Jan Hertogen01 januari 2008 – 18:56

De immigratie naar België van 'vreemdelingen' voor 2006 kent voor het tweede opeenvolgende jaar een absolute piek. De factoren en dynamiek van deze immigratie is gekend en geanalyseerd in al zijn onderdelen in BuG 79 - http://www.npdata.be/BuG/79 -(asielzoekers en niet-wettelijk verblijvenden inbegrepen). Een historische vergelijking van migratie in België is vanuit de beschikbare bronnen mogelijk vanaf 1948 tot 01/01/2007 voor:

- immigratie van vreemdelingen die zich inschreven in een Belgische gemeente + erkende vluchtelingen die vanaf 1998 vanuit het wachtregister overgingen naar het vreemdelingenregister. Vroeger waren deze begrepen in de immigratiecijfers (voor technische toelichting zie rapport Nicolas Perrin, link infra)
- emigratie van vreemdelingen die zich uitgeschreven hebben uit een Belgische gemeente + het saldo van de ambtelijke schrappingen verminderd met het aantal herinschrijvingen van vroegere geschrapten. (zie infra voor toelichting)
- migratiesaldo: het verschil tussen immigratie en emigratie

De gegevens van 1948 tot 2003 komen uit het overzicht van Nicolas Perrin op de Dofi-site van Binnenlandse Zaken, aangevuld en de nodige commentaar voorzien in zijn syntheserapport Internationale migraties in België. Npdata vulde de tijdsreeks aan van 2004 tot 2006 voortgaande op speciaal opgevraagde listings van het NIS.

Immigratie: hoogste aantal ooit sinds 1948
Na de piek van 92.400 vreemdelingen in 2005 is er een stijging van de immigratie gebeurd in 2006 met 3,8% tot 95.929, alsmede een beperktere verhoging van de emigratie tot 39.354, zodat het immigratiesaldo (immigratie-emigratie) stijgt met 4,9% tav 2005 tot 56.575. in 2006.

Voor het tweede opeenvolgende jaar wordt het immigratieaantal van 78.751 in 2004 ruim overschreden, terwijl de emigratie de laatste drie jaar vrijwel constant blijft. Met kan hier, voor het tweede opeenvolgende jaar, spreken van een echte trendbreuk. Het % immigratieoverschot, berekend op de totale immigratie bedraagt in 2006 59%, hetgeen na de 60% van 2002, het hoogste is sinds de 2de wereldoorlog.

Nicolas Perrin geeft in zijn immigratierapport over 2005 volgende commentaar, die wij hier in vertaling overnemen gezien geen Nederlandstalig rapport beschikbaar is: "Het aantal binnenkomende vreemdelingen heeft vandaag een historisch hoogtepunt bereikt. Meer dan 90.000 immigraties van vreemdelingen werden vastgesteld in 2005. De voorgaande maxima, vastgesteld in 1948 en 1964 werden ruim overschreden, hetgeen opmerkelijk is uit meer dan een oogpunt. In feite was de immigratie van vreemdelingen na de oorlog en in de jaren 60 gewenst en georganiseerd door de staat. De hoge immigratie in die periode was meestal conjunctureel. Zonder het gevolg te zijn van een voorbijgaande conjunctuur is de groeiende immigratie tegenwoordig van een langere duur, gezien het begin van deze verhoogde instroom teruggaat naar het midden van de jaren tachtig."

Om deze evolutie te visualiseren en een aanduiding te geven van de stijging van het migratiesaldo wordt de emigratie en het saldo uitgezet tegen de achtergrond van het 'volume' immigratie, de bovenste lijn in de grafiek. Zie http://www.npdata.be/BuG/80

Bij stijgende immigratie en vrijwel constante emigratie stijgt uiteraard het migratiesaldo, dwz het aantal vreemdelingen dat mede het bevolkingsaantal in België doet toenemen.

Als bij het migratiesaldo van 56.575 vreemdelingen in 2006 nog het geboortesaldo van 3.441 van vreemdelingen geteld wordt, samen met de 3.462 van de statistische aanpassing (door laattijdig doorgegeven wijzigingen aan het rijksregister) wordt het totaal bereikt van 63.478 vreemdelingen die in 2006 bij saldo bijkomend in de bevolkingsregisters in België werden ingeschreven. Doordat van de andere kant 31.860 vreemdelingen Belg geworden zijn in 2006 groeide het vreemdelingenaantal in de officiële statistiek maar met 31.688 vreemdelingen van 900.473 tot 932.161. In BuG 79 wordt hierover de volledige technische toelichting gegeven en hieronder wordt de tabel voor vreemdelingen hernomen en samengevoegd met de evolutie voor de Belgen. Tevens wordt de bevolkingsevolutie van vreemdelingen per gewest geventileerd. Hierbij wordt geen rekening gehouden met asielzoekers en de niet-wettellijke verblijvers, enkel met de 12.496 vluchtelingen die in 2006 erkend werden en van het wachtregister asielzoekers naar het vreemdelingenregister verhuisden.

De invloed op het bevolkingsaantal houdt uiteraard ook rekening met de migratie van Belgen en met het geboortesaldo bij Belgen en vreemdelingen. Hier wordt verder op ingegaan.

Migratie en bevolkingsevolutie van de Belgen
Op dezelfde wijze als voor de vreemdelingen in BuG 79 worden de factoren die de migratie en de bevolkingsevolutie van Belgen bepalen in 2006 hieronder in beeld gebracht. Voortgaande op de 'bevolkingsdynamiek 2006, gepubliceerd door het NIS Loop van de bevolking per gewest 1988-2006 (excel-tabel) en aangevuld langs speciaal opgevraagde listings wordt de loop voor Belgen en vreemdelingen voor het eerst apart in beeld gebracht in al z'n onderdelen.

Naast de 114.719 vreemdelingen werden ook 180.113 Belgen in het bevolkingsregisters ingeschreven in 2006. Hiervan waren 121.382 geboorten, 12.857 immigranten en 22.694 herinschrijvingen na ambtshalve schrapping voor 2006 (Belgen die niet meer op hun adres of elders in België verbleven en als in het buitenland verblijvend werden beschouwd, en die in 2006 terug opgedoken zijn). Hier vinden we ook de 31.860 vreemdelingen terug die Belg geworden zijn. Zij worden uitgeschreven als vreemdeling. De statistische aanpassing bedraagt voor de Belgen 359.

138.649 Belgen werden uitgeschreven uit het bevolkingsregister: 95.989 door overlijden, 18.401 door emigratie naar het buitenland en 24.189 door ambtshalve schrapping, dwz Belgen die niet meer op hun adres verblijven, vastgesteld na veelvuldige controle door de politie, en die niet in andere gemeenten verbleven. Zij worden geacht naar het buitenland geëmigreerd te zijn. Ook de 70 Belgen die van Belg naar een andere nationaliteit veranderd zijn worden als Belg uitgeschreven en ingeschreven als vreemdeling.

Het migratie- en bevolkingssaldo van de Belgen is positief en bedraagt 41.464, inbegrepen de 31.860 vreemdelingen die Belg geworden zijn. Zonder deze mee te tellen zou het bevolkingssaldo van de Belgen maar 9.674 bedragen. Voor een bevolking met een ouder worden autochtone bevolking een zwarte toekomst. Bij de vreemdelingen is het saldo 31.688, maar, rekening houdend met de vreemdelingen die Belg werden in feite 63.478. Mede dankzij dit saldo is België een land dat demografisch en economisch kan overleven en wordt de toekomst weer rooskleurig.

86,8% van de positieve bevolkingsevolutie van 73.152 in 2006 in België is op rekening te schrijven van de 'vreemdelingen': De nationaliteitsveranderingen maskeren deze evolutie: in feite komt 77% van de aangroei van de Belgische bevolking voort uit Belggeworden vreemdelingen en 50% van de effectieve aangroei van vreemdelingen in de bevolking in 2006 wordt in het vreemdelingenaantal aan het zicht ontnomen door de Belgwordingen.

Vlaanderen haalt haar immigratieachterstand in
Voor elk van de parameters geboorte/overlijden, migratie, schrappingen/herinschrijvingen, erkenning vluchtelingen en statistische aanpassingen wordt de evolutie van bevolking en migratie in elk van de gewesten weergegeven.

In de procentuele vergelijking springt de zich verbeterende positie van Vlaanderen als immigratiegewest naar voor, als het vergeleken wordt met het aantal aanwezige vreemdelingen: tegenover 35% van de vreemdelingen staat 48% van het bijkomende inschrijvingssaldo van vreemdelingen. Hierbij valt vooral het hoge aandeel in het geboortesaldo van vreemdelingen op in Vlaanderen,nl 66% en ook de 47% van de erkenning van asielzoekers, ook al ligt dit nog onder het 58% aandeel van Vlaanderen in de Belgische bevolking.

Resultante is dat het aandeel van Vlaanderen in de groei van de vreemdelingenbevolking, 55%, praktisch gelijk is aan haar aandeel in de bevolking dat 58% bedraagt. De verdelende rechtvaardigheid krijgt hier dus meer en meer vorm. Gevolg is ook dat de druk op Brussel wat migratie betreft in feite afneemt, gezien hun aandeel gelijk blijft in een algemene trend van stijgende immigratie.

Npdata heeft een update gereed voor de migratie (immigratie, emigratie, schrappingssaldo, migratiesaldo) van alle belangrijke nationaliten in België, inbegrepen alle Oost-Europese landen apart en dit in een tijdsreeks van 1990 tot 2006, per gewest. Hiermee is voldoende achtergrond gegeven om in een volgende publicatie de aandacht te richten naar elk van de verschillende nationaliteiten met een globaal onderscheid van Europese en niet-Europese migratie uit de verschillende continenten.

Jan Hertogen, socioloog