leogargouille16 december 2009 – 00:46

Minder broeikasgassen in de lucht. Wie doet wat?
Tijdens de Kyoto-onderhandelingen was Europa de absolute voortrekker, maar speelt Europa nog steeds dezelfde rol? Zoals de kaarten er momenteel voorliggen gaat het Europees engagement niet verder dan een uitstootreductie van 20% ten opzichte van niveau van 1990. Europa was bereid tot 30% mits het engagement van alle landen, maar Duitsland heeft die inzet tegengehouden.

Dat is nog altijd een veel grotere reductie dan het bod van de VS. Zolang de klimaatwet niet door de senaat geraakt, gaat Amerika niet verder dan 17%. Dat lijkt een groot engagement en een belangrijk signaal vermits de VS geen deel uitmaakt van Kyoto, maar er zit een addertje onder het gras: de VS ging akkoord met 17% minder dan 2005. Dat komt ongeveer neer op een reductie van slechts 4% ten opzichte van 1990.

Volgens het vierde evaluatierapport van het Intergovernemental Panel on Climate Change (IPCC) uit 2007 moet de uitstoot van de ontwikkelde landen tegen 2020 25 à 40% lager liggen dan in 1990 als we een opwarming van twee graden Celcius willen vermijden. Boven die drempel dreigt de klimaatverandering volledig uit de hand te lopen. Noch Europa, noch de VS zijn bereid tot verbintenissen die in de buurt liggen.

De reductiebeloften van andere industrielanden lopen uiteen. Nieuw-Zeeland gaat voor 10 à 20% tegen 2020 in vergelijking met 1990, Japan scoort opvallend beter met 25% tegen 2020 in vergelijking met 1990. Noorwegen is het enige Europees land met een engagement dat overeenkomt met wat de wetenschap voorschrijft: een reductie van 40% tegen 2030 en 'klimaatneutraal' tegen 2030.

Dat staat in schril contrast met Australië dat een reductie van 5% aankondigt ten opzichte van 2000. Dit belachelijk laag bod heeft te maken met een machtige steenkoollobby die grotere engagementen tegenwerkt. Het engagement van Canada komt neer op een reductie van 3% tegenover 1990.

Echt politiek leiderschap komt uit een onverwachte hoek. Gisteren kondigde president Mohamed Nasheed van de Maladiven aan dat zijn land, een archipel in de Indische Oceaan, over tien jaar 'koolstofneutraal' zal zijn. Tegen dan zal alle energie in de Maladiven uit hernieuwbare bronnen komen.

Hoe zit het met het financiële plaatje?
Industrielanden liggen aan de oorzaak van de klimaatverandering die voornamelijk ontwikkelingslanden treft. Rijke landen moeten hun 'klimaatschuld' aflossen zodat arme landen zich kunnen aanpassen aan de negatieve impact van de klimaatverandering. Tot wat zijn industrielanden bereid?

Als 'starter' belooft de EU jaarlijks 2,4 miljard euro voor een termijn van drie jaar. Milieubewegingen en ontwikkelingsorganisaties oordelen dat Europa vanaf 2013 tot 2020 elk jaar minstens 35 miljard euro moet stoppen in een globaal klimaatfonds. Europa schat dat er jaarlijks 100 miljard euro nodig is voor adaptatie (het aanpassen aan de klimaatverandering) en mitigatie (het reduceren van de broeikasgasuitstoot) in ontwikkelingslanden.

Van de VS wordt niet verwacht dat ze met veel geld over de brug zullen komen. Tussen 1 en 1,3 miljard euro per jaar van 2010 tot 2012. Todd Stern, de Amerikaanse klimaatgezant in Kopenhagen, weigert de klimaatschuld van de VS onder ogen te zien: “Laten we niet vergeten dat de afgelopen 200 jaar - sinds de Industriële Revolutie - mensen totaal onwetend waren over het feit dat emissies het broeikaseffect veroorzaken. Wij herkennen absoluut onze historische rol van de uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer, maar het gevoel van schuld wijs ik stellig af.”

Ook andere rijke landen komen met geen noemenswaardige bedragen over de brug. Toch niet voldoende om alles bij elkaar opgeteld aan de 100 miljard euro per jaar te komen die nodig is.

Waar ngo's en de G77 op staan is dat het geld voor een globaal klimaatfonds niet komt uit de pot van de ontwikkelingssamenwerking. Oxfam schat dat minstens 75 miljoen minder kinderen naar school zullen gaan en 8,6 miljoen minder HIV/AIDS-patiënten een behandeling zullen krijgen als ontwikkelingsgeld aangewend wordt als klimaatsteun.

Hoeveel klimaatsteun eisen de arme landen?
China, India, Indonesië en Brazilië -vier groeilanden die gegroepeerd zijn binnen de G77- vragen 0,5 tot 1% van het BBP van van de rijke landen. Maar de G77 is niet onverdeeld. De Afrikaanse Groep vindt dat op termijn 5% van het BBP van rijke landen naar klimaatsteun zal moeten gaan. Op korte termijn neemt het Afrikaans continent vrede met 0,5 tot 1%. Ook de groep van Minst Ontwikkelde landen -die zelf de minste middelen hebben om zich aan te passen aan de opwarming van de aarde- vragen 1,5% op lange termijn. En de Alliantie van Kleine Eilandstaten (AOSIS) vindt dat de rijke landen 0,5 tot 2% van hun BBP moeten afstaan als klimaatsteun aan arme landen.

En hoe zit het tenslotte met de klimaatinspanningen van het Zuiden?
China heeft de VS voorbijgestoken in uitstoot van broeikasgassen. Daarom vinden de VS dat een klimaatakkoord geen zin heeft als China niet meedoen. Toch ligt de uitstoot van de VS per capita vier keer hoger dan die van China. Volgens het klimaatverdrag heeft China geen verplichting om engagementen aan te gaan. Maar China legt zichzelf toch reductiedoelstellingen op die overeenkomen met een reductie van 12,5% ten opzichte van 'business as usual'. Ook andere groeilanden zoals India, Indonesia, Zuid-Korea, Mexico en Zuid-Afrika leggen zichzelf uitstootreducties op.

Dat is wat er momenteel op de onderhandelingstafel ligt van de klimaattop in Kopenhagen met nog drie dagen te gaan. De kans is klein dat er nog veel meer uit de bus zal komen deze week. Maar sommigen geven de hoop nog niet op. “Over klimaatverandering valt er niet te onderhandelen,” zegt Mohamed Nasheed, de president van de Maladiven. Maar hij gelooft dat de mensheid het tij kan keren. Over tien jaar zal zijn land klimaatneutraal zijn en in het Bella Center roept hij staatshoofden en wereldleiders op om mee te stappen in de richting van een klimaatvriendelijke toekomst.