Dit was mijn houvast voor lezing over hoe omgaan met waarheid aan de Rietveld academie in Amsterdam (21 februari 2007)
Het blijft een work in progress omdat ik probeer om de discussie met studenten en docenten van de academie erin te verwerken.

Bestaat de waarheid?
Ik ga er alvast van uit dat er zo iets bestaat als de waarheid. Een waarheid die objectief waarneembaar, vaststelbaar is. De waarheid is soms complex, een grote waarheid is bijvoorbeeld niet zo maar de optelsom van kleine waarheden.

Deze foto bijvoorbeeld, die werd uitgeroepen to Worldpress foto 2006
De foto is de wereld rondgegaan: rijke Libanese christenen doen aan oorlogstoerisme in de door Israël gebombardeerde buitenwijken van Beiroet! Maar de jongeren op de foto die vorige week de World Press Photo won, vertellen een heel ander verhaal. Ze zijn bijna allemaal uit de buurt en ze kwamen die dag kijken of hun huizen nog overeind stonden.(aldus De Morgen) De jongeren stapten zelf naar de media om het misverstand rond de foto recht te zetten.

Soms beschikken we niet over de juiste instrumenten om de waarheid te kunnen waarnemen.
Wetenschappers in de kernfysica botsen bijvoorbeeld op het probleem dat de instrumenten waarmee ze waarnemingen willen doen op zich reeds een effect hebben op de materie die ze willen onderzoeken.
Journalisten (net zoals antropologen trouwens) zijn er zich best van bewust dat hun observaties en hun aanwezigheid op zich in vloed hebben op wat ze willen waarnemen.

Je kan bijvoorbeeld afvragen hoe deze scène er zou hebben uitgezien zonder de aanwezigheid van camera's

De aangespoelde vluchteling en één van de vrouwen kijken recht in camera. Tijdens de lezing dachten een aantal mensen dat ik bedoelde dat toeristen op deze foto vluchtelingen niet terhulp zouden zijn geschoten indien er geen camera's zouden geweest zijn. Dat is niet wat ik waar ik wil op wijzen, de camera's kwamen bij mijn weten nadat de toeristen ter hulp schoten. Ik wil wijzen op het feit dat mensen op de foto reageren op de camera.
Uit de discussie bleek ook dat men dit een sterke foto vind omdat hij de miserie die getoond wordt niet esthetiseren.

En wat met deze man in Nigeria?

Zijn verdriet zal niet groter of kleiner worden door de aan of afwezighied van de camera's. Maar de wetenschap dat de hele wereld kijkt zal wellicht wel een invloed hebben op het gedrag, de gemoedstoestand, de weerbaarheid, .... van deze man.

Tijdens de lezing stelden we ons vragen bij de schoonheid van deze foto. Het probleem met deze foto is dat hij de miserie estehiseert. Het is een prachtig beeld, bijna een schilderij.

Hoe zou je deze foto lezen?

Vraag is niet zozeer of de waarheid bestaat, de vraag is vooral naar welke waarheid willen we kijken, luitseren, en vertellen?

Meer dan 30.000 kinderen die elke dag sterven van armoede
Waarom is dit niet elka dag voorpagina nieuws.
In de Belgische media ontstaan er hele media-hypes rond zinloos geweld, dan heeft men over één jongen die een andere vermoord omwille van een cigaret, MP3 speler, ....

Maar is dit dan geen zinloos geweld?
< img src="http://www.fightpoverty.mmbrico.com/facts/globalisation.jpg">

Volgens de UNESCO zouden kinderen een menswaardig bestaan kunnen opbouwen indien een fractie van het jaarlijks budget dat de VS aan bewapening uitgeeft in armoede en ziekte bestrijding zou worden geïnvesteerd.

5 | Uitroeiing van de honger
6 | Onderwijs voor iedereen
9 | Drinkbaar water voor iedereen
12 | Bevallingen in goede omstandigheden
13 | Basisgezondheidszorg en voedsel
40 | Uitroeiing van de ergste armoede
85 | TOTAAL van alle waarden hierboven
587| Militair budget van de VS in 2005

Stel je voor dat deze waarheid elke dag voorpagina nieuws zou zijn. Dat we elke dag het verhaal van enkele van die 30.000 kinderen die dagelijks sterven van armoede te zien zouden krijgen op het scherm,....

Een hoofdredacteur vertelde me ooit: “han, de dood is geen nieuws” Dat was voor 11 september 2001, want in de weken en maanden na 11 september 2001 was de dood op zijn zender dagelijks het hoofdpunt van het nieuws.

De waarheid interpreteren?

Om nog eens terug te komen op de worldpress foto's van 2006, hier staat een mooi staaltje van interpretatie van één van die foto's.

Volkswagen boekt “record” winsten

November 2006 Volkswagen kondigd aan dat er in Belgische fabriek 3500 banen zullen verdwijnen.
Nog eens zo'n 10.000 banen zouden sneuvelen bij de onderaannemers

Februari 2007
Volkswagen kondigt aan er in 2006 2,75 miljard winst werd gemaakt of 2 maal zoveel als het jaar voordien.

http://www.beurs.nl/nieuws/artikel.php?id=203452&taal=NL
http://www.dft.nl/nieuws/1248742/Jaarcijfers_Volkswagen_beter_dan_verwac...

Dit zijn droge feiten die "de ultieme tegenstelling tussen arbeid en kapitaal.” aangeven.

Surrealisme en de waarheid

Brussel is een stad met 1 miljoen inwoners waarvan minder dan 10% Nederlandstaligen. In het gefederaliseerde België is Brussel een Gewest op zich met een eigen parlement, ministsers. Toch is Brussel ook de hoofdstad van het Vlaamse Gewest en zetelt het Vlaamse parlement in Brussel.
Brussel huisvest ook het federale Belgische parlement. Gelukkig kozen de Franstaligen om hun parlement in Namen te huisvesten, ze hadden ook voor Brussel kunnen kiezen, daar Brussel de grootste Franstalige stad is België, Vlaanderen en Brussel, Brussel is ook de Hoofdstad van Europa. Bent U nog mee?

In Brussel komen dagelijks 650.000 mensen van andere Vlaamse en Waalse steden en dorpen werken, 20% van de Brusselaars is werkloos en 27 procent van Brusselaars leeft in armoede.
Brussel na Londen, Luxemburg de derde rijkste regio in europa.

Een loopje nemen met de waarheid?

Was het

Of was het

Ondertussen weten we waarheid:
http://newstandardnews.net/content/index.cfm/items/641

Toch is het dit beeld dat steeds opnieuw herhaald wordt

Weet U nog