leogargouille05 december 2008 – 00:44

De plannen van Michiel Van Poucke (39) om een zelfplukboerderij op te starten in het Gentse werden tijdens een eerste infoavond enthousiast onthaald. Wat echter nog ontbreekt om 'Wijveld' gestalte te geven, is land. Daarom doet boer Michiel een warme oproep. Hij is op zoek naar een lap grond van één of twee hectaren, liefst binnen de grote stadsring van Gent om zijn droom te verwezenlijken. Als hij die vindt, kunnen honderdvijftig mensen het ganse jaar door hun verse groenten bij hem komen plukken. Deze week was er de dag van de strijd tegen landbouwbestrijdingsmiddelen, een ideaal moment om eens stil te staan bij een biologisch landbouwproject op mensenmaat.

In een vorig leven was je geen boer. Waarom nu wel?
“De natuur en het buitenleven trekken mij enorm aan. Ik heb lang voor de radio en tv gewerkt als technieker. Maar van al dat binnezitten werd ik moe. Mijn fysieke arbeid beperkte zich tot aan knopjes draaien en schuivers verzetten en toch kwam ik suf thuis van mijn werk. Ik heb altijd al interesse gehad in landbouw. Uiteindelijk heb ik besloten om een loopbaanonderbreking te nemen voor een opleiding bij Landwijzer. Dan heb je een dag les en de rest van de week praktijk in een bioboerderij. Ik ben eigenlijk nog maar net afgestudeerd.”

Trekt de traditionele landbouw jou niet aan?
“Dat is niet echt iets voor mij en ik voel dat er een andere mogelijkheid is om aan landbouw te doen. Biolandbouw is ecologisch en denkt aan de toekomst en levenskwaliteit van komende generaties. Onze manier van leven kan anders. Als we veel vlees eten, zijn we verantwoordelijk voor soja-import uit Zuid-Amerika. We moeten het anders aanpakken, zoniet geraken we er niet uit. Intensieve veeteelt en groenteteelt houden weinig rekening met de natuur en dat is niet wat ik wil.”

Waarom is een zelfplukboerderij je grote droom?
“Om verschillende redenen heb ik gekozen voor een zelfoogstveld. Mijn ouders zijn geen boeren, dus ik heb geen grond waar ik op kan beginnen. Voor een zelfoogstboerderij heb je veel minder startkapitaal nodig. Dus voor mij is het de enige manier om snel en eenvoudig te starten als boer. Daarnaast is een zelfplukboerderij handig omdat mijn vriendin in de stad wil blijven wonen. Een zelfplukboerderij combineert het stadleven met landbouw.”

Hoe ben je op het idee gekomen?
“Ik kwam in contact met Tom Troonbeeckx die in Leuven met succes aan zijn tweede jaar bezig is met zijn zelfoogstboerderij 'Het Open Veld'. Met zijn project heeft hij mij enorm begeesterd. Hij heeft bewezen dat het zeer eenvoudig is om ermee te starten en om mensen te engageren om mee te doen. Daarnaast ben ik ook het belang van CSA (Community Supported Agriculture, red) gaan inzien.”

Wat houdt CSA in voor jou?
“Ik vertaal CSA als landbouw ondersteund door de gemeenschap. Ik vind dat landbouw belangrijk genoeg is om een engagement van de consument te vragen. Voedsel is een basisbehoefte en dus een zorg voor iedereen, ook naar de toekomst toe. Het is maar normaal dat mensen hun steentje bijdragen en erop toezien dat het op een fatsoenlijke manier gebeurt. Tegenwoordig is de connectie met de landbouw zo ver zoek. Dat heeft ook een omgekeerd effect. De verhalen zijn bekend van boeren die een varken voor eigen consumptie beter eten geven, of groenten minder spuiten als ze het zelf gaan openten. Ik zeg niet dat dat nog steeds zo is, maar toch. Ik vind dat je voor kwaliteit moet gaan. En ik denk dat het rechtstreeks contact tussen boer en consument een garantie is voor kwaliteit, want je moet elkaar in de ogen kunnen blijven kijken. De deelnemers kunnen de boer altijd ter verantwoording roepen als ze niet tevreden zijn.”

Hoe zal jij dit in de praktijk omzetten?
“Het komt erop neer dat mensen in april aan het begin van het seizoen een vast bedrag betalen. En voor dat bedrag, dat rond de 160 euro schommelt, mogen ze een jaar lang zelf komen oogsten op het veld. En ik volg de seizoenen. Geen tomaten in de winter, maar prei, kolen, venkel, rapen en pastinaak bijvoorbeeld.”

Veel wintergroenten kennen mensen niet eens.
“Voor sommigen zullen er wel exotische groenten bij zijn, maar als mensen willen, kunnen ze werkgroepen oprichten om recepten te delen of kooklessen te organiseren.”

Hoe weten mensen hoeveel ze mogen plukken?
“De leden mogen enkel oogsten voor eigen gebruik. Groenten meenemen om in te vriezen of hamsteren, is uit den boze. Er zullen wel momenten zijn dat er een overschot op het veld staat, omdat veel mensen op vakantie zijn of zo. Dan zal ik per e-mail of op een groot bord op het veld laten weten welke groenten à volonté mogen geoogst worden. Op het veld van Tom Troonbeeckx wordt dat allemaal goed gerespecteerd. Ik reken er ook wel op dat door het sociaal gebeuren rond 'Wijveld' mensen niet meer gaan plukken dan voor eigen gebruik.”

Het enige probleem dat nog overblijft is grond. Hoe zit het daarmee?
“Het is heel moeilijk om een geschikt stuk land dichtbij Gent te vinden. Omdat er zo weinig bos is in de omgeving, heeft de stad Gent de neiging om elk stuk grond dat vrij komt binnen de stadsring in te palmen als natuur- of parkgebied en de landbouw buiten de stadsring te duwen. Ik heb wel een paar velden op het oog die goed gelegen zijn, maar er is nog niets definitief.”

'Wijveld' moet dus echt dicht bij de stad liggen?
“Ideaal is dat mensen te voet of met de fiets naar het veld kunnen komen. De bedoeling is verse groente dicht bij huis.”

Hoeveel grond heb je nodig?
“Met één hectare kan ik honderdvijftig mensen het ganse jaar door van groente voorzien. Als ik ook fruit wil telen, moet ik al naar anderhalve hectare gaan. Twee hectare zou beter zijn, dan zou ik ook meer mensen kunnen bedienen, maar met één hectare kan ik al starten en kan ik het ook allemaal nog alleen aan.”

Is het de bedoeling om grond te kopen of om te pachten?
“Dat zijn de opties. Maar als klanten verder willen gaan dan het louter zelfoogsten, kunnen ze mee investeren in de aankoop van grond die eigendom wordt van een vzw. Het voordeel daarvan is dat je het grondbezit loskoppelt van het landbouwgebeuren, zodat het land niet naar de boer gaat wanneer hij stopt, maar in de vzw blijft. De vzw moet dan enkel op zoek gaan naar een andere boer die op dezelfde manier tewerk wil gaan.”

Wat is de meerwaarde van een zelfplukboerderij voor de consument?
“Als ik mij niet moet bezighouden met de oogst, kan ik al mijn tijd aan de landbouw wijden, wat uiteindelijk de essentie is. Ook kuisen van groenten, verpakken, distributie en vermarkten valt allemaal weg. Boeren is wat ik wil doen en wat ik het best kan. Door de tussenstappen te elimineren, komt de prijs voor de deelnemers aanzienlijk lager te liggen en is de winst voor mij toch goed. Dan is er nog het educatief aspect, want de zelfplukboerderij laat mensen kennis maken met de verschillende groenten. Velen weten niet meer wat wanneer groeit. En tenslotte is er ook het therapeutisch aspect. Van een beetje op het platteland te werken en buiten met planten bezig te zijn, voel je je goed. Daarom doen zorgboerderijen als therapie het zo goed. ”

Ik ben verkocht. Wanneer begint de oogst?
“Als we in het voorjaar met alles kunnen beginnen, zullen de mensen in de zomer al kunnen plukken. Maar daarvoor heb ik eerst nog land nodig. Daarom doe ik een oproep naar iedereen die weet heeft van een geschikt stuk grond, zodat ik met 'Wijveld' aan de slag kan gaan.”

Wie geïnteresseerd is vindt alle informatie op de website van 'Wijveld'"