellen.

Incidenten? Een nationale waarnemer van de CARTEC heeft iets gehoord van onregelmatigheden in Bongatshiala, een dorpje hier 18 km verder. Naar verluidt zouden daar vertegenwoordigers van de onafhankelijke kiescommissie de mensen hun stemgedrag trachten te beïnvloeden.
Maar ik heb zo mijn twijfels bij dit gerucht. Terwijl we de toer van de stembureaus doen ontmoeten we Mevrouw Honoré Bokashang. Zij behoort tot het verkiezingsteam van Lumbala (Union Nationale van Bemba) maar treedt nu op als “superviseur” van de getuigen. Zo kan ze toch overal haar gezicht tonen. Politieke partijen mogen vandaag immers geen openlijke activiteit meer ontplooien. Zij klampt ons aan en verkondigt luidkeels dat men “onze getuigen wegjaagt” in Bongatshiala. Vorige stemronde ontstonden de rellen ook op die manier: een incident wordt opgeklopt en de mensen worden aangepord om te protesteren. Ik zeg tegen die mevrouw dat zij zich onverantwoordelijk gedraagt: als ze iets te melden heeft, dat ze het dan doet bij de bevoegde instanties, maar ga dat niet ongecontroleerd rondbazuinen. Ze druipt mokkend af.

Vanaf nu is het vooral wachten op de uitslagen, maar dat zal pas morgennamiddag zijn.

(Opgetekend door Danny en gepost door Keltoum, waarvoor dank)

Lees meer / 0 comment(s)

Mweka is er opnieuw klaar voor.

28.10.2006

Vandaag deed ik een inspectieronde langs de kiesbureau’s van Mweka. Het gaat in het totaal over 42 kiesbureau’s verspreid over 7 kiescentra. Ze zijn allemaal ondergebracht in scholen. Ik ben getroffen door de professionaliteit en de gewetensvolle aanpak van de agenten van de onafhankelijke kiescommissie.

MLC-hoofdkwartier: briefing van de partij-getuigen

In de eerste ronde van de verkiezingen, op 30 juli, zijn deze kiescentra geplunderd. Er deden geruchten de ronde over fraude en de kiescentra werden rond de middag reeds bestormd. Alles werd vernield.
Ook de prefect van de middelbare school ‘l’institut Kolela’ is de vorige keer bestolen en afgeranseld. Al z’n meubels en zwarte schoolborden zijn kapotgeslagen. Er zijn zelfs gaten in de lemen muren en de rieten daken van de klaslokalen, wat met het hevige onweer dat hier af en toe los barst geen pretje is.
De prefect heeft geen zeilen gekregen om de gaten te dichten of meubels om z’n klaslokalen in te richten en toch staat hij terug klaar om de kiezers te ontvangen.

En ook in de andere kiescentra van Mweka is men er klaar voor. Vandaag was iedereen in de weer om alles in orde te brengen. De voorzitter, de secretaris en de 3 bijzitters hebben intussen al 3 dagen training achter de rug. Niemand heeft verstek laten gaan.

Morgen om 6 uur gaan de kiesbureau's in heel Congo opnieuw open.

[Opgeschreven en gepost door Greet, waarvoor dank]

Lees meer / 0 comment(s)

“Quand on n’aime plus son chien, on lui jette des pierres”

27.10.2006

Adèle, 1 week oud, genoemd naar de echtgenote van de PPRD-parlementair Evariste Boshab die op 30 juli serieus met stembrieven gefoefeld zou hebben

Gisteren hebben we de toer gedaan van de stembureaus. Samen met een vertegenwoordiger van de Agence Nationale de Renseignements (ANR). We passeerden onder andere langs het lagere schooltje van de SNCC, de Congolese spoorwegmaatschappij. Vijf verantwoordelijken zitten hier al enkele dagen in voorbereiding van zondag. Maar wel zonder eten of slaapplaats… Ze zien er echt niet goed uit en wij vragen ons af hoe ze zo hun taak gaan kunnen vervullen.

Onze begeleider van de ANR gaat er licht over: “in dit bureau stemt iedereen toch zeker voor Bemba” stelt hij. Dat wekt enige verwondering. Multimiljonair Bemba is toch niet gekend als een sociaalvoelend mens, laat staan dat hij de stakende spoorwegarbeiders zou ondersteunen. Vanwaar die sympathie?

Onze ANR-man legt uit: de staking is in juni aangestookt door een nationale syndicaliste, een zekere Hélène Mbokashanga. Zij is ondertussen verkozen als kandidaat voor de R.C.D.-N, de partij van Roger Lumbala (zie gisteren) en die partij zit nu in de verkiezingsalliantie van Bemba. “Quand on n’aime plus son chien, on lui jette des pierres” zegt een Congolees spreekwoord. En dit geldt nu ook voor de zittende president. De PDG van de SNCC werd beschuldigd van gesjoemel, verduistering van fondsen enz. En wie heeft die PDG aangesteld? Uiteindelijk toch de president nietwaar… Dat ook Bemba in dezelfde regering 1+4 zat wordt blijkbaar niet in rekening gebracht. Of hoe sociale verzuchtingen van de mensen ook onderhevig zijn aan een politiek machtsspel.

Ondertussen zouden we bijna vergeten dat in deze verkiezingen ook de provinciebesturen verkozen worden. Hier zijn er zestig kandidaten voor vier zetels. Dat is niets vergeleken met de situatie in Kinshasa. In een gemeente als Masina zijn er daar 500 kandidaten voor ook vier zitjes.

Uiteindelijk zouden de provincieverkiezingen wel eens belangrijker kunnen worden dan de presidentsverkiezingen. De nieuwe grondwet kent heel wat nieuwe bevoegdheden toe aan het provinciaal niveau, onder meer de mogelijkheid om rechtstreeks economische contracten af te sluiten met buitenlandse bedrijven. Voor de economische ontwikkeling van dit potentieel rijkste land ter wereld toch enorm belangrijk!

[Opgeschreven door Danny, gepost door Keltoum, waarvoor dank]

Lees meer / 0 comment(s)

Het gaat moeten veranderen, anders gaan ze van ons horen

26.10.2006

Bericht uit Mweka

Mweka is zowat de graanschuur voor de stad Kananga, hier zo’n 150 km verderop. Maïs wordt van hieruit per trein naar de stad aangevoerd. Het is zowel voor de boeren hier als voor de inwoners van Kananga een kwestie van overleven. Recent werd zo’n 40 ton maïs vervoerd, maar dat was uitzonderlijk. Want de trein draait al zo’n drie maand op “service minimum”, het gros van treinpersoneel is in staking.

Ze werden dan ook al in geen 24 maand uitbetaald. Je zou voor minder… Het heropstarten van het vervoer tussen het platteland en de steden en het stimuleren van de landbouwproductie was één van de punten van het minimumprogramma van vader Kabila in 1998, maar sinds de oorlog ligt alles stil en verkommert. De mensen verwachten verandering.

Ik praat er over met Kweny, de voorzitter van een boerenorganisatie, Repad die een groot deel van de boeren uit de streek omvat. “Hebben jullie aandacht gevraagd voor jullie problemen aan de kandidaat-parlementariërs?”
Kweny: “Gevraagd wel, maar geen gekregen. Er was geen enkele kandidaat die zich hiervoor interesseerde. Een aantal mensen uit onze organisatie hebben zich kandidaat gesteld, maar zij werden niet door ons gemandateerd. Dat was meer een persoonlijk initiatief en zij werden ook niet verkozen. In feite zit er in het parlement niemand die de boeren uit onze streek vertegenwoordigt. Maar goed, we geven ze vijf jaar de kans maar niet meer.”

Het treinpersoneel dat er een beetje lusteloos bijzit aan het station zijn minder geduldig:”Twee jaar geven we aan de nieuwe verkozenen en als de situatie niet verbeterd is, komt er boel”.

Terwijl ik verneem dat in Kinshasa de spanning stijgt en men bevreesd uitkijkt naar de meeting van Bemba op vrijdag, is het hier redelijk rustig. Hier lijkt het alsof de verkiezingsstrijd al gestreden is en kijkt men al meer uit naar de après-verkiezingen.

[Opgeschreven door Danny, gepost door Keltoum, waarvoor dank]

Lees meer / 1 comment(s)

Presidentsverkiezingen in Congo: tweede ronde wordt spannend

25.10.2006

Na een korte afstap in Kinshasa, waar alle observatoren nog eens gebriefd werden, zijn we dan nu op onze observatiepost aanbeland. Voor mij wordt dat uiteindelijk het stadje Mweka, op zo’n 150 km van Kananga en zo’n 250 km van Mbuji Mayi. Middenin de provincie Kasai Occidental.

Eigenlijk was ik uitgestuurd naar Ilebo, een plaatsje nog zo’n 150 km van hier vandaan (richting Bandundu), maar dat zal niet lukken. De Monuc kan ons niet tot daar brengen en zonder hun hulp wordt het onmogelijk. Ilebo, het vroegere Port Franqui heeft een interessant verleden van kolonisering en anti-koloniale strijd. Ik had me in voorbereiding op mijn missie al verdiept in deze geschiedenis, maar die vlieger gaat dus (letterlijk en figuurlijk) niet op.

Midden in het gewoel

Al onze eerste dag komen we terecht in het vuur van de verkiezingsstrijd. In mijn vorige observatieopdracht was ik in een regio waar zittend president Kabila duidelijk afstevende op een overwinning. Hier wordt dat wel anders. We komen terecht midden in een verkiezingsmeeting georganiseerd door Roger Lumbala, een man die in de vorige ronde verkozen werd als vertegenwoordiger voor de RCD-N, één van de rebellenbewegingen. De meeting is in het kikuba, dus begrijpen doe ik het niet. Maar heftig gaat er wel aan toe. De boodschap is: stemmen voor Bemba, Joseph Kabila is geen echte Congolees. Het liedje is weinig origineel, maar nog steeds effectief. Later ontmoet ik Lumbala persoonlijk en wel bij de plaatselijke bisschop, waar we ook logeren. Die bisschop is dan weer “le petit frère” van Etienne Tshisekedi, voorzitter van de UDPS, een partij die de verkiezingen boycot.
Lumbala verzekert mij echter dat Tshisekedi ‘himself’ de boodschap rondstuurt van te stemmen voor Bemba. ‘Hoezo,” vraag ik, “ik dacht dat Tshisekedi opriep om niet te stemmen?”. Toch wel, beweert Lumbala.

Boter op zijn kop

Als observators gaan we misschien wel geen gemakkelijke job hebben. In de vorige ronde moesten de verkiezingen hier over gedaan worden. De echtgenote van één van de kandidaten, Evariste Boshab, werd toen betrapt met een valies vol ingevulde verkiezingsbulletins. Groot schandaal en annulatie van de uitslag, natuurlijk. De verkiezingen moesten dan dezelfde nacht nog eens overgedaan worden. Uiteindelijk, werd Boshab, woordvoerder van de PPRD toch verkozen. Maar zijn tegenstander, Lumbala, heeft ook boter op zijn kop: in 2004 werd deze ontslagen als minister en beschuldigd van diefstal uit de kas van het OCC, een of ander controleorgaan. Het belooft spannend te worden.

[Opgeschreven door Danny, gepost door Keltoum, waarvoor dank]

Lees meer / 0 comment(s)

Verkiezingsincidenten nemen toe in Congo (update)

19.10.2006

Het aantal verkiezingsincidenten in Congo is volop aan het toenemen. Telkens staan aanhangers van Joseph Kabila en Jean-Pierre Bemba tegenover elkaar. Zij nemen het op 29 oktober tegen elkaar op in de tweede en beslissende ronde van de presidentsverkiezingen. Kabila haalde in de eerste ronde 44,8% van de stemmen en Bemba iets meer dan 20%.

Vorige zaterdag hebben militanten van de MLC-partij van Jean-Pierre Bemba in Mbandaka een stoet van de PPRD van president Kabila aangevallen. Volgens Digitalcongo waren de MLC-ers gewapend met ijzeren staven en hebben ze meerdere mensen zwaaar toegetakeld. Dezelfde bron zegt nu dat er uiteindelijk zes dodelijke slachtoffers zouden zijn geteld. De persbureau's spreken van één gewonde.

De aanslag van vorige week in Londen op gewezen minister She Okitundu, nu kabinetschef van president Kabila, is opgeëist door een MLC-cel in Parijs. De minister werd van zijn kleren en alle bezittingen beroofd en afgeranseld. Nadien zijn foto's van zijn credit cards maar ook van zijn ondergoed op een website gepubliceerd, tesamen met tientallen haatmails.

In Lubumbashi is woensdag de pasteur Théodore Ngoy, adjunct-campagneleider van vice-president Bemba, met stenen bekogeld. De oproerpolitie moest tussenkomen. Ngoy staat bekend om zijn virulent ethnicistische speeches. Hij is aangevallen door tientallen aanhangers van de Union des nationalistes et fédéralistes du Congo (UNAFEC) die "niet van Bemba willen weten". De formatie schijnt ook intern erg verdeeld te zijn en haar leider Gabriel Kyungu let volgens mensenrechtengroepen in Katanga ook niet echt op zijn woorden. UNAFEC steunt de kandidatuur van president Kabila. Die neemt het op 29 oktober tegen Bemba op voor het presidentschap.

De VN-missie MONUC tekent een "verontrustende toename van verkiezingsincidenten" op. Dat contrasteert met de vrij tolerante sfeer voor de eerste verkiezingsronde van 30 juli.

De incidenten gaan nu van het afrukken van spandoeken (zoals in de gemeente Makala door een MLC-stoet) tot de vernieling - "in groep" - van een relais-antenne van een TV-station van Jean-Pierre Bemba, ook in Lubumbashi, zo melden de persbureau's.
Eerder deze week heeft er in Lodja een botsing tussen aanhangers van de twee presidentskandidaten Bemba en Kabila plaatsgevonden.

Bemba heeft gezegd dat hij geen verkiezingscampagne in het Oosten zal voeren als zijn veiligheid niet gegarandeerd is. Met het Oosten van Congo worden de provincies Noord- en Zuid-Kivu, Maniema, Katanga en een groot stuk van de Province Orientale bedoeld, streken waar president Kabila op 30 juli massaal stemmen heeft gehaald.
Het is weinig waarschijnlijk dat Bemba er nu wèl noemenswaardige aanhang zal vinden. Zijn vraag om veiligheidsgaranties past in zijn taktiek om een soort van immuniteit te verwerven.
Bemba heeft een zwaar register als oorlogscrimineel, ook al is hij enkel (in België) voor fraude veroordeeld. Er is de afgelopen weken in Congo binnenskamers overleg geweest tussen de nationale en internationale authoriteiten om een "statut de perdant" in het leven te roepen. Maar dat zou nu van de baan zijn. Zo'n verliezersstatuut had moeten dienen als zoethouder voor de verliezer van de presidentsverkiezingen, om te beletten dat die uit gramschap een burgeroorlog zou beginnen.

Een Westers diplomaat, geciteerd door het persbureau AFP zegt dat het "Bemba-kamp in de slachtofferrol kruipt om nadien eventueel de resultaten van de verkiezingen te kunnen aanvechten, terwijl het Kabila-kamp niet het minste terrein wil prijsgeven".

De kiescommissie CEI heeft woensdag zowel aan Bemba als aan Kabila een helicopter ter beschikking gesteld, zodat ze gelijk campagne zouden kunnen voeren. Volgens een VN-waarnemer is die maatregel bedoeld "om Bemba elk alibi te ontnemen om het spel niet te spelen".

Lees meer / 0 comment(s)

"Als Congo in de pas loopt, dan..."

18.10.2006

Premier Verhofstadt maakt in zijn Beleidsverklaring van gisteren 17 oktober de zin af:
"Om even terug te komen op ons engagement in Congo.
Zeven jaar geleden zijn we naar Congo teruggekeerd.
Om de burgeroorlog te helpen stoppen.
Om de democratie terug op gang te trekken.
We hebben samen met de internationale gemeenschap Congo op weg geholpen.
En we willen dat ook blijven doen.
Wanneer de transitieperiode positief wordt afgesloten en een Congolese democratie is opgestart, zullen we aan de club van Parijs voorstellen om de bilaterale schulden van Congo vervroegd kwijt te schelden. Wij zullen dat in 2007 in elk geval zelf doen.
We willen namelijk dat Congo echt een nieuwe start krijgt met een gezonde democratie, met gezonde financiën. Daar moeten de Congolezen natuurlijk zelf werk van maken. Maar daar kunnen wij hen daadwerkelijk in steunen.
Het is een belangrijke steun die we gaan leveren, een steun die er mee voor zorgt dat onze inspanning voor ontwikkelingssamenwerking volgend jaar verder zal stijgen naar 0,55%. We zitten dus perfect op schema om in 2010 de 0,7% te halen".

Volgens Arnaud Zacharie, van CNDD-1l.1l.11 (geciteerd in La Libre, beliep de Congolese buitenlandse schuld op zeker moment 9 miljard dollar waarvan 1 miljard aan België. Maar in 2002-2003 is ze herschikt en met tweederden verminderd, zodat er aan belgië nog zowat 300 miljoen dollar aan schulden overbleef. Maar de reële Congolese schuld zou vijf jaar geleden al een ontwaarding van 96% hebben ondergaan.

Lees meer / 0 comment(s)

Ilebo#2 - Niet eens de helft ging op 30 juli stemmen

17.10.2006

Heeft Congo van die banale stadjes waar nooit eens iets gebeurt? Niet Ilebo, daar ga ik de tweede ronde van de Congolese verkiezingen volgen. Ilebo is een klein kiesdistrict met maar zo'n 130.000 ingeschreven kiezers. Maar Ilebo stemde op 30 juli opmerkelijk anders dan de provincie Kasai Occidentale en die viel ook al danig uit de toon.

Terwijl in de Kivu's bij voorbeeld bijna alle ingeschreven kiezers gingen stemmen, was dat in Kasai Occidentale niet eens de helft, 45,31% om precies te zijn, voor de presidentsverkiezingen. Dat komt hoofdzakelijk door de invloed van de UDPS-partij van Etienne Tshisekedi die de verkiezingen boycotte.
Vice-president Jean-Pierre Bemba haalde In Kasai Occidentale 31,9% van de stemmen, president Joseph Kabila 11,4%, de "Amerikaanse" Congolees Oscar Kashala 17,8% en de bejaarde radikaal Antoine Gizenga 14,7%.

Maar Ilebo ligt linksboven in de provincie, en ondergaat duidelijk de invloed van de naburige provincie Bandundu. Daar ging de eminence grise van de Congolse oppositie, Antoine Gizenga, met 80% van de stemmen voor de presidentsverkiezingen lopen. Ook in Ilebo wint Gizenga afgetekend, met 31.332 of nagenoeg de helft van de uitgebrachte stemmen, tegen 10.810 voor Bemba, 3504 voor Kashala en 2780 voor Kabila.
Drie parlementszetels waren er in Ilebo te verdelen en die gingen naar de MLC (van Bemba, 9733 stemmen), de PPRD (van Kabila, 8043 stemmen) en de onafhankelijke kandidaat Pero Mahopa Banyath Telesphore (7450 stemmen).

Welke rol Kasai Occidentale gaat spelen voor de verkiezingen van 29 oktober is nog niet duidelijk. De UDPS boycot andermaal de stembusgang, maar een aantal dissidenten roept op om voor Bemba te stemmen. Intussen zijn er al aanhangers van de PALU-partij van Gizenga aangevallen. Gizenga steunt president Kabila en zijn lokale aanhang kan Bemba's score drukken.

Op 29 oktober kiezen de Congolezen ook de nieuwe provincieraden. Ook die verkiezingen hebben hun belang. De provincies krijgen in de nieuwe grondwet immers ruimere bevoegdheden èn middelen, want 40% van het nationale budget zou bij de provinciebesturen moeten blijven. De provincieraadsleden verkiezien bovendien op hun beurt de senatoren.
Er komt wel een nieuwe indeling van het grondgebied in 25 provincies in plaats van 11 nu. Maar de nieuwe provincies treden pas binnen de 36 maanden na de verkiezingen in voege. Daar komt voor de verkozen provincieraadsleden nog een overgangsregime aan te pas.

Lees meer / 0 comment(s)

Ilebo#1 - Nieuwe Congo-missie leidt naar Ilebo

16.10.2006

Het inpakken kan beginnen: ik weet sinds twee dagen waar ik in Congo mijn tweede observatiemissie ga uitvoeren. Op 29 oktober, dag van de tweede verkiezingsronde, hoor ik in Ilebo op post te zijn.

[Wie informatie heeft over Ilebo mag die altijd als comment posten]

Het stadje ligt in het Congolese binnenland, in de provincie Kasai-Occidentale maar helemaal tegen de grens met de provincie Bandundu. Het ligt ook aan een kruispunt van wegen, want op de Kasaï-rivier (een zijarm van de Congo-stroom) en bij de aftakking van de Sankuru-rivier. Vanochtend lukte het al om de provinciale coördinator van de Congolese verkiezingswaarnemers aan de telefoon te krijgen, en die wist dat er "un grand port" is in Ilebo. Later deze week hoop ik via hem met lokale ngo-mensen in Ilebo in contact te komen. In Ilebo komt ook de spoorlijn aan uit Bukama in het koperbekken van Katanga en ik ben zeer benieuwd om te zien of die (nog? opnieuw?) functioneert.

Zaterdag kregen we met de Eurac-observatoren een briefing om de tweede missie voor te bereiden. Eurac is een Europees netwerk van ontwikkelingsngo's, de Belgische coalitie 'Congo moet stemmen' is er een onderdeel van. Voor de eerste verkiezingsronde van 30 juli stuurde Eurac zo'n 125 observatoren uit, dit er zullen we – geloof ik – met zo'n 90 zijn.
De meeste mensen waren nieuw zaterdag, maar er zaten toch een paar bekende gezichten bij.
Celine Termote bij voorbeeld heeft de verkiezingen van 30 juli in Kisangani gevolgd. Ze moest daar toch zijn omdat ze voor de Universiteit van Gent onderzoek doet naar wilde voedingsgewassen. Daar heeft ze nu drie maanden werk ingestoken. En ze is bijzonder opgetogen teruggekomen. In het woud, zegt ze, stikt het van eetbare planten. Sommige worden ontgonnen en op vliegtuigen naar Kinshasa geladen. Maar met een boel van die gewassen, gebeurt niks. Celine wist zaterdag dat ze terug naar Kisangani kan om verder te gaan uitzoeken welke van die wilde voedingsgewassen in teelt gebracht zouden kunnen worden. Voor de tweede ronde gaat ze naar Kabinda waar ze al anderhalf jaar als coöperant gewerkt heeft.
Maddy Thiembe gaat voor het eerst als observator mee. Ze is een ouwe bekende. Ze was zeer onder de indruk van onze documpentaire 'Bourreaux à  Baraka', over verkrachtingen in Zuid-Kivu, en ze heeft er begin dit jaar nog een druk bijgewoonde screening van georganiseerd in Autoworld hier in Brussel. Maddy verliet Congo in 1997, toen Laurent-Désiré Kabila de opstand tegen dictator Mobutu aan het winnen was. Nu gaat ze voor het eerst terug naar Congo, naar Mbuji Mayi nog wel, en ze maakt zich tamelijk nerveus over de praktische ongemakken die ze vermoedelijk zal ondervinden. Ook VRT-Radio-reporter Guy Poppe, hoor ik, gaat naar Mbuji Mayi. Het is de op één (twee?) na grootste stad van Congo, het zwaartepunt van de diamant-winning en de thuisbasis van de UDPS-partij van Etienne Tshisekedi, die (alweer) de verkiezingen boycot. Daarom riskeert de situatie in Mbuji-Mayi tamelijk incidentrijk te worden.
Nieuw in de observatorengroep maar goed bekend met Congo is Michel Ansay, een veearts die tegenwoordig in Congo de traditionele manieren om de vrede te handhaven (of te herstellen) onderzoekt. Hij begon spontaan over de Mayi-Mayi van Noord-Kivu en was er zonder te veralgemenen genuanceerd en positief over, zonder dat hij wist dat ik in 2000 een documentaire heb gedraaid over de Mayi-Mayi van Fizi in Zuid-Kivu. De Mayi-Mayi staken tijdens de oorlog de kop op, het zijn burgers die het gewapende verzet tegen de buitenlandse bezetting en de collaboratie organiseerden, in de eerste plaats om "de grond van de voorvaderen" te verdedigen, maar dikwijls met een patriottische dimensie. "Natuurlijk zijn er Mayi-Mayi van allerlei soorten", zei Ansay, "maar dat ze hier in het Westen gediaboliseerd worden, dat is onterecht".
Later deze week meer over de inzet van de verkiezingen en over wat ik over Ilebo aan de weet kom.

Lees meer / 0 comment(s)

Simba's voor zoveelste keer verketterd

16.10.2006

Vorige donderdag viel mijn blik op een aankondiging in De Standaard. 'Vergeten catastrofe in Congo', zei de titel en de eerste zin ging als volgt: "In 1964 gijzelden Simba-rebellen in het Congolese Stanleystad bijna vier maanden lang honderden Europeanen en Amerikanen". Dat moest ik zien. Ik heb die episode als kind beleefd, omdat mijn zus zich kort voordien in Stanleystad uit de voeten maakte. Maar ik heb me ook in de Simba's verdiept toen ik in 2000 onderzoek deed naar de Mayi-Mayi. De twee zijn namelijk verwant: het gaat telkens om burgers die in het maquis gaan en voor hun land vechten. En de folklore van de Mayi-Mayi – die rituelen hebben om zich onkwetsbaar te maken – lijkt als twee druppels water op die van de Simba's. [Mayi betekent overigens 'water' in het Swahili, van het beeld dat kogels als water langs het vel van de strijders aflopen].

Voor alle duidelijkheid: 'Andere Tijden' viel al met al nog mee. Het is veeleer het artikeltje in De Standaard dat ik gemeen vind. Zonder de auteur daarom kwaad opzet te verwijten, volgens mij kakelt hij gewoon de gangbare leugens na.
Het programma ging over een groep van 31 missionarissen die in november '64 om het leven is gebracht; onder hen 18 Nederlanders, vandaar. De intro van de documentaire zet nogal bloeddorstig de toon: Nederlandse missionarissen zaten in 1965 "tussen de menseneters van Borneo en de koppensnellers van Nieuw-Guinea", maar ook in Afrika. We krijgen te zien hoe jongelui tot pastoor worden gewijd en klaargestoomd voor de missie en hoe ze goedgemutst en vol religieuze overtuiging in de duistere binnenlanden van Congo aan de slag gaan. Maar – het "Sanctus" uit de Missa Luba kondigt drama aan – in 1964-65 raken de missionarissen in de grote Congolese rebellie betrokken. De setting is het stadje Bondo waar een kathedraal, normaalschool en klein-seminarie zijn opgericht. "In 1964", zegt het commentaar, "dringt de politieke realiteit door". De Simba's zijn teleurgesteld door de resultaten van de onafhankelijkheid, ze vinden de regering te Westers, en "in een roes van drank en drugs hebben ze gewoon de pest aan... ja, aan wat eigenlijk niet". Geen lieverdjes die Simba's maar als demonizering valt dat nog mee. Trouwens, van de Simba's krijgen we mits een montage-truuk enkel schimmen te zien in het decor achter de mens die de onderdelen van Andere Tijden aan elkaar praat.
De Standaard bakt het een stuk bruiner. Vraag is waar de auteur van het artikeltje zijn informatie haalt. Ik vermoed dat hij – zonder Andere Tijden gezien te hebben – gewoon een lekker stukje over de Simba's heeft willen schrijven, in de trant van de Belgische Congo-kringen van de jaren '60. Een Belgische hoofdrolspeler van toen mag trouwens in Andere Tijden meepraten, namelijk Etienne Davignon die toen kabinetschef was op Buitenlandse Zaken.
Volgens De Standaard moest de Belgisch-Amerikaanse operatie Dragon Rouge een einde maken aan de gijzeling van Westerlingen door de Simba's. Daarom werden 600 para's gedropt boven Stanleystad. "De para's slaagden er uiteindelijk in de meeste gijzelaars te bevrijden. In totaal werden 1600 mensen naar Leopoldstad geëvacueerd (...) De acties van de rebellen hadden intussen vele slachtoffers geëist. Naar schatting 10.000 Congolezen werden vermoord, maar ook 93 blanke missionarissen...".
Een smeuiïg hutsepotje is dit, maar jammer genoeg klopt er niets van. Ik wil ook Etienne Davignon nog even citeren, die zich meent te herinneren dat de para-operatie in Stanleystad acht dagen mocht duren zodat het Congolese leger het snel zou kunnen overnemen.

Hoe wordt de waarheid hier geweld aangedaan? Ik toets het even aan wat Isidore Ndaywel in Histoire Générale du Congo schrijft. Dat standaardwerk neemt wel een ander perspectief in: niet dat van de Belgische kolonialistische sabelslijpers en Haute Finance maar dat van het Congolese volk.
De Simba's, zo leer ik daar, zijn onderdeel van een rebellie tegen de herkolonisering van Congo. Die opstand raast als een lopend vuur door het land en is in de eerste plaats gericht tegen de Congolese regering. Die regering heeft Congo's eerste premier Lumumba laten vermoorden en is verkocht aan het Westen. Lumumba is een volksheld omdat hij de misdaden van het kolonialisme heeft aangeklaagd in zijn maiden speech op 30 juni 1960. De VS investeren 12 miljard dollar in vijf jaar tijd in het regime in Leopoldstad, de militaire hulp niet meegerekend. De regering stuurt generaal Mobutu op de rebellie af. Hij leidt het Congolese leger waarnaar Etienne Davignon zo ootmoedig verwijst. Mobutu heeft in september 1960 al Lumumba met een eerste putsch aan de kant gezet. Zijn repressie tegen de rebellen is meedogenloos: niet de Simba's (zoals De Standaard laat uitschijnen) maar Mobutu is verantwoordelijk voor de vele tienduizenden doden die in deze periode in Congo vallen. De Belgische para's, Amerikaanse bommenwerpers en honderden huurlingen komen eind 1964 het karwei afmaken.

Wat wel klopt in De Standaard is dat "de operatie in binnen- en buitenland op heel wat kritiek botste". België werd in de VN-Veiligheidsraad op het matje geroepen, en krijgt het daar hard te verduren. Zo vraagt minister Ganao van Congo-Brazzaville daar: "In naam van welke mensheid spreekt men, wanneer men – zogenaamd om het leven van een onbetekenend aantal Blanken te redden – tienduizenden Zwarten vermoordt? Toen we jong waren, hebben we geleerd dat in de muziek één witte noot er twee zwarte waard is. Maar de beruchte humanitaire operatie van Stanleystad toont dat één Blanke (...) en zeker wanneer hij Amerikaan of Belg of Brit is duizenden en duizenden Zwarten waard is" (geciteerd in Ndaywel p.627).

Lees meer / 1 comment(s)

Voyage en Armenie: reis naar de abnormaliteit

16.10.2006

Klein filmpje van Robert Guedigian. Bejaarde Fransman moet zware operatie ondergaan maar gaat liever, voor het te laat is, een laatste keer terug naar zijn geboorteland Armenië. Zijn dochter, ongerust, reist hem achterna en ontdekt de roots van haar voorgeslacht. Ze treft een gestoord land aan, waar een Franse trafikant mafia-methodes hanteert, meisjes hun eer verkopen voor een ticket naar het Westen en een krijgsheer opgeklommen is tot de rang van generaal en in duistere zaakjes verwikkeld is, en ga maar door. Banale toestanden allemaal, maar wel – als je de Française ziet kijken – abnormaal.

Nu zet dit filmpje mij als volgt aan het denken. In het internationale forum Armenië draagt waarschijnlijk een letterlabel dat beduidt dat het 'emerging' of 'herstellend' is. Volgens dat label loopt alles er voorlopig nog mis. Maar wie zegt wat mis is en wat normaal? Het gros van de naties op deze planeet is ten behoeve van de Nieuwe Wereldorde op de knieën gedwongen en ziet zich, zoals Armenië, genoodzaakt zichzelf met grijze en zwarte circuits te behelpen. Alleen, bij Guedigian lijkt niemand zich daar hartsgrondig aan te storen.
Zou het soms kunnen dat de uitzonderingen de regel bepalen? dat de rijke landen waar alles in het wit gebeurt, vinden dat al de rest er pas bijhoort als daar ook alles wit is? en dat die rijken zich daarom ook het recht aanmeten om overal elders tussen te komen om er de toestand te normaliseren? Met hoeveel zijn die uitzonderingen dan: een stuk of 20 en nog wat satellieten erbij?

Lees meer / 0 comment(s)

Bemba slaat (letterlijk) toe, mw. Kabila gaat shoppen

13.10.2006

In Congo is de electorale eindrace begonnen. Vanaf middernacht mogen Joseph Kabila, zittend president, en Jean-Pierre Bemba, ex-rebel en vice-president, hun campagne voeren om de kiezers te overtuigen die op 29 oktober uitmaken wie er president wordt.

De entourage van Kabila heeft blijkbaar niets geleerd van de eerste ronde van 30 juli. Dat hoor ik van kennissen in Kinshasa. Die entourage heeft toen toegegeven dat ze géén campagne had gevoerd. Dat doet ze nu evenmin. Mevrouw Kabila – de president is in juni in het huwelijk getreden – verzusterde vorige zondag met mevrouw Bemba, en maandag ging ze in Kinshasa naar de markt.

Mijnheer Kabila houdt zich gedeisd. Is hij zeker van zijn zegen? Of houden zijn spindoctors hem kort? Want eerst mocht de president bij voorbeeld niet op TV in de clinch gaan met Bemba. Dat zou één van Kabila's luitenanten wel voor hem doen. Maar nu is dat presidentieel debat toch voor 26 oktober vastgelegd. U weet, lezer, dat ik op 22 oktober opnieuw naar Congo ga, als verkiezingswaarnemer: welnu, ik hoop dat ik op 26/10 met eigen ogen kan zien dat president Kabila de gehaaide Bemba onder de mat veegt.

Sinds 30 juli is Kabila's kamp wel versterkt, de Palu-partij van Antoine Gizenga heeft de presidentiële alliantie vervoegd. En dat zorgt, zo te horen, voor een hoopgevende verfrissing. Dat is donderdag nog gedemonstreerd op de TV-zender van Digitalcongo. Daar nam Godefroid Mayobo, woordvoerder van Gizenga's Palu het woord. Degenen die het gezien hebben, zijn bijzonder opgetogen. "Eindelijk nog eens iemand die tenminste argumenten gebruikt en zich tot de gewone mensen richt", lees ik in één van mijn Congo-mails.

Wat de campagne-bazen van Kabila nalaten te doen, speelt Mayobo zo te horen in zijn dooie eentje klaar. Het ging vooral over een brief van Gizenga. Daarin vroeg Gizenga geld aan Joseph Kabila om campagne te voeren. Hij droeg Kabila ook op om aan de kiescommissie CEI de richtlijn te geven dat ze na de verkiezingen van 29 oktober haar tijd neemt zodat er voluit gesjoemeld kan wordne bij de telling.

Maar, dat staat met het betoog van Mayobo wel vast, de "brief van Gizenga" – die in Congo héél snel de ronde heeft gedaan, en uiteraard voor veel opschudding heeft gezorgd - is een ordinaire vervalsing. En een slechte vervalsing ook, de makers hebben gewoon barslecht op de details (zoals hoofding, adres enz.) gelet.

Maar het voornaamste is dat Gizenga geen reden heeft om te gaan schooien. De man – hij was vice-premier in de eerste Congolese regering van Patrice Lumumba in 1960 - heeft zijn leven lang gevochten voor democratische verkiezingen; hij heeft na de schietpartijen van eind augustus in Kinshasa zowel met Kabila als met Bemba gepraat. En dan zou hij de uitslag van de verkiezingen doen manipuleren?
Bovendien, zijn Palu bestaat al jaren zonder financiële steun van wie ook, behalve van de eigen leden, en dan zou uitgerekend Gizenga ineens geld gaan bedelen?

Typisch: niet Kabila's eigen partijgangers maar een bondgenoot doet dat verhaal nu gedetailleerd uit de doeken doen. In Kabila's PPRD schijnen ze daar hun neus voor op te halen: die vinden zich te goed om voor de publieke opinie de smeerlapperijen van het andere kamp te counteren.

Het andere kamp, dat van Bemba dus, heeft namelijk niet op de start van de campagne – 13 oktober, middernacht – gewacht om zijn manipulaties uit de kast te halen. Ze hebben dat ook voor de eerste ronde al gedaan. Toen openbaarde zich Honoré Ngbanda, veiligheidschef onder dictator Mobutu, als adviseur van Bemba. En volgens Godefroid Mayobo is Ngbanda alweer volop met zijn vuile spelletjes bezig en is hij de echte auteur van de "brief van Gizenga".

Want dat is feitelijk de hoofdzaak van wat Mayobo gisteren op televisie kwam vertellen. "Ngbanda", zo zei Mayobo, "heeft zulke methodes gedurende vele jaren gebruikt om een regime te verdedigen dat ons heeft gebracht waar we nu zijn, één van de armste landen van Afrika, en een bevolking die volledig door dat soort mensen wordt misprezen".

Het arsenaal van Bemba blijft niet tot media-manipulaties beperkt. Eergisteren woensdag is in Londen She Okitundu in het ziekenhuis geslagen. Okitundu is minister van Buitenlandse Zaken van Congo geweest; toen Congo nog volop in oorlog was, heeft hij de oorlogsmisdaden van Bemba en consoorten met foto's en al gebundeld in Zwartboeken en momenteel is hij kabinetschef van Joseph Kabila.

Okitundu zou woensdag bij de TV-zender Original Black Entertainment TV over Congo gaan praten. Maar onderweg naar de studio is hij uit zijn voertuig gesleurd, tot op zijn blote vel uitgekleed en murw geslagen. En omdat hij daarna geen cash geld meer op zak had, heeft hij in het ziekenhuis urenlang op fatsoenlijke hulp moeten wachten.

Okitundu heeft verklaard dat zijn aanvallers riepen dat hij voor Rwanda werkt en dat iedereen die Jean-Pierre Bemba in de weg staat, vermoord zal worden. De Britse krant The Guardian meldt vandaag ( http://www.guardian.co.uk/congo/story/0,,1921296,00.html ) dat foto's van alle eigendommen die Okitundu ontstolen zijn, intussen op een website zijn gepubliceerd [*]. De man is dus niet alleen bont en blauw geslagen maar wordt via cyberspace ook nog eens hartsgrondig vernederd.

Congolese media menen te weten dat Okitundu is gemolesteerd door een terreurcommando, met lui die vanuit Parijs en Brussel naar Londen zijn gestuurd. De tijd van maaarschalk Mobutu en zijn fascistische benden lijkt weer helemaal terug.

[* Zie bvb. Congoscopie. Daar gaat de manipulatie vermoedelijk voort. Want behalve een foto van Okitundu's kostuum zijn ook afbeeldingen van ondergoed, credit cards en condooms gepubliceerd. Wie haat-mails wil lezen: http://congoscopie.afrikblog.com/archives/2006/10/13/2897361.html#trackb... ]

Lees meer / 1 comment(s)

Congo bij top van hongerlanden

13.10.2006

In Burundi, Eritrea en de Democratische Republiek Congo bestaat een bijzonder alarmerende voedselsituatie. Dat blijkt uit de Global Hunger Index die vandaag publiek is gemaakt. De algemene conclusie: in landen die een langdurige oorlog hebben gekend die de economie en de broodwinning van de mensen heeft ontwricht, is de bevolking zwaar ondervoed of lijdt ze honger.

Er staan 119 ontwikkelings- of zogenaamde transformatielanden op de index. Wit-Rusland, in het Westen vaak verguisd vanwege zijn ‘communistische dictatuur’, staat helemaal onderaan en dat betekent in dit geval: géén voedselprobleem. Maar in de twaalf landen die de kop trekken, is de situatie dramatisch. Daarvan hebben er zich 9 door een jarenlange oorlog geworsteld. Die twaalf hongerland liggen allemaal in het deel van Afrika bezuiden de Sahara, behalve Cambodja en Tajikistan.

De opstellers van de Global Hunger Index (de Duitse ngo Welthungerhilfe en het in Washington gevestigde International Food Policy Research Institute, IFPRI http://www.ifpri.org/media/20061013GHI.asp ) zien namelijk door de jaren heen een verschuiving: in de jaren ’80 was Zuid-Azië er nog het slechtst aan toe, maar dat deel van de Derde Wereld heeft zich met grote vooruitgang in de landbouw uit de greep van de honger gewerkt èn zodoende Zwart-Afrika achter zich gelaten.

Lees meer / 0 comment(s)