Excessieve commercialisering, politieke druk, lagere normen en slechte werkomstandigheden. Zo vatten de organisatoren van 'Stand up for Journalism' de toestand van de journalistiek in Europa samen. De campagne vindt haar oorsprong in Groot-Brittannië waar de Britse journalistenbond NUJ de alarmklok luidt. De Europese federatie van journalistenbonden EFJ sloot zich bij de actie aan. In België werd actie gevoerd aan de ingang van het Europees parlement. Vertegenwoordigers van het EFJ en de Vlaamse Vereniging van Journalisten verspreidden er een tabloid met een schreeuwerige voorpagina en binnenin enkele artikels over de problemen waar journalisten mee kampen. Pol Deltour, nationaal secretaris van de Vereniging van Beroepsjournalisten (AVBB/VVJ) was er bij.

Pol Deltour: “In heel Europa stellen we vast dat de journalistiek in de verdrukking zit. In Oost-Europa blijft de overheidsbemoeienis een bedreiging en dichter bij huis zie je dat de commercialisering soms te ver doorschiet. Dat laatste wreekt zich op de werkvoorwaarden van journalisten. Vooral de freelancers werken in heel moeilijke omstandigheden. Het is een verhaal dat al langer bekend is. Vrij recent is daar de opkomst van de nieuwe media bijgekomen die de zaken op scherp zet. De klassieke nieuwsbedrijven schieten in paniek en gaan halsoverkop saneren. Tot onze spijt stellen we ook vast dat redacties zich soms overdreven wenden tot burgerjournalisten om het werk van professionele journalisten over te nemen. Geen probleem dat journalisten beroep doen op het publiek om bronnen te vinden, maar dat mag professionele journalistiek niet in de verdrukking brengen. Er is ook sprake van een enorme concentratiegolf. Niet alleen zie je grote mediabedrijven die de handen in elkaar slaan, maar er zijn ook interne concentraties. Redacties binnen één bedrijf die een eigen smoel hadden, moeten meer en meer samenwerken. Dat gebeurt momenteel bij Corelio, de Persgroep en de VRT. Het resultaat is toch verschraling van het medialandschap.”

In landen als Groot-Brittannië en de VS zie je veel banen verdwijnen. Bij ons lijkt dat nog mee te vallen.

“Er zijn een aantal herstructureringen geweest. Wat zullen ze de effecten zijn van de sanering bij de VRT? Voorlopig lijkt het er op dat de nieuwsredactie gespaard blijft. Maar al bij al kan je inderdaad zeggen dat de situatie onder controle blijft. Het belet niet dat er wel een concentratiebeweging is en dat er een inhoudelijke stroomlijning is van het nieuws.”

Wat was de weerklank in België?

“In het Verenigd Koninkrijk is er hard gemobiliseerd. Daar heb je ook een heel sterke journalistenbond. In België is het moeilijker om journalisten op straat te krijgen. Voor een stuk ook omdat de freelancers, de groep die de problemen aan den lijve ondervindt, in zo'n precaire situatie zitten dat ze zich niet durven roeren.”

Op wie richt Stand up for Journalism de pijlen?

“Wij richten ons tot de mediabazen. Alleen stellen we vast dat het steeds moeilijker wordt om die mensen rond de tafel te krijgen. Uit bittere noodzaak moeten we daarom aankloppen bij de overheid. Die kan de mediabazen onder druk zetten en zelf ook dingen ondernemen op vlak van redactiestatuut, het statuut van freelancers of auteursrechten.”

Bron foto's:
Stand up for journalism

In Manchester was er zelfs een heuse betoging bij de Society of Editors conference