Jan Hertogen07 augustus 2007 – 00:04

Het gaat goed met de dienstencheques, het nieuwe 'betaalmiddel' waarmee wit grijzer en vooral goedkoper wast. De ondernemingen maken gemiddeld 20% 'winst', bestaande huishoudelijke dienstverlening, wasserij- en vervoertewerkstelling wordt aan slechtere voorwaarden nu met RSZ-gelden betaald, het zwartwerk wordt marginaal gewit, en steeds meer mensen en ondernemingen kunnen putten aan het geldkraantje van de RSZ en van de belastingbetaler. Vooral de beter gesitueerden en hardwerkenden laten zich deze door het gewone werkvolk betaalde diensten welgevallen. Upstairs downstairs, niet alleen in de personen, maar nu ook langs de RSZ-financiering. De Non-Profitondernemingen (gezinshulp) verlaten hun core bussines om zich op de markt te bewijzen, en als specialisten in betoelaging de koe langs alle uiertepels te melken. De profitondernemingen van hun kant pikken graag een graantje mee van de betoelaagde tewerkstelling, eindelijk mogen zij ook eens meedoen en zij kunnen meteen het terrein van de echte zorggebonden non-profit verkennen en er activiteiten ontwikkelen. "Geen winst in de Non-Profit" stelt LBC-NVK in hun maandblad en de stickercampagne maar mede met steun of gedoging van de algemene vakbonden wordt de aanval dus wel langs de dienstencheques ingezet. De uitzendsector, niet gehinderd door enige reglementering of doel van de DC-tewerkstelling sloot 630.863 contracten af voor amper 21% van het dienstenchequesvolume in 2006. Hun 'rendement' haalt evenwel de ongelooflijke score van 94% (DC-uren/betaalde uren) zodat meteen duidelijk is dat van feestdagen, verlof, klein verlet, betaald ziekteverlof bij hun werknemers geen sprake is. De uitzendkantoren willen blijkbaar, zelfs in dit op hun maat gemaakte systeem, de kampioenen zijn van de hoogste 'uitbuitingsgraad' en de laagste werkzekerheid. Hoe lang kan dit alles zo verder?

Extralegale voordelen werknemer: dienstencheques of maaltijdcheques?

Als klap op de vuurpijl zou de natte droom van de dienstenchequeslobby gerealiseerd worden als werkgevers dienstencheques naast maaltijdcheques kunnen aanbieden als extra legaal voordeel. De werknemer de keuze geven tussen maaltijdcheque en dienstencheque stond in de eerste informatienota van Leterme, alsof het om inwisselbare werkelijkheden gaat. De werkgever zou allicht de 'gebruikerskost' op zijn rekening nemen en de rest zou als een rechtreekse lastenverlaging door de RSZ en de belastingbetaler gefinancierd worden. Een handige manier om de 'hoge arbeidslasten' voor de werkgevers te verminderen, zodat de druk op de lonen kleiner wordt: dienstencheques als betaalmiddel voor arbeid is goedkoper dan loonsverhoging en ook dan maaltijdcheques, om maar iets te zeggen. En de werkgever zal daarbij zijn bijdrage, in tegenstelling tot de individuele gebruiker, allicht wel volledig als ondernemingskost aan de belastingen kunnen aangeven, zodat ook hier de 'belastingskost' hoger wordt en de kost voor de werkgever praktisch nihil.

Dienstencheques: verdiensysteem zonder terugverdieneffecten?

Dienstencheques, een verhaal dus dat alsmaar deprimerender en hilarischer wordt, dat de sociale zekerheid in doelstelling en uitgaven verder ondergraaft, een profijtsysteem waar winst 'evident' wordt en de Non-Profitsectoren met de overschotten andere projecten of diensten opzetten, of zoals in de publieke sector, ander activiteiten en kostenposten op de dienstencheques kunnen inschrijven, om nog maar te zwijgen van de strijkateliers en taxibedrijven die hun strijk en vervoermateriaal rechstreeks of onrechtstreeks, mee op rekening van de dienstencheques schuiven. En de terugverdieneffecten dan? Minder dan de helft van tewerkgestelden voor dienstenwerk komt uit de werklooosheid of het leefloon, zo blijk uit het weliswaar krakemikkige onderzoek van IDEA-Consult. En bijna driekwart van de patronale lasten worden langs bijkomende lastenverminderingen vrijgesteld zodat die sowieso niet terugvloeien naar de RSZ. De 'terugverdieneffecten', die sowiesie de terugwinning zijn van een zelf gecreerde 'schuld,' zijn hoe dan ook een magerder beestje zijn dan men laat uitschijnen. De 'verdieneffecten' van gemiddeld 20% van het ter beschikking gestelde geld door ACCOR worden wel cash door de ondernemingen geïnd.

Price Waterhouse Coopers, Beheerskomitee RSZ , 500.000ste gebruiker, administratiekost en DC-Kinderopvang

De financiële analyse van Price Waterhouse Coopers waarop in deze BuG wordt ingegaan geeft alle elementen om uiterst pessimistisch te zijn over de verdere evolutie van de dienstencheques. Ook het rapport waarover midden juli het RSZ-beheerskomitee zich gebogen heeft en waar La Libre Belgique de hand op kon leggen krijgt de nodige aandacht. Het maakt duidelijk dat ook de sociale partners (moeten) beseffen, als lid van het beheerskomitee RSZ, dat ze op een tanker op drift zitten, waar elke bijsturing zeer omslachtig en langzaam is en die op termijn wel naar een debacle moet afstevenen. Alle deelnemers aan het systeem beseffen dat en zuigen zich, de ene al meer dan de andere, zo vol mogelijk om sterk te staan bij de sanering die zich hoe dan ook zal aandienen en waar Brussel en het Waals gewest hun achterstand cash zullen verzilveren. Tenslotte mag de 500.000ste gebruiker welkom geheten worden in de grote gebruikersfamilie van de dienstencheques, die meer en meer bevolkt worden door gebruikers en klanten van ondernemingen die hun gewone tewerkstelling met normale bijdragen en belastingen doorschuiven van de gewone tewerkstelling naar de met dienstencheques betaalde tewerkstelling. Hierin is ook het huishoudelijke werk bij zorgbehoevenden begrepen, die niet meer door de bevoegde welzijnsministers maar meer en meer door het federale RSZ-budget gedragen wordt. Dat is natuurlijk ook een manier om delen van zorg en welzijn, te herfederaliseren. Hiermee wordt ook de financiering volgens inkomen zoals in de gewone gezins- en poetshulp, vervangen door een systeem waar elkeen hetzelfde betaald, dwz zeer goedkoop voor de beter verdienenden, duur(der) voor de lagere inkomens. En is de rush naar dienstencheques al te begrijpen als een claim op RSZ-budgetten, die gefederaliseerd kunnen of gaan worden? Ten slotte wordt kort ingegaan op de dienstencheques voor kinderopvang in de Vlaamse gemeenschap die vanaf 1 september 2007 beschikbaar komen.

De volledige analyse en tabellen zijn te vinden op http://www.npdata.be/BuG/69