Reeds enkele jaren waarschuwen we voor de sluipende besluitvorming die van de NAVO een globale alliantie moet maken. Als wij de ideeën van Amerikaanse policy makers naast elkaar leggen, lijken ze een frontale aanval op de Verenigde Naties. De NAVO moet ontwikkelen van een Europees-Amerikaanse militaire alliantie tot een globale collectieve veiligheidsorganisatie. Een soort 'Verenigde Naties van the willing', waarbij de eigenlijke Verenigde Naties gemarginaliseerd worden. Is dit een overdreven stelling?

Blijkbaar zijn we niet de enige die deze visie in de ontwikkeling van de NAVO lezen. De Russische president Poetin lijkt er ook zo denken. Hij wierp dit weekend Angela Merkel bij haar bezoek aan Rusland het volgende voor de voeten: "You get the impression that attempts are being made to set up an organization that would be a substitute for the UN. Humankind is unlikely to agree with such architecture of future international relations, and I believe the potential for conflict would only increase".

Vanuit de VS wordt sinds enkele jaren de visie gepromoot dat de NAVO moet uitgroeien van een Europees-Amerikaanse militaire alliantie tot een globale collectieve veiligheidsorganisatie. Een soort 'Verenigde Naties van the willing', waarbij de eigenlijke Verenigde Naties gemarginaliseerd worden. Daarbij wordt gepleit om op termijn landen als Australië, Japan, Nieuw-Zeeland en Zuid-Korea lid te laten worden van de NAVO. Sommige republikeinen zoals Giuliani en de vroegere Spaanse premier Aznar pleiten zelfs voor een lidmaatschap van Israel. Dit betekent dat Europa veel directer betrokken wordt bij veiligheidsproblemen in de Pacific-regio of in het Midden-Oosten.

Dat de Verenigde Naties bij Amerikaanse politici niet populair is is algemeen geweten. Vele zouden de VN graag afgeschaft zien of vervangen door iets anders, iets dat beter de Amerikaanse belangen dient. Dit leeft niet enkel bij enkele neo-conservatieven maar het is een visie die breed gedeeld wordt. Een voorbeeld daarvan is te vinden in het eindrapport van het Princeton Project on National Security. Dit was een bi-partisan project of anders gezegd met zowel democraten als republikeinen, dat onder leiding stond van de voormalige minister van buitenlandse zaken George Shultz. Hierin wordt gepleit voor de oprichting van een Concert of Democracies: "While pushing for reform of the United Nations and other major global institutions, the United States should work with its friends and allies to develop a global “Concert of Democracies” – a new institution designed to strengthen security cooperation among the world’s liberal democracies. This Concert would institutionalize and ratify the “democratic peace.” If the United Nations cannot be reformed, the Concert would provide an alternative forum for liberal democracies to authorize collective action, including the use of force, by a supermajority vote."
Ook een democraat als Ivo Daalder, adviseur onder Clinton en nu de adviseur buitenlandse zaken voor Obama, pleit voor de vervanging van de VN door een Alliance of Democracies. Dit zijn dus geen ideeën van enkele neo-conservatieven, maar een visie die breed gedeeld wordt in de Amerikaanse politiek. Belangrijk is dat het daarbij niet gaat om een bijkomende internationale organisatie maar om één die de centrale rol van de Veiligheidsraad in het autoriseren van het gebruik van geweld moet overnemen.

Dit is de lange termijnvisie. Op de komende NAVO-top in Boekarest staat enkel een discussie over partnerschappen op de agenda. Sinds begin 2006 discussieert de NAVO over de partnerschappen met landen uit de Pacific. Officieel wordt gesteld dat het hier om praktische samenwerkingen gaat met landen die deelnemen aan dezelfde missies, maar telkens klinkt ook de stelling dat daaraan meer politiek overleg binnen de NAVO moet gekoppeld worden, o.m. met die partnerlanden. De VS pleit voor een soort Global Partnership, een politiek overlegorgaan met alle partnerlanden. In Foreign Affairs publiceerden Ivo Daalder en James Goldgeier een artikel met titel 'Global NATO'. Zij stellen onverbloemd dat deze partnerschappen een eerste stap naar lidmaatschap moeten zijn, net zoals de Partnerships for Peace dat waren voor de Oost-Europese landen.
In Riga werden de voorstellen voor een Global Partnership door de Europese landen afgewezen. De weerstand uit Europa en vooral uit Frankrijk vloeit voort uit het feit dat dit voorstel ook een ondermijning is van de ideeën voor de ontwikkeling van een Europese peiler binnen de NAVO, evenwaardig aan de Amerikaanse. Nu ligt dit voorstel terug op tafel.

Is dit de nieuwe wereldorde die ons te wachten staat? Is België daar een voorstander van?
Vredesactie pleit ervoor hier niet in mee te gaan. Deze voorstellen zijn een frontale aanval op de VN en dreigen de internationale verhoudingen verder te militariseren.
Wat betekent deze voorstellen voor landen die géén deel uitmaken van deze militaire alliantie en potentieel als veiligheidsprobleem gedefinieerd worden? Voor hen vormen deze ontwikkelingen een bedreiging waar tegenover zij een militair antwoord zullen stellen. Het resultaat is een verdere wapenwedloop en militarisering van de internationale betrekkingen. De stelling dat bedreigingen globaal zijn, zou wel eens een self-fulfilling prophecy kunnen worden. In elk geval biedt dit soort multilateralisme voor de landen die ervan uitgesloten worden geen antwoord op veiligheidsproblemen. Integendeel, deze alliantie wordt voor hun een veiligheidsprobleem waartegen ze zich gaan wapenen.
Als dit de wijze is waarop de NAVO voor onze veiligheid gaat zorgen, is dit een reden te over om vragen te stellen bij het voortbestaan van deze NAVO.