Foto Jan Lietaert

De hedendaagse situatie daarentegen is anders: de Afrikanen vluchten weg van de hopeloosheid in gammele sloepen, maar in hun kielzog laten ze een spoor van drenkelingen en wrakken achter tussen de Canarische Eilanden en Libië. Is Cokes in Voorraad na Raket naar de Maan een nieuwe visionaire nachtmerrie van de Belgische striptekenaar gebleken?

In de Parlatent, waarnaast zich twee authentieke sloepen bevinden waarin gelukzoekers zich effectief een weg hebben gezocht naar Fort Europa, word ik omsingeld door deze dwingende foto's die getuige zijn van dit verre van romantische avontuur. Ook al was ik er eigenlijk om de documentaire te zien van Mundial Productions over het Cayuco botenproject, ik had niet verwacht een levende getuige aan het woord te horen. Het gesprek was al gaande toen ik arriveerde evenals de docu, ook al was ik op tijd, zodat ik slechts kan concluderen dat soms het clichématig gebrek aan tijdsbesef van de Afrikaan dus ook te vroeg kan betekenen in plaats van te laat.

Een mix van gebroken Nederlands en Frans, muziek op de achtergrond, vragen van het publiek doorheen het interview zorgt ervoor dat een letterlijke transcriptie van het gesprek moeilijk is, ook al wordt dit verwacht in de geest van journalistiek purisme. Het spijt me, u zult me maar moeten vertrouwen.

De Mauritaniër Sarr Adama is niet via een krakkemikkig reddingsvlot in Europa beland, maar dankzij connecties op een stabiele vissersboot, en is, in tegenstelling tot de economische vluchtelingen, hier aangekomen na politiek asiel aangevraagd te hebben. Door de nieuwe, soepelere (sic) wetgeving zal hij na elf (!!) jaar eindelijk misschien papieren krijgen. " Onze annés, c'est une vie", zegt hij gelaten. Same old story: inburgeringscursus gevolgd, stage gelopen aan de Antwerpse haven, baas stuurt een verzoek naar het ministerie voor papieren om officiële documenten. Geen antwoord.

Hoe lang Sarr al om de drie maanden een stempel moet gaan halen voor zijn verlengd verblijf rekent u zelf maar uit.
Maar de wereld is godverdomme klein aan het worden. Uw verslaggever speelt in een multi-cultureel voetbalploegje met een andere Senegalese Mauritaniër, "Papis", en die kent Sarr toch wel, zekers!

Foto Jan Lietaert

De aanblik van de boten is in ieder geval confronterend, niet omdat ze zo klein zijn, maar zo groot. En dat zegt iets over de kracht van de zee. Maar de verveling en corruptie, de eindeloze oorlogen en onzekerheid, doet een niet zo jonge en verre van ongeschoolde jongeman in de docu gedecideerd verklaren dat hij nog liever een gewisse dood vindt in de golven dan werkloos in eigen land te blijven.

Ik heb een tijdje met Sarr gepalaverd, en wat nagedacht over de docu, en wat ik onthoud is het zinnetje van Sarr: "Les problèmes d'Afrique sont visibles."

En dat is zo: iedereen weet wat er mis gaat. Als Sarr zegt dat de westerse regeringen moeten ingrijpen bij een zoveelste staatsgreep, wat niet gebeurt, zegt dat iets over de belangenconflicten van onze overheden.

Of wat te denken van de wapenindustrie? Die wapens komen van hier bij ons. En zo is oorlog voor de arme Afrikaan de manier om hogerop te geraken. Een perverse realiteit om carriére te maken, me dunkt. "La richesse de l' Afrique, c'est la cause des guerres. L' argent fait rêver. Mais un voleur reste un voleur."

De woorden van de mensen spreken voor zich. Naast Sarr die ik hiervoor geciteerd heb, zeggen sommige quotes van "Les Immigrées", in de video, soms toch meer dan foto's of bewegende beelden. "Les Immigrées" is een organisatie opgericht door vluchelingen.

"Europeanen zijn toch ook mensen?"

Maar vooral: "On peut pas se suicider ... "

Toen Sarr zei: "Les jeunes, c'est le futur", moest ik denken aan het boek van Gunnar Heinsohn, Zonen Grijpen de Macht, over de overbevolking, en ik vroeg of er soms te veel jongeren zijn.

Hij antwoordde dat hij in België 'un volontaire' is, 'securité sociale' voor zijn familie in Afrika. Rijk zal hij hier niet worden. In de derde wereld en klaarblijkelijk overal waar armoede heerst, zijn het de kinderen die de sociale voorziening zijn.

"What goes around comes around", mijmer ik.

Wat voor een strip zou Hergé nu maken, in een tijd dat zijn Kuifje in Congo wegens zijn racisme verboden is, en uiteraard juist daarom in Kinshasa immens populair is geworden?

Waar is kapitein Haddock als je hem nodig hebt?