eliane van den ende11 december 2009 – 14:32

Een grote hangar met een duizendtal mensen in felroze, plastiek jassen met capuchons, plastiek laarzen en een blauwe schort. Alle ‘geüniformeerden’ staan zij aan zij aan lange tafels. Dat is ‘Manufacturing Nr 17, Deda Chicken Process Plant, China’, een kippenvel verwekkende, loepzuivere foto van Edward Burtynsky. Alle kiekjes van de Canadees-Oekraïnse fotograaf hebben iets aantrekkelijks en tegelijkertijd iets afstotends. Maar deze visueel elegante print toont onomstotelijk de menselijke slavernij in de voedselketen die als enige drijfveer ‘kosten besparen’ heeft. De kippenverwerkers staan niet aan de lopende band; ze lijken er zelf op te staan als een menselijke legbatterij.

Niet dat deze tentoonstelling van 35 bekende internationale actuele kunstenaars een opgeheven vingertje hanteert. De drie curators van deze tentoonstelling zijn niet in de valkuil van het illustreren van politiek correcte kunst getrapt. Elk kunstwerk blijft een kunstwerk en elke kunstenaar vertrekt vanuit zijn eigen vragen, zijn eigen beleving, zijn eigen denken, zijn eigen wereldbeeld.

Zo verwerkte de ‘superheldin van de hedendaagse Franse kunstscène’ Sophie Calle haar persoonlijk verdriet. Als altijd. Toen haar moeder een paar jaar geleden het verdict ‘kanker’ kreeg, had ze nog drie wensen: de oceaan zien, New York bezoeken en naar de Noordpool reizen. De twee laatste kon de vrouw niet realiseren en na haar moeders dood trok de dochter naar Groenland. Met haar dure diamanten ring en een Chanel-halssnoer. Samen met een foto kregen die sieraden een eeuwig graf in het Poolijs. En deze ‘ego-trip’ werd vastgelegd en becommentarieerd door de kunstenares zelf in foto’s, in video’s, in keramiek, in schrijfsels,…

Ook Mona Hatoum vertrekt als Libanese kunstenares van een eigen beleving. Als gevolg van de gevechten in haar geboortestad Beiroet werd ze in Londen gekluisterd en had ze nog sporadisch contact met haar achtergebleven familie. Een bekend werk van haar is een grote wereldbol uit een stalen raster. Daarop zijn de continenten ‘getekend’ met felrood neonlicht. Het lijkt wel alsof de wereld in brand staat. En tegelijkertijd zijn ook de continentgrenzen roodgloeiend. Grenzen en grensovergangen zoals de lichtontvlambare ‘check points’ in het/haar Midden-Oosten.

Explosiviteit ook in de oude postkaarten van Russische rampen zoals ze in serie werden gebracht door Tacita Dean of de collage van rampenfilms die mensen lijken te fascineren.
Letterlijk een bom – maar dan een gouden – maakte de Gentse kunstenaar Kris Martin. Maar het is een bom die pas over 100 jaar zal ontploffen. Martin bedacht de bom in 2004. We hebben dus nog 94 jaar te goed. Is het niet zo dat we denken over leven? En over deze wereld? Uitstel als een goed bestel?

Kunstenaars stellen vragen. Visuele vragen. Maar daarom zijn ze niet minder pregnant. Zoals Lemn Sissay declameert:

Let me get it right. What if we got it wrong?
What if we weakened ourselves getting strong
….
What if the industrial dream sold us out from within
What if our impenetrable defense sealed us in
What if our wanting more was making less
What if all wasn’t progress
…
What if the message carried in the wind
Was saying something.

….

De tentoonstelling ‘Earth, Art of a Changing World’ is tot 31 januari te zien in de Royal Academy of Arts, 6 Burlington Gardens in Londen, www.royalacademy.org.uk/earth
En wie klimaatvriendelijk wil reizen, reist best met de trein. De sneltrein naar Londen zorgt voor 10 maal minder CO2 uitstoot dan een vliegtuig. Eurostar neemt nog meer ecologische maatregelen om de ‘ecologische voetafdruk’ te drukken: www.eurostar.com/groenereis-be