Jo24 april 2008 – 18:14

Leida Rijnhout, coördinator van het Vlaams Overleg Duurzame Ontwikkeling (VODO) was één van de initiatiefnemers van de Verklaring van Tilburg en nam ook deel aan de conferentie in Parijs. We namen de tijd om haar enkele vragen te stellen naar aanleiding van beide conferenties.

Beste Mevrouw Reinhout,
U bent een van de initiatiefnemers en ondertekenaars van de 'Verklaring van Tilburg'. Wat is precies de aanleiding en het doel van deze verklaring?

Op 10 januari 2008 vond aan de Universiteit van Tilburg de conferentie plaats met als kernthema: "Een comfortabele waarheid, groei naar een duurzame en solidaire economie". Ruim 320 Vlaamse en Nederlandse economen en andere wetenschappers, politici, vertegenwoordigers vanuit de vakbeweging en het bedrijfsleven, en mensen afkomstig uit verschillende sociale bewegingen en organisaties namen aan de conferentie deel. Het doel van de initiatiefnemers was en is om in beide landen met goede onderbouwing de urgentie van economische beleidswijzigingen aan de orde te stellen. Deze conferentie werd daartoe een belangrijke aanzet gegeven die inmiddels gevolgd is door de 'Verklaring van Tilburg'.

- Vanuit uw functie bij VODO nam u deel aan de internationale conferentie over Degrowth in Parijs op 18 en 19 april. Op de conferentie waren heel wat economen en wetenschappers aanwezig. Is het debat over degrowth volgens u een volgende stap op weg naar een duurzame samenleving?

Een debat brengt ons verder, maar we zullen vooral ook concrete stappen moeten zetten. Men (dus de maatschappij en de politiek) zal zich inderdaad moeten afvragen of de eenzijdige focus op economische groei ons niet juist brengt tot allerlei problemen waar we nu voor staan. Niet alleen ecologische, maar ook sociale (uitsluiting, conflicten, onvrijwillige migratie, etc). Duurzame productie en consumptie betekent onder meer minder natuurlijk hulpbronnen gebruiken (decoupling van economische groei met gebruik hulpbronnen - efficientie). Maar Duurzame Ontwikkeling vraagt ook een strategie van "sufficientie". De strategie van het genoeg. Dit zal impliciet inhouden dat er minder wordt geproduceerd en dat houdt de achterliggende boodschap in van "degrowth-beweging". Uiteraard is een eenzijdige focus op economische degrowth net zo kortzichtig, : het uiteindelijke doel is het reduceren van het gebruik van natuurlijk hulpbronnen en minder afval. En een rechtvaardige verdeling tussen landen en volken. In het Zuiden zal men namelijk wel moeten kunnen groeien.

- Waarom vindt u het belangrijk om als vertegenwoordiger van VODO op deze conferentie aanwezig te zijn?

VODO is vorig jaar actief het debat gestart om onze huidige economie radicaal te veranderen naar een ecologische economie (een voorwaarde voor duurzame ontwikkeling). Samen met UCOS en Terra Reversa hebben we een conferentie georganiseerd in Brussel en samen met een aantal Nederlandse partners begin dit jaar eentje in Tilburg. Op dit moment is VODO een van de organisaties in België die daar het voortouw in neemt. Het is belangrijk dat we ook aansluiten bij een grotere beweging, in Europa en internationaal. Pas dan kan je je hoorbaar maken en zijn de debatten ook interessanter, want breder.

- Is het debat erg abstract of heeft u ook contrete voorbeelden gehoord die volgens u richtingaangevend kunnen zijn?

Voor een deel is het debat abstract, want het gaat over economische modellen. Maar dat is toch ook weer concreet, want dat is de drijfveer van onze economie en dus ons dagelijks handelen. Zelf vind ik het heel belangrijk dat dergelijke, voor mijn part, abstracte discussies worden gehouden. Het gaat over de richting die we uitmoeten met onze economie. Een lange termijnverhaal, dat het kader moet scheppen. Net als Duurzame Ontwikkeling overigens. We verzeilen soms te vaak in allerlei concrete acties, zonder meer te weten wat het kader is. We richten ons te veel op de “peanuts” , terwijl de ‘coconuts’ (de fundamentelere oorzaken) ook gekraakt dienen te worden.

Ik heb wel veel nieuwe dingen gehoord, dat was wel leuk. En dat scherpt ook mijn geest aan, en in het verlengde die van onze organisatie.

- Is er vanuit de Belgische (Vlaamse) politiek en het bedrijfsleven reële aandacht voor dit thema?

Ik denk wel dat ze er aandacht voor hebben, maar dat zal eerder als individu zijn, en met de nodige scepsis. Degrowth is zeker geen concept dat wordt gebezigd binnen de Vlaamse politiek en het bedrijfsleven, noch bij de vakbonden, noch bij de meeste middenveldorganisaties. Het is ook wat provocatief, zeker in tijden dat alles is gericht op economische groei. Maar wel noodzakelijk.

- De website van de conferentie heeft het over een publieke beweging in Frankrijk en Italië. Denk u dat het mogelijk is om ook in andere landen de publieke opinie rond dit thema te bewegen?

Zeker, in Nederland heeft de Verklaring van Tilburg toch wel wat aandacht. Er zijn zelfs kranten die dit op hun site hebben gezet met de vraag er op te reageren. En ondanks dat er niet altijd het woordje degrowth wordt gebruikt, wordt de achterliggende idee van dat we het met minder zouden moeten doen toch wel geaccepteerd bij organisaties die met ecologische economie en/of Duurzame Ontwikkeling bezig zijn. Maar dat blijft de minderheid natuurlijk. Er is nu een voorstel om een activiteit te organiseren in het europees parlement. Voorjaar 2009. Dan zijn we weer een stapje verder..

In Antwerpen zal een vervolgconferentie zijn op die van Tilburg in januari 2009. Maar om op de hoogte te blijven surf dan best naar www.economischegroei.net. Daar kun je ook de Verklaring van Tilburg ondertekenen. En voor diegene die ook vragende partij zijn om in België andere indicatoren te hebben om onze welvaart te meten, naast de veel eenzijdige BNP: bezoek dan onze site www.vodo.be (scroll tot petitie)

Hartelijk dank voor uw antwoorden!