leogargouille07 mei 2009 – 20:47

Hoe ziet een gemiddelde low impact dag eruit?
LIM: “Mijn dag verschilt niet zoveel van die van een gewone mens, op een paar punten na misschien. Als ik 's morgens opsta ga ik eerst regenwater halen om het toilet door te spoelen. Na het ontbijt ga ik gewoon gaan werken zoals iedereen, zonder auto wel te verstaan. Boodschappen doe ik wel een beetje anders. Ik ga naar buurtwinkels en niet naar supermarkten, omdat die je met verpakkingen overstelpen en aanzetten tot meer consumeren. Daarnaast zijn supermarkten grote energieverslinders: ze worden te veel verwarmd, gekoeld en verlicht.”

Waar doet de Low Impact Man zijn inkopen zoal?
LIM: “Een deel van mijn eten koop ik bij het voedselteam van Sint-Amandsberg (een groep mensen die gezamenlijk verantwoorde aankopen doen. Bij voorkeur lokaal, fair trade en biologisch, nvdr). Mijn overige boodschappen doe ik in de Spar hier om de hoek. Daar kan ik mijn eigen broodzak en tuperwaredoosjes meebrengen om afval te besparen en fruit kopen zonder verpakking. Andere producten koop ik in de Bioshop, maar zeker niet alles omdat dat toch een stuk duurder is.”

Heb je je koopgedrag verder nog aangepast?
LIM: “Ja, ik koop geen kranten meer. Om twee redenen: het is een berg papier bespaard en ik vind dat de kwaliteit van de kranten er ferm op achteruit gaat. Ze worden steeds commerciëler en focussen meer en meer op faits divers, life style, mode en ongelukken. Ook de kwaliteitskranten evolueren in die richting. Met de weekendbijlagen die boordevol reclame staan, is het nog erger gesteld. Ik neem de kranten wel door als ik naar de bibliotheek ga, want er staan natuurlijk nog wel interessante interviews en reportages in. Daarnaast volg ik de actualiteit op het internet en op de radio.”

Zijn er verder nog dingen die jij anders doet?
LIM: “Ik probeer regelmatig een beetje op mijn energiefiets te trappen om electriciteit op te wekken voor de computer, het licht en de radio. Ik doe dat niet alle dagen en de hoeveelheid energie die ik daarmee produceer is ook niet voldoende voor al mijn stroomverbruik. Daarvoor zou ik veel langer moeten fietsen, waardoor ik ook meer zou moeten eten.”

Hoe zit het met de mobiliteit?
LIM: “Ik ga overal naartoe met het openbaar vervoer, de fiets of te voet. Het voorbije jaar ben ik 400 kilometer meegereden met een auto. Zo heb ik gebruik moeten maken van de wagen om isolatiemateriaal te kopen. Volledig autoloos leven is moeilijk.”

Het algelopen jaar heb je enorme inpanningen geleverd om je ecologische voetafdruk te reduceren. Hoe zit het met de resultaten?
LIM: “Ik verbruik 70% minder energie en grondstoffen dan de gemiddelde Belg. In ons land bedraagt de ecologische voetafdruk gemiddeld 5,1 ha. Mijn voetafdruk is gedaald tot 1,9 ha. Dat is net niet voldoende, want als we de aarde geen geweld willen aandoen, moeten we onze voetafdruk terugbrengen naar 1,6 ha. Met een paar extra aanpassingen lukt dat zeker, want ik had nooit gedacht dat ik na één jaar al zo ver zou staan.”

Waarom wordt onze impact op het milieu uitgedrukt in hectare en niet in CO2-uitstoot of energieverbruik?
LIM: “Moest je de impact in CO2-uitstoot uitdrukken zou kernergie zeer goed scoren en biobrandstoffen zouden het ook veel beter doen dan benzine, omdat je voorbij gaat aan de hoeveelheid landbouwgrond die je daarvoor moet inpalmen. Als je de ecologische voetafdruk uitdrukt in hectare, vertrek je vanuit de gedachte van één planeet en verdeel je alle bruikbare grond gelijk over alle wereldburgers. Zo kom je aan 1,6 ha.”

Fossiele brandstoffen zitten onder de grond. Hoe kan je het gebruik daarvan uitdrukken in hectare?
LIM: “Je kan berekenen hoeveel CO2 ze uitstoten bij verbranding en hoeveel hectare bos je nodig hebt om die CO2 op te vangen. Wat je eet wordt op het platteland geproduceerd, kleren worden gemaakt van katoen, hout en papier zijn afkomstig van bomen en bossen, en zo kan je alles terugbrengen op de bioproductieve grond die we ter beschikking hebben op de wereld. Aan de hand van de ecologische voetafdruk kan je ook het verschil in levensstandaard zichtbaar maken. In Afrika is de gemiddelde voetafdruk minder dan 1 ha en in België 5,1. Dat zegt veel. Moesten alle aardebewoners op even grote voet leven als wij dan zouden we drie planeten nodig hebben.”

Dus moeten we inboeten?
LIM: “Dat is onvermijdelijk. Sommigen zeggen dat we de overstap kunnen maken zonder comfortverlies, maar het is duidelijk dat we er niet komen met spaarlampen en wassen op 30 graden alleen. We moeten meer doen. En als we onszelf niet inperken, zal de natuur ons daartoe verplichten.”

Wat vond je de moeilijkste opgave?
LIM: “De verwarming. Ik wou mijn verbruik halveren ten opzichte van vorig jaar. Door de vrieskou van de afgelopen winter heb ik afgezien met binnentemperaturen tussen 15 en 17 graden. Dit huis is zeer slecht geïsoleerd, maar ik heb gedaan wat ik kon met folie, gordijnen en tochtstrips. Inmiddels is ook de vloer geïsoleerd en nu zou ik het dak willen doen. Vorig jaar zag de huisbaas dat niet zitten, maar nu ziet hij er wel het nut van in als we de kosten delen.”

Vond je het niet vervelend om bijvoorbeeld bananen van je menu te schrappen omdat ze uit Zuid-Amerika komen?
LIM: “Het voorbije jaar heb ik misschien 1 kg bananen gegeten. Niet veel dus. Maar chocolade vind ik wel lekker en ik wou daar niet radicaal mee stoppen omdat het uit Afrika of Latijns-Amerika komt. Dus als ik chocolade koop, kies ik voor fair trade en bio. Ik wil ook niet de boodschap meegeven dat alle wereldhandel slecht is. Koffie of cacao kan je moeilijk lokaal produceren, maar appelen importeren uit Nieuw-Zeeland terwijl ze ook hier in Haspengouwen geteeld worden, is gewoon absurd.”

Je hebt twee kinderen. Hoe hebben zij het low impact experiment beleefd?
LIM: “In de winter vonden ze het wel een beetje fris bij het opstaan, omdat het zo koud was in huis. Maar ik heb wel rekening gehouden met hen natuurlijk. Toen we gratis tickets kregen voor Walibi zijn we gegaan, hoewel Walibi niet bepaald low impact is. Aan andere dingen hebben we ons wel strikt gehouden, zoals geen vlees en vis eten. Voor Marieke was dat niet zo een probleem, maar voor Adam wel. Hij lust graag salami en fishsticks, maar dat hebben we niet meer gegeten.”

At je voordien wel vlees?
LIM: “Ik was flexitariër: ik at één of twee keer per week vlees. Nu ben ik daar volledig mee gestopt en ik merk dat ik perfect zonder kan. Natuurlijk zou ik nog een stap verder kunnen gaan en veganist worden. Ik heb dat één maand gedaan en ik sluit niet uit dat ik dat in de toekomst opnieuw probeer.”

Maak je weleens de bedenking dat de ongelijkheid in de wereld, de milieuproblemen en de aankomende klimaatrampen van de baan zouden zijn moest iedereen leven zoals jij?
LIM: “Tegen 2050 moeten we de CO2-uitstoot op aarde met 90% reduceren. Dat is heel veel. Maar het stemt tot optimisme als je ziet hoeveel ik mijn voetafdruk heb kunnen verkleinen op één jaar tijd. Ik verwacht niet dat iedereen meteen zoals mij begint te leven. Dat zou te drastisch zijn. Maar er zijn nog steeds te veel mensen die denken dat het allemaal nog wel meevalt en dat we nog genoeg tijd hebben om oplossingen te vinden. Bij die mensen is de ernst van het probleem nog niet helemaal doorgedrongen. Aan de andere kant is er een steeds groter wordende groep die wél beseft dat het klimaatprobleem en de ongelijkheid in de wereld groot zijn, maar die nog niet goed weten wat ze eraan kunnen doen. Mensen hebben blijkbaar schrik om in te boeten. Soms krijg ik de vraag of we nu terug moeten naar de middeleeuwen. En dat is net wat ik wil aantonen. Ik leef niet luxueus, maar ik heb wel internet, radio, stromend water, verwarming, voldoende te eten en ik kan mij verplaatsen. Kortom: ik heb alle comfort die ik nodig heb en toch bedraagt mijn impact op het milieu slechts 1/3 van die van de gemiddelde Belg.”

Eigenlijk ben je een klimaatheld.
LIM: “Maar ik ben niet de enige die hiermee bezig is en er zullen zeker mensen zijn met een nóg kleinere ecologische voetafdruk dan ik. Het verschil is dat ik meer in de kijker sta. Ik krijg weleens mails van mensen die zeggen dat ze hun auto weggedaan hebben of die gestopt zijn met vlees eten, omdat ze iets gelezen hebben over mijn experiment. Daar ben ik blij mee, want daar is het uiteindelijk allemaal om te doen. En dan is er nog die groep mensen met een kleine ecologische voetafdruk, omdat ze het niet zo breed hebben.”

Maar wie een zeker comfort gewoon is, verandert niet graag zijn levensgewoonten.
LIM: “Inderdaad, je moet een klik maken in je hoofd en dat is niet altijd even gemakkelijk. Sommige mensen kunnen zich bijvoorbeeld niet inbeelden dat ze tweedehands kleren zouden dragen. Anderen kopen om zich beter te voelen of om een leegte te vullen, zonder iets nodig te hebben. Dat helpt natuurlijk niet, maar bedrijven spelen daar handig op in en nemen psychologen in dienst om die zwakke plekken bij de consument te ontdekken. Daar heb ik mij over gezet. Om mij tot overmatige consumptie aan te zetten, zullen ze hard hun best moeten doen.”

Hoe ziet een low impact vakantie er uit? Een vliegreis is waarschijnlijk uit den boze?
LIM: “Ik heb absoluut niet de behoefte om het vliegtuig te nemen of om bijvoorbeeld de piramides te zien. Waarom eigenlijk? Om dezelfde foto's te nemen zoals iedereen. Voor mij betekent vakantie op de eerste plaats op mijn gemak zijn, genieten en niets moeten, maar voor veel mensen is vakantie ook stresserend. Wij gaan deze zomer wellicht met de fiets op vakantie. De kinderen kijken daar ook naar uit. Ik ben er van overtuigd dat we minder moeten vliegen, maar ik weet hoe gevoelig dat ligt. Daarbij komt dat vliegen zo goedkoop is. Voor 60 euro sta je al in Lissabon. De planeet houdt dat niet langer vol.”

Moest iedereen leven zoals jij, dan kwam de economie tot stilstand. Heb je dat verwijt nog nooit gekregen?
LIM: “Jawel, maar de economische crisis is er niet gekomen omdat ik minder gekocht heb. Het financieel systeem gericht op snelle groei heeft de crisis veroorzaakt. Zoals bij elke grote maatschappelijke verandering zullen er ook nu jobs sneuvelen, bijvoorbeeld in de auto-industrie. Maar er zullen evenveel nieuwe jobs bijkomen in de biologische landbouw, de kinderopvang, de zorgsector, fietsenherstelling, isolatie van woningen, etc. En die jobs zijn heel wat zinvoller”

Zelf ben je overgeschakeld op halftijds werken, omdat je een kwart minder uitgeeft dan voordien. Het lijkt wel alsof je aan een onthaastingskuur begonnen bent?
LIM: “Ja, zo zou je het kunnen noemen. De eerste zes maanden van mijn low impact jaar heb ik loopbaanonderbreking genomen en daarna ben ik op haftijds overgeschakeld omdat mijn uitgaven aanzienlijk lager lagen. Als je minder werkt, verdien je minder, maar als je minder uitgeeft, moet je ook minder werken. Mensen die gevangen zijn door hun eigen consumptiepatroon hebben het gevoel dat ze met twee voltijds moeten werken om de eindjes aan elkaar te knopen. Maar ze hebben wel twee auto's, kopen regelmatig nieuwe kleren en maken verre reizen. Dat is een keuze die je moet maken. Ik heb liever meer vrije tijd en betere sociale contacten dan materiële dingen.”

Het klinkt alsof het low impact leven je gelukkiger gemaakt heeft.
LIM: “De kwaliteit van mijn leven is er zeker op vooruit gegaan. Ik heb meer tijd voor de kinderen, er zijn nieuwe sociale contacten bijgekomen, met mijn buren deel ik een compostvat, ik ben aangesloten bij een LETS-groep (Local Exchange and Trading System. Kleinschalig uitwisselingssysteem van goederen en diensten met een eigen munteenheid, nvdr) en ik ben actief bij de transitiegroep van Sint-Amandsberg. Het is allemaal begonnen als een experiment, maar ik heb geen enkele reden om ermee te stoppen.”

In december worden de bakens voor het post-Kyototijdperk uitgezet in Kopenhagen. Wat verwacht jij van die top?
LIM: “De klimaattop is zeer belangrijk. Als daar geen goed akkoord uit voortkomt, stevenen we af op een regelrechte ramp. Het is misschien onze laatste kans. Daarom moeten we onze politici nu onder druk zetten. Want het is niet door een klimaatminister aan te stellen dat je de opwarming van de aarde oplost. De volledige regering moet daar achter staan, en dat is bij ons niet het geval. In België hebben we vier milieuministers, maar soms heb ik het gevoel dat ik het afgelopen jaar meer inspanningen gedaan heb dan zij. In andere landen zoals Duitsland, Zweden en Engeland staat milieu veel hoger op de agenda dan bij ons. Maar veel zal afhangen van hoe China, Brazilië en de VS naar Kopenhagen kijken. Als zij niet meedoen, heeft het maar weinig zin.”

Lees ook de inspirende LIM-blog: www.lowimpactman.be