In Paraguay is koorts uitgebroken: Gele Koorts, een ziekte die in Zuid-Amerika opnieuw in opmars is en die nu oprukt naar het zuiden. Sinds gisteren is er ook een eerste geval in Argentinië, maar sympathisanten die nu wat ongerust beginnen te worden over mijn gezondheidstoestand hoeven niets te vrezen, ik ben ingeënt. Bovendien is de kans klein dat de ziekte in Argentinië zeer wijd verspreid geraakt en veel slachtoffers maakt. Nee, in Paraguay is het allemaal een pak erger, omdat de ziekte er tegelijk uitbrak met een andere, mogelijk nog ergere aandoening: verkiezingskoorts. En de combinatie van beide bedreigt het leven van vele Paraguayanen.

Een aantal jaren terug spendeerde ik enkele dagen in Paraguay, een mededeling die hier in Argentinië steeds op ongeloof wordt onthaald, want het enige wat men hier over Paraguay – nochtans een buurland – weet, is dat NIEMAND er ooit heen gaat. Meer zelfs, Paraguayanen komen massaal in Argentinië wonen. Wie de pers volgt, kan heel wat vertellen over Chili, Bolivia, Brazilië en Uruguay, maar dat andere buurland? Geen idee hebben ze. Maar nu sijpelt er toch wat nieuws binnen uit Paraguay, want het land staat immers op de drempel van de grootste politieke wending uit zijn recente geschiedenis.

Paraguay moet zowat het prototype zijn van de Zuid-Amerikaanse ‘bananenrepublieken’ waar gedurende vele jaren de ene dictator middels een staatsgreep de andere verdreef, tot Alfredo Stroessner zich ontpopte tot de meest standvastige van de latino-dictators en regeerde van 1954 tot 1989, toen hij werd afgezet. Door een staatsgreep, uiteraard. Begin jaren ’90 werd de democratie ingevoerd, maar de macht bleef netjes in handen van dezelfde partij: de Colorado-partij. Die partij was de politieke steunpilaar van het Stroessner-regime en overleefde daarna elke verkiezing. Gedurende 15 jaar waren de interne verkiezingen binnen de Colorado-partij belangrijker dan de presidentsverkiezingen, want wie de interne strijd won had het presidentschap maar voor het grijpen. De Colorados zijn namelijk niet vies van een beetje (veel) verkiezingsfraude. Naar het schijnt kunnen de Colorados aanspraak maken op de titel ‘politieke partij die het langst aan de macht is’. Zestig jaar is inderdaad een hele tijd, zelfs de CVP hield het nooit zo lang vol. Tot Fernando Lugo zich met politiek ging bemoeien en een grote kans maakt om op 20 april een einde te maken aan de heerschappij van de Colorados.

Fernando Lugo – allicht de volgende president van Paraguay – is geen beroepspoliticus, maar bisschop. Nu heb ik liever dat mensen zoals militairen, geestelijken of judocoaches zich ver houden van de politiek. Maar Lugo is allesbehalve een doorsnee bisschop. Met een bijnaam als ‘bisschop van de armen’ en zijn sympathie voor de bevrijdingstheologie is Lugo niet de populairste geestelijke in Romeinse kringen. Een tweetal jaren geleden rolde hij een beetje per ongeluk in de politiek wanneer hij aan het hoofd kwam te staan van een lokale groep sociale en politieke bewegingen die de Colorados – voor een groot deel van de bevolking synoniem voor armoede, corruptie en een gebrek aan basisvoorzieningen - inmiddels meer dan zat zijn. Lugo werd snel populair en nam ontslag uit zijn bisschopsambt om zich helemaal op de politiek te kunnen storten. Met het oog op de presidentsverkiezingen slaagde hij erin tientallen kleine centristische en linkse partijen te scharen achter zijn kandidatuur.

Lugo staat in de peilingen ver voor op zijn twee belangrijkste uitdagers: Blanca Ovelar, de huidige minister van onderwijs en kandidate voor de Colorado-partij, en Lino Oviedo, een oude legergeneraal die in 1996 al eens een gooi deed naar het presidentschap – toen, in de beste Paraguayaanse traditie, via een poging tot staatsgreep. De voormalige bisschop lijkt gewonnen spel te hebben, maar toont zich in interviews allesbehalve zegezeker. De Colorados geven zich immers niet zo makkelijk gewonnen. Verkiezingsfraude, een constante in de Paraguayaanse politiek, is niet uitgesloten, maar wordt steeds moeilijker gezien de verhoogde waakzaamheid van de burgers. Maar dankzij de Gele Koorts heeft de regerende partij een nieuw wapen gevonden in de strijd om de kiezer: het vaccin.

Duizenden Paraguayanen steken dezer dagen de grens met Argentinië over, waar ze zich – gratis – kunnen laten inenten tegen de Gele Koorts. In Paraguay heerst immers een schaarste aan vaccins. Nochtans hebben vele landen al tonnen vaccins naar het land gezonden onder de vorm van humanitaire hulp. De vraag is dan ook: waar zijn al die vaccins? En dat is het moment waarop de combinatie van Gele Koorts en verkiezingskoorts dodelijk kan zijn: de vaccins zijn in handen van de Colorados die ze graag willen delen met iedereen… die op 20 april voor hen stemt.

Op de Argentijnse televisie getuigen Paraguayanen hoe ze onder druk worden gezet door lokale functionarissen: een vaccin in ruil voor een stem. De uitbraak van Gele Koorts blijkt een onverwachte electorale goudmijn voor de Colorados. Of het uiteindelijk veel verschil zal uitmaken, moet nog blijken. Want wie nog twijfelde, weet het nu zeker: de Colorados hebben het niet al te best voor met het Paraguayaanse volk. Het spel met de vaccins lijkt dan ook een laatste, smerige stuiptrekking te zijn van een regime dat over een goede maand massaal uitgespuwd dreigt te worden. En dat werd wel eens tijd, na 60 jaar.