Indymedia.be is niet meer.

De ploeg van Indymedia.be is verhuisd naar DeWereldMorgen.be waar we samen met anderen aan een nieuwswebsite werken. De komende weken en maanden bouwen we Indymedia.be om tot een archief van 10 jaar werk van honderden vrijwilligers.

Congo / Bemba beschuldigd van hoogverraad. Het Westen zet Bemba uit de wind

Congo / Bemba beschuldigd van hoogverraad. Het Westen zet Bemba uit de wind

De Congolese regering heeft senator en ex-rebel Jean-Pierre Bemba van hoogverraad beschuldigd en een aanhoudingsmandaat tegen hem uitgevaardigd. De internationale gemeenschap eist intussen dat de regering en Bemba een dialoog aanknopen. Bemba's privé-militie heeft donderdag zware gevechten uitgelokt in de hoofdstad Kinshasa. Bemba weigert zijn militie in het leger te laten integreren. Hij is donderdagavond opgevangen in de Zuid-Afrikaanse ambassade.

De regering in Kinshasa vaardigde vrijdagochtend een aanhoudingsmandaat uit tegen Jean-Pierre Bemba. De senator, gewezen vice-president en ex-rebel wordt van hoogverraad beschuldigd. Als reden wordt aangegeven dat Bemba "elementen uit het leger voor eigen doeleinden heeft gebruikt". Dat is in strijd met de grondwet die bepaalt dat de "strijdkrachten toebehoren aan de republiek" en dat het verboden is er privé-milities op na te houden.
De regering zegt vastbesloten te zijn een einde te maken aan de opstand en Bemba's militie te dwingen in het leger te integreren.

Het Congolese leger (FARDC) is er in geslaagd de gemeente Gombe, waar donderdag de gevechten uitbraken, onder controle te krijgen. Vrijdagochtend was er sprake van gevechten in Matonge en Masina. Bemba had naar verluidt zo'n 200 zwaar bewapende militieleden in zijn residenties in Gombe. De FARDC zou honderden andere militieleden aan de grens van Kinshasa hebben "geneutralizeerd". Ze waren ter versterking naar de opstandelingen gestuurd vanuit Maluku, waar het gros van Bemba's militie gekazerneerd was.

Tijdens de gevechten van donderdag zou er volgens de RTBf een tiental doden gevallen zijn. Er is ook geplunderd, o.a. aan de kantoren van Bravo Air Congo. De Belgische regering maakt melding van doelgerichte anti-Belgische plunderingen, o.a. aan het kantoor van SNBA op de centrale laan in Gombe. De VN-blauwhelmen van MONUC hebben ruim 600 mensen geëvacueerd.

Jean-Pierre Bemba heeft donderdag zijn toevlucht gezocht in de Zuid-Afrikaanse ambassade in Kinshasa. Volgens Kenneth Pedro van de ambassade is Bemba daar "tijdelijk te gast". Bemba heeft geen asiel gevraagd. Donderdagavond heeft Bemba opgeroepen tot een staakt het vuren en een politieke oplossing. Toen leek hij nog de forcing te willen voeren om vanuit een stevige uitgangspositie aan onderhandelingspositie te beginnen.

Privé-militie

Aan de basis van de gevechten ligt de regeringsbeslissing om de milities van de vroegere de vice-presidenten in het regeringsleger te laten integreren. Generaal Kisempia, stafchef van het leger, had de milities onlangs opgeroepen om vanaf 15 maart naar hun kazernes terug te keren.

Maar vorige zondag zei Jean-Pierre Bemba op CCTV, één van zijn TV-stations, dat hij er niet aan dacht zijn militie op te heffen. Bemba verwees naar akkoorden "getekend in het bijzijn van William Swing" (ex-ambassadeur van de VS in Kinshasa en nu aan het hoofd van MONUC, rc), die "aan de verliezer (van de presidentsverkiezingen, rc) een "aangepaste veiligheid garandeerde". Sommige kranten in Kinshasa hebben die verklaring geïnterpreteerd als een oproep tot muiterij aan zijn sympathisanten in het leger. Ze zou in de FARDC trouwens voor grote verwarring hebben gezorgd.

Woensdag was een broer van Bemba betrokken in een merkwaardig incident, met de eskorte van eerste minister Antoine Gizenga. Kort na de middag probeerden twee zware Nissan-jeeps de auto van Gizenga aan te rijden. Dat gebeurde aan het parlementsgebouw. Eén van de inzittenden was Bemba Tatia, een broer van senator Bemba. Dat schrijft de krant Le Forum des As. Begin maart is een andere broer, Jean-Jacques Bemba, in Brussel tot twee jaar effectieve gevangenisstraf veroordeeld wegens oplichting.

Donderdag braken dan de gevechten los toen leden van Bemba's militie met zware wapens de residentie in Gombe verlieten. Volgens een Westers veiligheidsexpert gedroegen ze zich "oorlogszuchtig" en waren ze duidelijk op provocatie uit.

Bescherming voor crimineel

Jean-Pierre Bemba is een adept van de gewezen dictator Mobutu. Hij kwam in 1998 in opstand tegen de toenmalige president Laurent-Désiré Kabila. Hij collaboreerde met troepen uit Ouganda die stukken van Oost-Congo bezet hielden en terroriseerden. Zijn eigen MLC-militie gaf zich aan kannibalisme over. Toch werd Bemba onder druk van de internationale gemeenschap één van de vier vice-presidenten in het overgangsbewind van 2003 tot aan het einde van het verkiezingsproces, in november 2006. Tijdens de campagne heeft hij met zijn verklaringen en het optreden van zijn militie in augustus zware gevechten uitgelokt. In november heeft zijn militie ook het Hooggerechtshof belegerd en uitgerookt.

Bemba verloor uiteindelijk de presidentsverkiezingen van zittend president Joseph Kabila. De Congolese regering herinnert er vandaag nog aan aan dat Bemba toen beloofde dat hij niet meer zijn toevlucht zou nemen tot geweld. Die belofte heeft hij nu gebroken.

In het licht van dat alles stelt de zogenaamde Internationale Gemeenschap zich zeer dubieus op. De VN-Blauwhelmen van MONUC bleven tijdens de gevechten van donderdag afzijdig. Een sprekende verklaring komt van MONUC-baas William Swing. Hij verklaarde aan de MONUC-Radio Okapi: "We vragen discipline van de twee oorlogsvoerende partijen om de botsingen te staken". Swing beschouwt de recent gevormde regering, die voortkomt uit algemene verkiezingen, niet als het legitieme bewind maar wel als één van de "deux belligérants". "De militeleden van Bemba moeten terug naar Bemba's residentie", aldus Swing donderdagavond, "en de anderen moeten naar hun kazerne".

De MONUC heeft donderdagavond opgeroepen tot kalmte en "aan de regering en senator Bemba gevraagd zo snel mogelijk overleg te plegen om tot een vreedzame oplossing voor de crisis te komen".

De speciale gezant van de Europese Unie, de Nederlander Roeland Van de Geer (opvolger van Aldo Ajello, rc) verklaarde dinsdag in Kinshasa dat "de Congolese regering een open, moedige en directe dialoog met de oppositie moet aanknopen om een klimaat van vrede en vertrouwen te handhaven". Bemba's categorieke weigering om te ontwapenen lag toen nog vers in het geheugen.

Eerder dan Bemba aan te pakken, lijkt een deel van de Westerse diplomatie hem dus veeleer als een belangrijke speler in het centrum van de macht te willen houden. Zo bekijkt ook de Congolese krant Le Phare het. Die krant schreef woensdag dat Bemba door een aantal donorlanden is gelukgewenst na zijn ophitsende speech van zondag "omdat hij de regering het vuur aan de schenen blijft leggen". En zo'n opposant zou er nodig zijn om van de Congolese regering goed bestuur te kunnen afdwingen.

België liet in de VN-Veiligheidsraad een verklaring goedkeuren voor een onmiddellijke stopzetting van de gevechten en een dialoog tussen regering en Bemba. Premier Verhofstadt zei vrijdag na afloop van de regeringskern dat "de Congolese politieke leiders een duurzame oplossing moeten vinden voor het gerezen conflict".
Minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht pleitte vervolgens o.a. op de VRT-Radio1 opnieuw voor een permanent orgaan van politieke dialoog in Congo. Tijdens de 'Transition' van de voorbije jaren heeft zo'n orgaan bestaan, het Comité d'Accompagnement International de la Transition (CIAT). Het stond onder leiding van William Swing en was verder samengesteld uit de Westerse ambassadeurs in Kinshasa en een aantal Afrikaanse collega's (o.a. die van Zuid-Afrika). Maar CIAT heeft zich vaak agressief met de Congolese binnenlandse politiek bemoeid en staat bij de Congolese publieke opinie bekend als een orgaan van de Westerse voogdij over Congo.

De Belgische politieke klasse is op dit punt verdeeld. Louis Michel (MR, Europees Commissaris) sprak zich vorige week nog tegen een permanent begeleidingsorgaan uit. In Michel's achterhoofd speelt de wetenschap dat de VS de leiding hadden van de CIAT, terwijl hijzelf de belangen van de Belgische en Europese elite behartigt. Getuige daarvan het feit dat Etienne Davignon, topman van de nuts-multinational Suez, Michel's speciale adviseur voor Afrika is.

Karel De Gucht van zijn kant speelt de actuele crisis in Congo mogelijk uit omdat tegen midden april het mandaat van de VN-vredesmacht MONUC vernieuwd moet worden. Er is al maanden sprake van dat MONUC een CIAT-bis zou patroneren.

What a wonderful world

Aan de ene kant heb je dus verzetsbewegingen - zoals Hetzbollah en Hamas - die terroristische organisatie worden genoemd. Aan de andere kant heb je privé-milites à la Bemba die de bevolking terroriseren. Maar dat zijn dan "oorlogsvoerende partijen" waarmee de regering een dialoog moet aanknopen.
Ach, het zal wel voor de Democratie, de Vrijheid en de Mensenrechten zijn, zeker?