Sam17 mei 2009 – 06:45

De politieke crisis ontstond begin deze week. Toen werden, op de begrafenis van de advocaat Rodrigo Rosenberg (47), 150 kopieën van een video uitgedeeld.

Vorige week zondag werd Rosenberg, tijdens een fietstochtje in Guatemala Stad, door onbekenden doodgeschoten. In de video die hij achterliet, beschuldigde hij president Álvaro Colom, diens echtgenote en enkele hooggeplaatste financierders van diens partij van de moord. De video, die een aantal dagen voordien was opgenomen, ging vergezeld van een brief met soortgelijke aantijgingen.

President beschuldigd

‘Als u dit bekijkt, is dat omdat ze me vermoord hebben.’ Op rustige toon vertelt de advocaat dat de entourage van de president daarvoor verantwoordelijk is. Rosenberg verdedigde de zaak van de ondernemer Khalil Musa (74), die een maand geleden samen met zijn dochter (49) om het leven werd gebracht in Guatemala Stad.

Volgens Rosenberg werd Musa uit de weg gemaaid omdat men bang was dat hij een aantal schandalen binnen Banrural, de tweedegrootste bank van het land, aan de grote klok zou hangen. Deze bank financiert de programma’s van Sandra De Colom, echtgenote van de president. Rosenberg acht beiden medeplichtig aan deze moorden, en aan die op hemzelf.

Rijk en arm protesteert

De video stond in een mum van tijd op het internet. Het land reageerde geschokt. Via
sociale netwerksites als Facebook en hi5 werd razendsnel opgeroepen voor protestbijeenkomsten in de hoofdstad. Enkele columnisten spraken smalend van modedefilés. De manifestanten die zich met de vermoorde advocaat personifiëren komen immers voornamelijk uit de midden -en hogere klasse van het land. Hun hoofdeis: het onmiddellijke aftreden van de president om de onafhankelijkheid van het onderzoek te waarborgen.

Aan de andere kant van het plein voor het presidentieel paleis stonden deze week meer volkse aanhangers van Colom, uit de buitenwijken van de hoofdstad, om hun te steun betuigen. De regering voorzag in geluidsversterking en videoschermen, die de installaties van Coloms tegenstanders veruit overtroffen.

Vrees voor geweld vandaag

Vandaag worden tienduizenden betogers verwacht in de hoofdstad. Er zijn twee afzonderlijke optochten gepland om confrontaties te vermijden. Colom laat aanhangers van zijn partij Nationale Unie voor de Hoop (UNE) uit het hele land aanvoeren. Hij kreeg hiervoor heel wat kritiek van de oppositie. De situatie is gespannen.

Volgens een politiek analist van het tijdschrift El Observador is niet uit te sluiten dat er schermutselingen zijn. “Bepaalde machtsgroepen, zoals de oude oligarchie, militaire groeperingen en grote nationale industrieën hebben er alle belang bij om het land te destabiliseren. Ze maken de weg vrij voor oppositieleider Otto Pérez Molina van de Patriottische Partij. En daarvoor durven ze best in betogingen infiltreren om oproer te zaaien.”

Een georkestreerd complot

In een televisieboodschap en interviews met de Spaanstalige CNN eerder deze week hamerde de president op het bestaan van een complot. Hij verweet de oppositie zijn beleid te willen destabiliseren. Het klopt dat Coloms’ zwakke centrumdemocratische regering voortdurend onder vuur genomen wordt. De machtsgroepen waarvan sprake springen massaal op dit schandaal. Maar er lijkt meer aan de hand. Aan de echtheid van de video twijfelt niemand, ook Cicig niet. Maar de inhoud ervan en de hulp bij de opnames, doen twijfels rijzen over een mogelijke samenzwering.

Rosenberg nam zijn afscheidsvideo op in het kantoor van een bevriende journalist en advocaat. Mario David García is bekend als advocaat om zijn extreemrechtse ideologie en zijn banden met militaire groeperingen. In ’88 en ’89 was García openlijk betrokken bij de staatsgrepen tegen de regering van Vinicio Cerezo. Het discours dat García in zijn wekelijkse radioshow Hablando Claro verkondigt, vertoont bovendien opvallend veel gelijkenissen met de geschreven en gesproken boodschap van Rosenberg.

Blijft de vraag waarom Rosenberg vermoord werd. Werd hij in de val gelokt, werden er in naam van Coloms entourage dreigtelefoontjes gepleegd en werd er op de video aangestuurd voor men hem vermoordde? Is dit een sinister plan van de georganiseerde misdaad met politieke banden. Zou best kunnen in een door geweld en straffeloosheid getekend land.

Dat moet blijken uit het onderzoek van Cicig. Zoals directeur Carlos Castresana deze week aan CNN toevertrouwde: “In Guatemala blijft 98% van de misdaden ongestraft. Ik hoop dat de zaak Rosenberg tot de 2% behoort die we kunnen oplossen.”