Jan Hertogen13 augustus 2007 – 09:25

Inleiding

Met 10 vertegenwoordigers in 2007 tegenover 14 in 2003 lossen allochtonen de rol in de federale politiek. Dramatischer evenwel is hun aanwezigheid bij de regeringsonderhandelaars: in plaats van 12 vertegenwoordigers bij paars in 2003 zakken zij terug tot 3 vertegenwoordigers bij Oranje-Blauw in 2007, een reductie met 75%. Het Forum voor Etnische Minderenheden voelde op 14 juni 2007 de bui al hangen, ook al steeg het aantal rechtsreeks verkozen allochtonen van 6 tot 8 op 10 juni 2007, de opvolging en coöptatie was voor hen een ramp waarin zij amper aan bod kwamen. Enkel de CD&V zorgde met Yalçin Hilâl als opvolgster van Jan Peumans voor een verhoging van de allochtone vertegenwoordiging tot 2. Alle andere Vlaamse partijen lieten allochtone opvolging en coöptatie liggen als mogelijkheid het aantal allochtone verkozenen meer in overeenstemming te brengen met hun aanwezigheid in de bevolking.. De reductie van de 6 allochtone PS-vertegenwoordigers tot 2, en hun niet-aanwezigheid bij de regeringsonderhandelingen is in de allochtonenreductie de belangrijkste factor. De 2 vertegenwoordigers van Ecolo (stijging met 1 tegenover 2003) en de éne van Groen! tellen voor de regeringsonderhandeling niet mee zodat op regeringsniveau slechts 3 allochtonen aanwezig zijn tegenover 12 in de paarse coalitie.

Allochtonen: unieke kans of noodzaak voor politieke invloed langs MOC en ACW

Willen allochtonen nog enig politiek gewicht uitoefenen blijft er voor hen niet veel over dan zich dringend te richten naar het MOC (Mouvement Ouvrier Chrétien) en ACW (Algemeen Christelijk Werknemersverbond), die hen met open armen zal ontvangen, nadat zij de allochtonen op hun laatste congres als 11de deelorganisatie, naast ACV, CM, KAJ, KWB enz aan hun hart gedrukt hebben. Ook voor de CD&V zijn Nahima Lanjri en Yalçin Hilâl een unieke kans om in deze legislatuur méér te doen dan hun eigen en andere partijen in het verleden gedaan hebben. Hierbij kunnen deze twee allochtone vertegenwoordigers zich richten naar de oproep van Paula D'Hondt in de Humo van 02-05-2006: "Ik vind het vooral erg dat de allochtone parlementsleden nog niet voor hun mensen hebben gedaan wat wij, de vertegenwoordigers van de arbeidersbeweging, wel altijd hebben gedaan voor onze achterban. De arbeidersvrouwen hebben een verschrikkelijk zware strijd moeten voeren voor politieke participatie. Ik heb de indruk dat de allochtone parlementariërs het véél gemakkelijker hebben gehad. Ik juich dat toe, maar ze moeten durven op te komen voor hun mensen.»

Opvolging, coöptatie en gemeenschapssenatoren: maat voor niets voor allochtonen

Op 28 juni legden de nieuwe kamerleden of hun opvolgers de eed af, op 5 juli de gemeenschapssenatoren en op 12 juli de gecoöpteerde senatoren. Nadat van de 8 verkozen rechtstreeks verkozen allochtonen in 2007 er 2 hun Federaal mandaat niet opnemen (Elio Di Roupo en Marie Arena) stonden de allochtonen maar met 6 rechtstreeks verkozen aan de start van de opvolgers- en coöptatiecarrousel. In plaats van 8 opvolgers en coöptanten zoals in 2003 komen er in 2007 maar 1 opvolger en 3 gecoöpteerde allochtone senatoren bij zodat in totaal maar 4 bijkomende allochtonen de 6 rechtstreeks verkozen vervoegen.

In totaal zakt het aantal allochtone verkozen dus van 14 naar 10, of een daling met 29%, terwijl hun aanwezigheid in de kiesgerechtigden gestegen is van 6,9% tot 8,5% nieuwe belgen tussen 2003 en 2007 of een stijging met 23%. De allochtone aanwezigheid in de federale politiek gaat met een kwart achteruit, de aanwezigheid bij de nieuwe Belgen in de kiesgerechtigden stigt met een kwart. De combinatie van deze twee evoluties is ronduit dramatisch.

Van de 10 verkozen allochtonen zijn er 6 nieuwe vertegenwoordigers . Enkel de reeds in 2003 door de PS gecoöpteerde Jöelle Kapompolé en Sfia Bouarfa samen met Nahima Lanjri van de CD&V en Dalila Douiffi van de Sp.a hebben er al een parlementair mandaat opzitten. Voor de nominatieve lijst allochtone kandidaten en verkozenen 2003 zie http://www.npdata.be/BuG/66 .

CD&V, Groen!, CDH en Ecolo verhogen in 2007 hun aantal allochtonen

Vooral de slechte score van de socialistische partijen bijt de allochtonen in de staart: Sp.a -2, Spirit -1 en PS -4 allochtone verkozenen, samen met het verdwijnen van de onafhankelijk gecoöpteerde en de MR verkozene is dat -9 allochtone verkozenen in vergelijking met 2003. CD&V, Groen! en CDH met elk +1 allochtone verkozene en Ecolo +2 leggen 5 allochtone verkozenen méér in de balans zodat het negatief saldo 'slechts' -4 allochtone verkozenen is of 29% minder dan in 2003.

De allochten zijn marginaal aanwezig in de regeringsonderhandelingen

Bij de partijen die momenteel de regeringsonderhandelingen voeren zijn slechts 3 allochtone verkozenen in plaats van 12 in 2003. Alleen Nahima Lanjri van de CD&V heeft parlementaire ervaring als kamerlid tussen 2003 en 2007. Samen met haar krijgen Yalçin Hilâl van CD&V en Veronique Salvi van CDH het volle gewicht te dragen van de erfenis van Paula D'Hondt. Als de CD&V beseft welk goud ze in handen hebben met deze vrouwen van Marokkaanse en Turkse afkomst als politieke aanknopingspunten voor twee van de belangrijkste allochtone gemeenschappen in België, dan kan zowel de allochtone gemeenschap als de CD&V er nog wel bij varen.

Deze drie vrouwen staan voor de belangrijke taak continuïteit te geven aan de aanwezigheid van 12 allochtone verkozenen in de vorige paarse regering. De vertegenwoordiging van allochtonen op regeringsniveau wordt als het ware met de regeringswissel herleid tot 3, of een kwart. Of is het feit dat ook de allochtone verkozenen in paars van 12 tot 4 zijn gedecimeerd dat er toch wat misgegaan is, in beleid of verkiesbaarstelling? Of is de rekening voor allochtonen ook hoog omdat op cruciale punten, zoals bv hoofddoek en het asielbeleid, de Sp.a en PS mede afgestraft werden op hun tegengestelde of onduidelijk keuze voor een open en ondersteunend migrantenbeleid, alsmede de aversie voor 'migranten' en beslotenheid van de meeste andere partijen?

Poltitieke vertegenwoordiging nieuwe Belgen 51% en allochtonen 26%

Hoe representatief is het aantal verkozen allochtonen vergeleken met hun aanwezigheid in de bevolking. Hierbij kunnen twee maatstaven gebruikt worden: het aantal nieuwe Belgen omdat enkel nieuwe Belgen stemrecht hebben en zich kandidaat kunnen stellen. Men kan evenwel ook alle allochtonen, dwz de vreemdelingen én de nieuwe Belgen nemen, omdat uiteraard ook de 'vreemdelingen' mede langs de nieuwe Belgen een vertegenwoordig verwachten.

Op Belgisch niveau zijn 51% van de nieuwe Belgen en 26% van de allochtonen vertegenwoordigd. Dit is, vergeleken met 2003 en de gemeenteraadsverkiezingen zwak en voor Brussel catastrofaal. De teruggang van de allochtonenvertegenwoordiging op federaal vlak tegenover een stijgende aanwezigheid in de bevolking, zowel als nieuwe Belg en als vreemdeling, is een evolutie die tot enige bezinning kan/mag leiden. Hoe kan de verdere immigratie, emancipatie en integratie op het politieke niveau opgebouwd en bewaakt worden, als bij de klassieke partijen niet voldoende ruimte geboden wordt, zoals dit wel het geval geweest is voor de vrouwenbeweging en haar voorvechters zoals Paula D'Hondt.

Vlaamse gemeenschap geeft meer ruimte voor allochtonen dan Franstalige gemeenschap

Vergeleken met de Franstalige partijen scoren de allochtonen in de Vlaamse gemeenschap sterker dan in de Franse gemeenschap. De vertegenwoordigingsgraad van nieuwe Belgen is 65% in Vlaanderen tegenover 39% in de Franse gemeenschap waarbij vooral Brussel verweesd achterblijft. Brussel.

De 176.311 inwoners van Marokkaanse afkomst in Brussel, meer dan de helft van deze bevolkingsgroep in België (berekend gegeven, voortgaande op vreemdelingenaantal, Belgwording, migratie, geboorte- en emigratiesaldo), hebben geen enkele vertegenwoordiging in de partijen die momenteel de onderhandelingen voeren voor een nieuwe regering . Zij zijn nochtans de grootste migrantengroep in België, met relatief gezien het hoogste aantal nieuwe Belgen. Nahima Lanjri draagt niet alleen als vrouw, maar ook als Marokkaanse allochtoon meer dan de helft van België op haar schouders.

Methodologische noot - Professor Dirk Jacobs waakt

En ja, hoe kan je nu spreken over 'allochtone' verkozenen en 'allochtone' kandidaten. Hiertoe wordt de 'naamherkenningsmethode' aangewend, toegepast door één persoon. Iedereen kan vlug en eenvoudig deze methode natrekken en desgevallend mee corrigeren. Volgens professor Dirk Jacobs in een analytische beschouwing van 3 blz op z'n weblog - http://users.skynet.be/sky60553/npdata.htm - is dit een (te) smalle basis maar bij ontstentenis aan geld en tijd om het 'wetenschappelijk' te doen is het "'neuzen tellen' van het aantal allochtone kandidaten een relatief onschuldige exercitie. Bovendien zal Hertogen wellicht niet al te ver van de realiteit zitten, dus is er wat dat betreft geen reden om hier wakker van te liggen", en daar kan npdata mee leven. Wij wensen Dirk Jacobs nog te danken voor de melding dat npdata één van de 3.518 namen ten onrechte als autochtoon in de kandidatenlijst had aangeturft. De lijst met kandidaten is intussen aangepast. Op zijn andere, meestal gratuite bemerkingen over de impact van de allochtone stem, het aantal Marokkanen/Italianen in België en het aantal inwoners van vreemde afkomst per nationaliteit en gemeente komen we bij gelegenheid nog terug.

Jan Hertogen, socioloog