raf03 september 2006 – 11:39

In de voorlopige uitslag van de parlementsverkiezingen in Congo van 30 juli krijgt de alliantie rond president Joseph Kabila (AMP) 161 van de 324 toekende zetels. Het nieuwe parlement telt 500 zetels. De tweede politieke formatie zijn de onafhankelijken met zo'n 50 zetels. Dan volgen de alliantie rond vice-president Bemba met 45 zetels en de Mouvement Social du Renouveau.

De verkiezingscommissie CEI loopt achter met de eindtellingen. De definitieve uitslag zou pas in de loop van deze week bekendgemaakt worden. Het nieuwe parlement zou dan op 19 september voor het eerst bijeenkomen. Het zal dan onder meer moeten bekrachtigen dat er een tweede ronde voor de presidentsverkiezingen plaatsvindt op 29 oktober. Institutionele deskundigen hebben een kluif aan de situatie. Congo krijgt een parlement dat een tijdlang moet cohabiteren met de transitie-regering die gevormd is op grond van het vredesakkoord van Pretoria van december 2002. Het parlement moet wachten op de installatie van de president, die nu voor ten vroegste in december wordt voorspeld.

De presidentsverkiezingen, die ook op 30 juli zijn gehouden, hebben geen duidelijke overwinnaar opgeleverd. Joseph Kabila haalde 7.590.485 stemmen of 44,81% tegen 3.392.592 stemmen of 20,03% voor ex-rebel en vice-president Jean-Pierre Bemba en 2.211.290 stemmen of 13,06% voor Antoine Gizenga, een echte ancien uit de Congolese politiek. Tegen deze uitslag zijn acht klachten ingediend, waarvan vijf door kandidaten voor het presidentschap. De definitieve uitslag zou er op dinsdag 5 september zijn.

Er komt wel een tweede ronde, op 29 oktober. Dan zou de beslissing moeten vallen tussen Kabila en Bemba. De campagne belooft fel en smerig te worden. Vice-president Bemba heeft de uitslag nog altijd niet openlijk erkend of verworpen (zie ons artikel http://www.indymedia.be/en/node/3779). Hij heeft sinds de zware incidenten van 20-22 augustus in Kinshasa in geen enkel opzicht ontwapend: noch militair, noch qua propaganda. Zijn adviseurs zijn al met een nieuwe leugencampagne bezig – over uraniumexporten naar Iran - om Joseph Kabila zoveel mogelijk schade toe te brengen.
Kabila heeft de kiezers bedankt voor het vertrouwen dat ze hem gegeven hebben. Maar in het Kabila-kamp, zo blijkt nu, had men op een duidelijke overwinning in de eerste ronde gehoopt. De Congolese krant Avenir, dicht bij Kabila, brengt op 2 september een verslag over een seminarie waar de Kabilisten de eerste ronde hebben geëvalueerd. Het is niet duidelijk wanneer dit seminarie plaatsvondt en evenmin van wie het uitging. De balans is negatief. Dat Kabila niet van de eerste keer gewonnen heeft, heeft meerdere oorzaken. Zijn kamp heeft, om uiteenlopende redenen, géén verkiezingscampagne gevoerd, zo staat er. Dat Kabila toch nog een "semi-victoire" boekt, komt door de uitzonderlijke inzet van vice-president Yerodia en van Victor Kamerhe, de secretaris-generaal van de PPRD-partij. De uitslag is ook aan de kiezers te danken die Kabila's palmares hebben beloond. In "het Westen" van Congo is dat veel minder gebeurd omdat de kiezers daar erg beïnvloed zijn door de leugenachtige campagnes van vooral vice-president Bemba. De conclusie is dat het Kabila-kamp voor de tweede ronde wèl echt campagne zal moeten voeren.

Kabila hoopt de steun te krijgen van de Palu, de vrij goed georganiseerde aanhang van Antoine Gizenga. Kabila en Gizenga hebben elkaar deze week ontmoet. De alliantie zou stroken met beider politieke achtergrond. Kabila is de politieke erfgenaam van Patrice Lumumba, de eerste premier van Congo en een anti-imperialist die in januari 1961 mede door toedoen van de gewezen kolonisator België is vermoord. Gizenga, een gematigd nationalist, was de vice-premier in de regering van Lumumba; hij heeft na diens liwidatie enkele maanden zijn verzet volgehouden tegen het nieuwe pro-Westerse bewind in Kinshasa (toen nog Leopoldstad) en de latere dictator Joseph Mobutu. Of de Kabila-Gizenga-alliantie er echt komt, is nog niet zeker. Gizenga heeft deze week ook met Kabila's rechtstreekse tegenstrever Bemba gepraat. Die behoort politiek (en via zijn vader) tot het Mobutistische kamp.

Er is dringend 46 miljoen dollar nodig om de tweede ronde van de verkiezingen te bekostigen, zo is de afgelopen dagen gemeld. Het nieuws heeft de politieke nervositeit in Congo alleen maar vergroot. België beloofde op 29 augustus dat het 3 miljoen bijdraagt. Ook Zwitserland zou een bijdrage geven. Maar dat laat nog altijd een groot gat. Volgens de EU-afgezant voor de Grote Meren-regio, Aldo Ajello, is er echter geen probleem. Ajello, deze week op missie in Congo, zegt dat de financiering voor de tweede ronde altijd ingecalculeerd is geweest. Er moeten immers nog provinciale verkiezingen (en verkiezingen op alle lagere bestuursniveaus) plaatsvinden, en dat zal al in het budget. Alleen lopen volgens Ajello de kosten van het hele verkiezingsproces hoger op dan voorzien en is er daarom extra-geld nodig. De Europese Unie zou spoedig met haar bijdrage over de brug komen.