Kitty Roggeman (VOK)27 april 2009 – 10:35

In tegenstelling met wat u schijnt te denken, keuren wij het helemaal niet goed dat mensen (moslims én anderen) geïntimideerd en bedreigd worden omwille van hun kritiek op godsdienst(en) en/of politieke overtuiging, of om een onorthodoxe levenswijze, of wat dan ook. Wij hebben dan ook geen enkel probleem met mensen/vrouwen die het verhaal doen van hun onderdrukking en een oproep doen voor solidariteit tegen de repressie waarvan ze het slachtoffer werden. In ons vorig schrijven (dat niet gepubliceerd werd) toonden wij al met een aantal voorbeelden aan dat de vrouwenbeweging al lang vóór vele verlichte politici met deze problematiek bezig was. Het is de verdienste van de vrouwenbeweging dat een aantal zaken in de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw onder de aandacht werd gebracht van internationale organisaties en politieke organen.

Dit heeft verregaande gevolgen gehad op de (inter)nationale wetgevingen, gelijke rechten voor vrouwen, vrijheid van meningsuiting, verbod op genitale mutilatie en gedwongen huwelijken, afschaffen van doodstraf voor overspel, enz., nu in heel wat landen een feit zijn. Het is onze grootste bekommernis dat deze fundamentele mensenrechten overal zouden gerespecteerd worden en wij steunen wereldwijd vrouwenorganisaties (en andere) die daarvoor strijden. Dat in heel wat landen religie en traditie door de plaatselijke machthebbers (wel of niet gesteund door Westerse mogendheden met gigantische economische belangen) misbruikt worden om deze wetten niet te doen respecteren en om de bevolking aan te moedigen in extremisme tegen de westerse vijand betreuren wij. Wij zijn niet blind voor de mensenrechtenschendingen en het gebrek aan democratie en sociale gelijkheid in heel wat landen, inbegrepen heel wat westerse landen. Wel stellen we ons vragen bij het heersende vijandbeeld. Het stoort ons dat in de huidige wereldorde alle kwaad toegeschreven wordt aan de zogenaamd achterlijke Arabische wereld en de bekrompen islam. De nieuwe vijand, na de val van het communisme. Wij hebben een genuanceerder beeld over wat er allemaal fout loopt in deze wereld, en onder meer, met betrekking tot de imperialistische oorlogslogica van Israël, kunnen wij ook een zeker begrip opbrengen voor de terugplooiïng van moslims op de "eigen identiteit". Zonder dat toe te juichen, zeker niet, maar… welke terreur roept welk terrorisme op?

Dit eenzijdige vijandbeeld is ook wat ons dwars zit in de strategie van iemand als Ayaan Hirsi Ali, en waarom wij niet altijd onverdeeld achter haar vlag lopen. (Iemand al vernomen trouwens hoe ze het gesteld heeft in de VS bij de niet zo open-minded neo-coms? Nooit begrepen wat ze daar ging zoeken). De meeste moslimvrouwen bij ons herkennen zich totaal niet in haar aanklacht tegen ‘de islam’. Zij zijn niet besneden, Marokko en Turkije kennen die gewoonte niet, die niets met de islam te maken heeft, maar wortelt in oude plaatselijke tradities.(Tradities die wij ten zeerste verwerpen, laat daar geen twijfel over bestaan, en wij steunen organisaties die daarrond werken). De meeste moslimvrouwen bij ons worden niet door hun vader, broer of echtgenoot onderdrukt, en worden niet met geweld uitgehuwelijkt. Zij zoeken hun eigen weg, en die is er niet altijd één van breken met de familie, het geloof. Dat kan men hen niet kwalijk nemen, ook katholiek opgevoede vrouwen bij ons wensen vaak hun streven naar emancipatie te verzoenen met hun religie en de religieuze gemeenschap waarin ze opgegroeid zijn, en dat wordt algemeen aanvaard en zelfs toegejuicht.

Heel veel moslimvrouwen aanvaarden niet dat een Ayaan Hirsi Ali de hele moslimgemeenschap hier mee stigmatiseert en zo de islamofobie aanwakkert. Bovendien legt zij de schuld voor de vrouwenonderdrukking uitsluitend in het kamp van de moslims, en is zij blind voor discriminatie en uitsluiting van moslimvrouwen door de autochtone gemeenschap. Als feministen hebben we het daar moeilijk mee. Onze weg is er eerder één van solidariteit tegen seksisme en racisme in het algemeen - christelijke, joodse, vrijzinnige en moslimvrouwen samen. Tegen alle soorten van achterstelling en ongelijkheid. Socio-economische, religieuze, politieke, morele, e.a. Daarvoor zijn niet in de eerste plaats, en zeker niet uitsluitend, de moslims in dit land verantwoordelijk. En om daar verandering in te brengen moeten we verder kijken dan het eenvrouwsgevecht, hoe gerechtvaardigd ook, van een Hirsi Ali. Het gaat over zoveel meer. Vrouwen moeten zelf bepalen hoe ze hun emancipatiestrijd willen voeren en welke weg ze kiezen, en niet één formule is zaligmakend, ook niet voor westerse feministen. Die dialoog gaande houden, die solidariteit werkelijkheid maken, is waar wij met het VOK voor staan. Wij zijn niet bang voor godsdienstkritiek, en een meerderheid van ons maakt die ook, bijvoorbeeld in onze werking met het comité Boeh! (Baas over eigen hoofd), bijvoorbeeld in onze medewerking aan de leerstoel (UGent) voor Nawal El Sadaawi een paar weken geleden.

Maar (godsdienst)kritiek kan niet alleen over de islam en de moslimcultuur (als die al zou bestaan) gaan. Wij willen ook kritisch staan tegenover de hier dominante cultuur en religie. Paternalisme en superioriteitsclaims zijn niet de goede weg om dit soort proces aan te gaan. Zo voedt men alleen extremisme en fanatisme, en daar is niemand op termijn mee gebaat. Het is een lange en moeilijke weg, maar als we alleen maar veroordelen en niet open staan tegenover elkaar, zullen de diverse gemeenschappen nooit kunnen samenleven. Met het VOK willen wij daar aan werken.

Kitty Roggeman, lid Vrouwen Overleg Komitee (VOK)