Indymedia.be is niet meer.

De ploeg van Indymedia.be is verhuisd naar DeWereldMorgen.be waar we samen met anderen aan een nieuwswebsite werken. De komende weken en maanden bouwen we Indymedia.be om tot een archief van 10 jaar werk van honderden vrijwilligers.

Marc-Antoon

Marc-Antoon's blog

Welke woorden om het Midden-Oosten te beschrijven?

In Le monde diplomatique (maart 2007) bezint Joris Luyendijk zich over de stiel van Midden-Oostencorrespondent ('Les mots biaisés du Proche-Orient').

Welke woorden gebruiken? "Moeten we zeggen 'Israël', 'de zionistische entiteit' of het 'bezette Palestina'? 'Intifada', 'nieuwe holocaust' of 'onafhankelijkheidsstrijd'? Moet dat stuk grond worden 'geschonken' of 'teruggeven'? (...) Er zijn geen neutrale woorden."

En bovendien: "Hoe kan je aan een Westers publiek de terreur tonen die schuilgaat achter het woord 'bezetting'?". Die werkelijkheid staat immers mijlenver af van de leefwereld van Europese en Amerikaanse burgers...

'President' of 'dictator' Moubarak?
Zelfde probleem voor wat het betekent om te leven in een dictatuur zoals Egypte.

Het probleem is volgens Luyendijk dat correspondenten " woorden gebruiken zoals 'parlement' of 'rechter', dat ze zeggen 'president Moubarak' en niet 'dictator Moubarak', en dat ze spreken over de Democratische Nationale Partij terwijl die noch 'democratisch' is, noch een 'partij'."

Wat extra onthutsend is, is dat die journalisten die realiteit maar al te goed kennen. Ze hebben er vrienden en collega's, en ze weten dat dat geen 'burgers' zijn maar 'onderdanen', zonder verdediging, schrijft hij.

Ik heb zelf ook een tijdje in Egypte gewoond. Een vriend die op een feestje was geweest met iets teveel buitenlanders, werd de volgende dag vriendelijk verzocht zich naar het politiekantoor te begeven. Daar lieten ze hem wachten in een piepklein, snikheet lokaal. Aan de muur een airconditioner met stekker maar... nergens een stopcontact. Na een paar uur mocht hij naar huis...

"Maar hoe zou een Westers publiek kunnen begrijpen, echt begrijpen, hoe zo'n systeem functioneert?," verzucht Luyendijk.

Een kwestie van woorden alleen?
Maar is dat alleen een kwestie van woorden? Want welke hoofdredacteur zit op die werkelijkheid te wachten?

Neem nu Claude Imbert van Le Point. In zijn editoriaal van 2 maart 2007, legt Imbert zonder verpinken aan zijn lezers uit dat we Iran moeten aanpakken omdat anders de 'gematigde Arabische regimes' (lees: Egypte, Saudie-Arabië,...) hun opgezweepte volk niet meer onder controle zullen kunnen houden... Een mooi voorbeeld van hoe vlotjes Westerse politieke commentatoren, ten dienste van de Westerse overheersing, abstractie maken van de menselijkheid van 'gewone Arabieren'.

Onze bondgenoot
En wat de media ook onvoldoende 'verwoorden' is dat het Egyptische regime van 'dictator' Moubarak al 25 jaar lang jaarlijks een dikke twee miljard dollar steun krijgt van de VS. Dat staat nochtans gewoon te lezen op de website van het U.S. Department of State.

Twee miljard per jaar voor Moubarak, wat maakt dat eigenlijk van de 'presidenten' Reagan, Clinton en Bush?

Lees meer / 0 comment(s)

Forbes: straks iedereen dollarmiljardair?

Het tijdschrift Forbes (blad 'for the world's business leaders') heeft haar jaarlijkse lijstje van dollarmiljardairs klaar.

De teller staat op 946, een nieuw record. En een spectaculaire stijging: in 2001 telde de wereld 'amper' 497 dollarmiljardairs...

Samen zijn 's werelds miljardairs momenteel goed voor 3,6 biljoen (3600 miljard) dollar, tegenover 1,54 biljoen in 2001.

Wat Forbes er niet bij vertelt: om iedereen op deze planeet te voorzien van onderwijs en gezondheidszorg, om de honger en de ergste armoede uit te roeien, volstaat volgens de VN jaarlijks... 100 miljard dollar.
Lees ook: Zwemmen in geld, zwelgen in luxe: de meest choquerende cijfers

Lees meer / 0 comment(s)

Gender Equity Index 2007: "Nergens zijn mannen en vrouwen gelijk"

'Is een Vrouwendag nog nodig?,' vraagt De Standaard aan haar lezers. Als je naar de Gender Equity Index (GEI) van 2007 kijkt in elk geval wél.

"Overal ter wereld blijft de kloof tussen mannen en vrouwen voortbestaan. De algemene trend is ofwel heel trage vooruitgang ofwel helemaal géén vooruitgang," zegt Karina Batthyány, die het GEI 2007-onderzoek leidde.

De Gender Equity Index (GEI) rangschikt 154 landen volgens hun verwezenlijkingen op het vlak van man-vrouwgelijkheid in economie, openbaar leven en onderwijs.

"Landen hoeven niet rijk te zijn om vrouwen gelijk te behandelen," aldus Karina Batthyány. Dat bewijst Rwanda, dat spectaculair opklom. De Verenigde Staten gingen er sinds 2004 met 7% op achteruit.

België heeft geen reden tot juichen. Ons land staat op de drieëntwintigste plaats, na onder meer Moldavië en de Filippijnen. Koploper is Zweden. Rwanda staat op de derde plaats.

De regio die de afgelopen drie jaar het meest vooruitgang boekte is Latijns-Amerika.

Meer info: www.socialwatch.org

Lees meer / 1 comment(s)

Kolder in Trends

Niet te geloven, toch? Die ‘antiglobalisten’ van het Wereld Sociaal Forum omschrijven de vrijemarkteconomie als een "absurd systeem, mens- en planeetvernietigende dynamiek, destructief tot en met”!

Waar gaat dat heen? En welke verdwazing heeft zich meester gemaakt van de ondankbare massa? Want de publieke opinie gelooft die antiglobalistische onzin! De verdedigers van de vrijemarkteconomie worden tegenwoordig op debatten over globalisering in de rol van underdog geduwd! Echt waar: underdog. De directeur van de denktank VKW Metena, Johan Van Overtveldt, heeft het zelf meegemaakt.

Hij is er kapot van. Maar hij komt in verzet! Met een opiniestuk in Trends – ‘Kreten tegen de vrije markt’.

“Het algemene uitgangspunt lijkt er steeds meer op neer te komen dat de Nairobikreten de algemeen aanvaarde waarheid worden: de vrije markt en de globalisering zijn vanuit moreel, sociaal, ecologisch, economisch en zelfs politiek-democratisch standpunt verwerpelijk.”

Schandalig, want “wie met een serene blik naar de menselijke geschiedenis kijkt”, ziet toch dat het kapitalisme tot “enorme vooruitgang aanleiding gaf, zeker op het gebied van armoedebestrijding”? (En iedereen weet toch dat de opwarming van de aarde te wijten is aan de winderigheid van de Afrikaanse olifanten?)

Alle dooddoeners passeren de revue. Er is geen alternatief. De antiglobalisten zijn de échte vijanden van de armen, het milieu en de democratie. Hun verzet is louter gebaseerd op ideologische vooringenomenheid. Terwijl zijn eigen standpunten voortvloeien “uit een nuchtere analyse van de feiten zoals ze op tafel liggen”. Al somt hij in zijn stuk niet één cijfer, niet één feit op.

Deze tekst is gewoon hilarisch. Hij is zo ‘goed’ dat je je gaat afvragen of Johan Van Overtveldt wel echt bestaat. Of zou achter die naam misschien een Belgische versie van de Yes Men schuilgaan?

Lees meer / 5 comment(s)

Stemt TF1 Sarkozy?

De Franse presidentsverkiezingen komen eraan. Ook in de media.

De commerciële zender TF1 kiest voor een nieuwe formule. In J'ai une question à vous poser geeft de presentator alleen de micro door... en stelt een 'panel van burgers' de vragen. "De Franse kiezers hebben zin om zich rechtstreeks tot de kandidaten zelf te richten, zonder de filter van experten en journalisten," zegt TF1-baas Etienne Mougeotte in Le Figaro.

Zonder filter? Maar wie selecteert die 'gewone mensen' en hun 'rechtstreekse vragen'?
Want het valt een aantal kritische kijkers op dat de vragen allemaal een strikt individuele inslag hebben. Genre 'Ik ben homo, bent U voor het homohuwelijk?'. Het wekt de indruk dat "Frankrijk uit 65 miljoen geïsloleerde individuen bestaat", die alleen aan zichzelf denken. Alsof dat geen gefilterd beeld is van wat er leeft in de samenleving!

Ander punt van kritiek: TF1 zou duidelijk de kaart kiezen van de rechtse kandidaat Nicolas Sarkozy (de huidige minister van binnenlandse zaken). Volgens Le Canard Enchainé is het produktiehuis dat de uitzending verzorgt in handen van Dominique Ambiel, voormalig raadgever van ex-premier Raffarin en een medestander van Sarkozy.

Tast dit de geloofwaardigheid van de journalistiek aan? Het zal TF1 feestelijk worst wezen, want de kijkcijfers vallen mee - en de reclameinkomsten dus ook: de aflevering met Sarkozy brak met 9,6 miljoen kijkers alle records. Dat is ten slotte het enige dat telt.

Maar het vertouwen is zoek. L'Humanité citeert cijfers uit een open brief van boze journalisten, die het recht opeisen om hun werk (goed) te doen. 75% van de Fransen vindt de verkiezingen belangrijk, maar 71% vindt de debatten van slechte kwaliteit, 84% vindt dat ze teveel persoonlijke aanvallen bevatten, en 57% vindt dat de echte problemen niet aan bod komen.

Lees meer / 0 comment(s)

Spelen mannen de baas op het WSF?

This is a man’s world… (en in neoliberale tijden meer dan ooit)
Weinig samenlevingen zijn niet gebaseerd op seksisme – dat wil zeggen op de onderdrukking van vrouwen. Vrouwen krijgen andere taken toegewezen, en die worden gezien als minderwaardig.

De ‘andere wereld’ van de andersglobalisten gaat ook daarover. De meeste andersglobalisten zijn tegen à lle vormen van onderdrukking – dus ook tegen seksisme.

En dat staat helemaal niet los van hun verzet tegen het neoliberalisme. De uitdaging is niet om de strijd tegen het (moderne) kapitalisme ‘aan te vullen’ met een strijd tegen het (archaïsche) seksisme – alsof die twee tot verschillende werelden zouden behoren.

Want overal zien we dat de effecten van het neoliberalisme het seksisme net versterken. Vrouwen zijn de eerste slachtoffers van de maatregelen van het IMF en de Wereldbank in het Zuiden, de eerste slachtoffers van de uitholling van de welvaartstaat in het Noorden.

Fundamenteel: omdat het kapitaal niet aarzelt om, op zoek naar winst, de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in haar eigen voordeel uit te buiten – en dat ook systematisch doet – is het kapitalisme volgens veel andersglobalisten zélf een seksistisch systeem.

Dat klinkt misschien wat theoretisch. Om het concreet te maken: het kapitalisme profiteert gretig van de ‘traditionele’ rolpatronen. Het externaliseert de kosten van de reproductie van het werkvolk op de kap van de vrouwen: zij voeden hun gezin, verzorgen het, stomen het klaar voor de arbeidsmarkt,… zonder ervoor te worden betaald. Als vrouwen wél in het betaalde arbeidsproces worden ingeschakeld, worden ze schaamteloos minder betaald dan mannen (een manier van besparen als een ander, blijkbaar…).

Woorden zijn niet genoeg
Kortom: het seksisme zit in deze wereld stevig ingebakken. Maar dit te ‘weten’ is kennelijk ook voor andersglobalisten niet genoeg om het te veranderen. Want de afgelopen edities van het WSF werden volgens heel wat getuigen gekenmerkt door… mannelijke dominantie!

“Some trendy activists, who think they are super-feminists because they know a bit of gender theory, agreed to sit on panels without a single woman,” stelde America Vera Savala vast in Mumbai, India (op het WSF 2004).

Bovendien blijven de bijéénkomsten van het WSF niet gespaard van fenomenen als verkrachting en sexual harassment.

Daarom vindt Candido Grzybowski dat de andersglobalisten ook in eigen hart moeten kijken. “Women are a ‘minority’ created by ourselves within civil society. With respect to that, there is no point in blaming capitalism, neoliberalism, globalization, exclusionary states, etc. This is a major problem that is engendered, developed, and maintained in the culture of civil society itself,” aldus Grzybowski.

M.a.w.: hoe juist en noodzakelijk ook, een analyse van het seksistische karakter van het kapitalisme volstaat niet. Je moet er ook zelf écht iets aan willen doen.

Concreet op WSF 2007: beterschap in zicht?
Op de website van het WSF in Nairobi (www.wsf2007.org) staat een tekst met als titel ‘Gendering WSF 2007’. Hij kreeg er een prominente, geprivilegieerde plaats – een bewijs dat de organisatoren het probleem serieus nemen.

De auteur – Onyango Oloo, de nationale coördinator van het Kenyaans Sociaal Forum – stelt een aantal oplossingen voor. Die gaan van een beetje meer politie/repressie over véél meer sensibilisering/bewustwording tot de oprichting van een Women’s Commission. (Lees Gendering WSF Nairobi 2007)

Op www.wsf2007.org staat wel nog niet te lezen of (en hoe) die aanbevelingen hun vertaling hebben gekregen in de praktische organisatie van het WSF 2007.

Lees meer / 0 comment(s)

Naar een multipolaire wereld met Samir Amin

Welk andersglobalisme?
Samir Amin verbaast zich over het feit dat de meeste andersglobalisten zo gematigd zijn. (Quel altermondialisme?, Le Monde diplomatique, januari 2007)

De huidige mondialisering heeft voor de grote meerderheid van de mensen niets goeds in petto. Ze vernietigt niet alleen de sociale rechten van de populaire klassen, ze vernietigt ook de natuurlijke basis voor toekomstig leven op deze planeet. Zeer veel bewegingen vechten tegen deze effecten, slechts weinige lijken nog bereid om de oorzaak ervan – het kapitalisme – in vraag te stellen.

Hoe zou dat komen?
Ten eerste natuurlijk door de val van de muur (of wat Amin hoopvol “l'échec de la première vague historique d'expériences conduites au nom du socialisme” noemt). Voor velen werd dit het bewijs dat er geen alternatief is. Zij streven nu naar een 'kapitalisme met menselijk gelaat'.
Maar ten tweede speelt ook een vertekening mee. Er is op regionale en mondiale sociale fora, alleen al om financiële redenen, een oververtegenwoordiging van andersglobalisten uit de middenklassen van de rijke landen. Ze zijn kritisch voor het huidige kapitalisme, soms nostalgisch over het verleden, maar zelden geïnteresseerd in de echte zorgen van de populaire klassen, of die nu in het Zuiden of het Noorden wonen. In die zin zijn zij een obstakel voor het tot stand komen van een breed populair verzetsfront.

Samen tegen de oorlog
Maar uiteindelijk maakt Samir Amin in dit artikel vooral het punt dat alle andersglobalisten, van welke strekking ook, zich kunnen (en moeten) verenigingen in hun verzet tegen het gevaar van nieuwe Amerikaanse preventieve oorlogen. Zijn laatste zin luidt, ietwat mysterieus: “Dat is de enige manier om eindelijk die andere, mogelijke wereld te bouwen die iedereen zegt te wensen”.

Volstaat dat dan? Neen.

Naar een multipolaire wereld
Om de betekenis van die zin beter te begrijpen, kunnen we verwijzen naar zijn boek Pour un monde multipolaire. Want natuurlijk volstaat het niet. Maar het is wel een conditio sine qua non.

In dat boek schetst hij waar het volgens hem naartoe moet: een polycentrische wereld. Dwz: een internationaal systeem dat de huidige machtsverhoudingen (zeg maar de onderwerping van de wereld aan de belangen van het Noorden en vooral de VS) vervangt door de verplichting tot echt onderhandelen. Hij analyseert de talloze obstakels die de re-organisatie van de wereld in de weg staan – de ambigue rol van Europa, Rusland, China en India, de hervorming van internationale instellingen zoals de VN, de reconstructie van de solidariteit tussen de landen van het Zuiden,... En hij deelt de te nemen hindernissen in in doelstellingen op korte en doelstellingen op middellange termijn.

Maar als eerste en absolute voorwaarde moet de militaire machine van de VS tot stilstand gebracht worden. Vandaar het belang van een brede anti-oorlogsbeweging.

(Zo'n synthetische kijk op de toestand en toekomst van onze wereld is onmisbaar. Maar wie zich daaraan waagt neemt natuurlijk risico's. Amins boek getuigt door zijn 'constructieve' aanpak van heel wat lef. Hij kan natuurlijk bogen op bijna een halve eeuw wereld-systeemanalyse. Pour un monde multipolaire, Samir Amin, Editions Syllepse, 2005.)

Lees meer / 0 comment(s)

Een andere WTO is mogelijk?

De mislukking van de Doha-ronde als probleem
De WTO zit met een probleem. Sinds Seattle (1999) laten de landen van het Zuiden zich niet meer als gewillige lammetjes naar de slachtbank leiden. Dat betekent o.m. dat de Doha-onderhandelingsronde geen akkoord over verdere liberalisering heeft opgeleverd. Een overwinning voor het Zuiden en de andersglobalisten.

Maar ook de andersglobalisten zitten met een probleem. Want hun 'overwinning' heeft serieuze beperkingen. “We have helped to smash a symbol of power. We have done nothing to prevent the exercise of power,” vatte George Monbiot het al in 2003 samen.
Integendeel zelfs: “The European Union and the US have discovered that in fact they are better off without the WTO”.
Want een wereld zonder internationaal handelssysteem opent voor de rijke landen de weg naar bilaterale en multilaterale akkorden die nog veel destructiever zijn dan wat ze probeerden af te dwingen via de WTO...
(lees George Monbiots artikel The Age of Consent)

Een 'oud' idee van Keynes als oplossing?
'Niks' in de plaats stellen voor de WTO is dus geen goed idee. Van dat uitgangspunt vertrekt ook Susan George. Ze geeft ons in Le Monde diplomatique van deze maand een interessante les geschiedenis. ('Une autre organisation du commerce international était possible… Le projet inabouti de John Maynard Keynes'.)

Susan George leert ons dat de wereld er helemaal anders had kunnen uitzien als na Wereldoorlog II het voorstel van Keynes het had gehaald (en dat heeft eigenlijk niet zo heel veel gescheeld) i.p.v. wat echt het licht zag: de Bretton Woods-instellingen, de als voorlopig bedoelde GATT, uiteindlijk de WTO.

Keynes had tijdens de oorlog twee instellingen uitgedacht om de wereldhandel zo te re-organiseren dat zij in dienst zou staan van een sociale ontwikkeling van alle landen – een Internationale Handelsorganisatie (IHO) en een Centrale Bank der Centrale Banken.

In Keynes' wereld bleef het kapitalisme overeind, maar zouden reusachtige tekorten (zoals nu de in VS) of overschotten (zoals nu in China) op de handelsbalans onmogelijk zijn. Net zoals de schuld van de Derde Wereld (en dus de SAP's) er nooit zou gekomen zijn, aldus George.

De verschillen met de WTO zijn inderdaad groot. Vooral omdat, anders dan de WTO, de IHO zaken zoals volledige tewerkstelling en sociale vooruitgang tot haar doelstellingen rekende, en het VN-charter erkende. En omdat er een verplichte samenwerking voorzien was met de Internationale Arbeidsorganisatie (IAO). En omdat arme landen volgens de IHO het recht op protectionisme hadden, om hun landbouw en industrie te beschermen.

(Details over hoe de IHO volgens George zou hebben gefunctioneerd, vind je in haar artikel.)

Hoe?
Vooral de praktische les is volgens Susan George interessant. Als we de wereld willen veranderen, kan het voorstel van Keynes nog steeds als leidraad dienen. “We moeten het wiel van de wereldhandel niet heruitvinden.”

Goed zo, maar hoe dwingen we dit af? Heeft het Zuiden daarvoor genoeg macht? Misschien wel. George Monbiot stelt voor dat het Zuiden - om de oprichting van een rechtvaardig handelssysteem af te dwingen - haar schuld van 26.000 miljard dollar gebruikt... - als “een soort 'nucleaire dreiging' tegen het financiële systeem”.

Lees meer / 0 comment(s)

Waarom andersglobalisten zo kwaad zijn op de WTO

Belangrijk mikpunt van kritiek van veel andersglobalisten is de WTO (World Trade Organisation). Dat hoeft niet te verbazen.

De WTO is het Westerse instrument bij uitstek om de liberalisering van de wereldhandel door te drukken. Hoe dat gebeurt (of gebeurde) wordt helder uitgelegd door John Vandaele in zijn boek Het Recht van de Rijkste. Hebben andersglobalisten gelijk? (Houtekiet, 2005). De WTO is formeel democratisch (één land één stem), maar in feite een toonbeeld van ongelijkheid, machtsmisbruik en hypocrisie.

Deregulering?
Hoe selectief de rijke landen omspringen met ‘deregulering’ blijkt uit het akkoord over de patenten – TRIPS (‘Trade Related Aspects of Intellectual Property Rights’). Dat akkoord kwam er onder druk van de VS. Niks de-regulering, want het Trips-akkoord komt neer op een verstrenging van de regels: de patentduur wordt opgetrokken tot 20 jaar en de wereldwijde controle en bestraffing worden strakker. Meer dan 95 procent van de patenten wordt genomen door Westerse bedrijven. Het resultaat zijn verse geldstromen van het Zuiden naar het Noorden. Regulering in het voordeel van de rijke landen mag…
Toppunt is dat hiermee aan de arme landen de soepelheid ontnomen wordt die de Westerse landen zichzelf in dienst van hun ontwikkeling jarenlang wél gegund hebben.

Free trade?
In de ogen van de WTO is alles koopwaar. Dus moet ook het ideaal van de voedselsoevereiniteit worden opgeofferd aan de vrije markt. Nou ja, ‘vrije’ markt… Ook hier spat het ‘twee maten twee gewichten’ eraf.

Rijke landen pompen massa’s subsidiegeld in hun landbouwsectoren. Het enige instrument van de arme landen om hun boeren te beschermen, zijn invoertarieven. Beide verstoren volgens de liberaliseringsretoriek de markt, en zouden daarom moeten worden afgebouwd. Maar hoewel de WTO-landbouwakkoorden flink snoeien in de invoertarieven, blijven de Westerse subsidies grotendeels overeind. (In hun exportsubsidies wordt wel gesnoeid, maar dat compenseren de rijke landen door een verhoging van de directe inkomenssteun aan hun boeren.) Dus worden de boeren in het Zuiden doodgeconcurreerd.

(Niemand betwist overigens het recht van de rijke landen om hun landbouw te subsidiëren – ze mogen dan alleen niet uitvoeren naar het Zuiden).

Formele democratie
Maar de landen van het Zuiden gingen toch akkoord? Eén land, één stem – dan kan het Noorden hen toch tot niets verplichten?
Dat is dan buiten de ‘onderhandelingseconomie’ van de WTO gerekend. Die is zo georganiseerd dat het voor de VS, Europa en Japan een makkie was om (tot voor kort althans) het laken naar zich toe te trekken.

Hoe? Ten eerste door chantage. De landen van de Triade (VS, EU, Japan) zijn nml. ook dominant in de Wereldbank en het IMF…

En ten tweede, subtieler, door een informatieoorlog met als belangrijkste kenmerken: informaliteit en techniciteit. Bij WTO-onderhandeligen worden heel wat pre-akkoorden bekokstoofd in kleine, informele vergaderingen. De arme landen zijn daarop doorgaans niet (goed) vertegenwoordigd (alleen al omdat ze over onvoldoende personeel beschikken). Dat zorgt ervoor is dat zij pas in een laat stadium de ontwerpteksten te zien krijgen. En dat versterkt dan weer het probleem dat zij vaak niet de gespecialiseerde kennis in huis hebben om deze dikke, complexe en technisch ingewikkelde dossiers correct te beoordelen…

Lees meer / 0 comment(s)

De politieke cultuur van het andersglobalisme

Het Franse tijdschrift Alternatives Internationales (nr. 33, december 2006) wijdt een dossier van twaalf bladzijden aan het andersglobalisme. Invalshoek zijn niet de standpunten van de beweging maar haar politieke cultuur.

Voor en na Seattle
Serge Cordellier schetst eerst even de geschiedenis van de beweging. Twee data staan symbool voor haar ‘geboorte’: 1999 en 2001 – de protesten tegen de WTO in Seattle (1999) en de eerste editie van het WSF in Porto Alegre (2001).
Maar Seattle viel niet zomaar uit de lucht. De countersummits hebben een lange geschiedenis. Al in 1989 was er in Parijs The Other Economic Summit, naar aanleiding van een G7-ontmoeting. En vanaf de milieuconferentie in Rio (1992) werden die parallelle fora steeds belangrijker.

De Braziliaan Chico Whitaker ziet de wortels van het andersglobalisme (of toch van de principes volgens dewelke het WSF functioneert) zelfs in het Zuid-Amerika van de jaren 70: in de bevrijdingstheologie en de katholieke ‘basisgemeenschappen’.

“Niemand zal opperbevelhebber zijn”
Whitakers tekst is vooral normatief: hij zegt hoe het moet. Zijn inspiratie haalt hij uit de ‘pedagogie van de onderdrukten’ van Paolo Freire. Dat is een alfabetiseringsmethode die de onderdrukten in één ruk ook politiek bewust en tot ‘actieve en solidaire burgers’ wil maken. De leraar plaatst zich daarbij niet boven zijn leerlingen maar op gelijke voet – ook hij kan dingen van hen leren. Vanuit een machtsconcept dat niet door dominantie maar door dienstbaarheid gekenmerkt wordt (‘pouvoir-domination’ versus ‘pouvoir-service’), bouwt deze aanpak aan een wereld van ‘solidaire autonomie’. Dat zijn de principes waarop volgens Chico Whitaker ook de ‘nieuwe politieke cultuur’ van het andersglobalisme zich zou moeten baseren.

Verscheidenheid
Hoe het er in de praktijk aan toe gaat wordt beschreven door Donattella Della Porta – een sociologe die al jaren bestudeert hoe het andersglobalisme functioneert. Haar tekst is wel ietwat abstract. (En met volgende beperking: haar onderzoek richtte zich vooral op Italië.) Ze ziet het andersmondialisme niet zozeer als een ‘beweging van bewegingen’ maar wel als een ‘netwerk van netwerken’, gekenmerkt door ‘deliberatieve democratie’. Dat wil zeggen dat beslissingen tot stand komen bij consensus (zodat de ‘tyranie van de meerderheid’ wordt vermeden) en via rationele, transparante en inclusieve discussies. Die inclusieviteit (het feit dat iedereen z’n stem kan laten horen, een erfenis van de vrouwen- en vredesbeweging) wordt volgens Della Porta verzekerd doordat het andersglobalisme ‘openheid’, ‘vermenging’ en ‘verscheidenheid’ erkent als fundamentele waarden.

Die verscheidenheid blijkt (een stuk concreter) ook uit het artikel van Serge Cordellier over de verschillende gedaanten van het andersglobalisme in Brazilië, Frankrijk en Maleisië. Maar hij wijst ook op linken tussen (individuen uit) die drie landen.

“Een andere taal is nodig”
Ten slotte is er een interview met de filosoof Patrick Viveret. Die hamert op het probleem van ‘de macht’. Want het probleem is niet alleen dat de macht momenteel in handen is van de verkeerde mensen – ook machtshonger op zich is een probleem. (Dat de beweging zich wel degelijk van het ‘machtsprobleem’ bewust is, is ondertussen wel duidelijk, zoals blijkt uit de andere artikels.)
Viveret vraagt ook dat het andersglobalisme zich niet zou beperken tot een louter economische strijd. Hij kant zich tegen de ‘reductionisten’ die dominantie en onderdrukking enkel in het Kapitalisme aan het werk te zien. Ook het Patriarchaat is een probleem, bijvoorbeeld. Beetje ergerlijk dat hij de indruk wekt de enige te zijn die dat inziet. Het WSF 2004 in Mumbai zette de veelzijdigheid van de onderdrukking al duidelijk op de agenda. En ook de Oproep van Bamako kant zich expliciet tegen alle vormen van onderdrukking.

Alternatives Internationales verschijnt driemaandelijks en kost 7,80 euro.

Lees meer / 0 comment(s)

WSF: ngo-jamboree?

Een feestje voor de rijken?
“Sloppenbewoners zien WSF als een feestje voor de rijken,” bericht Joyce Mulama uit Nairobi. De bewoners van Kibera – met 700.000 inwoners de grootste sloppenwijk van Afrika – hebben geen al te hoge pet op van de activisten en de ngo's die daar komen 'praten'. Niet alleen omdat zulk gepraat nog niets heeft veranderd aan hun concrete leefomstandigheden. Ook omdat er gepraat wordt over de armen en verdrukten zonder dat die zélf het woord krijgen. Vandaar het verwijt dat de ngo's 'de problemen van de armen gebruiken om zichzelf te verrijken'. Dat is althans het gevoel dat volgens Mulama overheerst. (lees 'Sloppenbewoners zien WSF als feestje voor de rijken')

Nefaste invloed Westerse ngo's?
Dat onvermogen om 'de stem van het volk' te verwoorden heeft ook te maken met een onderliggend probleem: de Afrikaanse sociale bewegingen kampen met een schrijnend geldgebrek. Dat maakt hen ofwel afhankelijk van de overheid, ofwel van buitenlandse steun. Concreet wil dat zeggen dat veel van de aanwezigen uit het Zuiden geen politieke activisten zijn maar ngo-werkers in dienst van Westerse ngo's. En dat zorgt voor specifieke problemen. Volgens Humeira Iqtidar zorgt het voor een de-politisering van de beweging: “Funding for the NGOs is often conditional on their apolitical stances (...) politics becomes a taboo word, and all energies are focused on framing problems as 'social' (...) as if these problems could be solved in isolation, without fundamental structural changes”. En zonder totaalbeeld kan je ook niet tot massamobilisatie komen (lees 'Ngo Factor at Wsf Worries Activists').

Kenyaanse context
Maar ook de Kenyaanse context zelf speelt mee.
Godwin Rapando Murunga beschrijft dat onder het bewind van president Daniel Arap Moi (1978-2002) de strijd van de Kenyaanse civiele maatschappij vooral gericht was op politieke democratisering, niet op sociale en economische rechten (in En lutte!, de Manière de voir nr. 84, een stand van zaken van het andersglobalistische verzet wereldwijd). Nu het regime van Moi gesneuveld is, leunen veel van die voormalige activisten aan bij de regering, en is elke opstandige dimensie verdwenen. Niet verwonderlijk dus dat ngo's en activisten er in de ogen van de sloppenwijkbewoners bekaaid vanaf komen.

En toch: organisatie
Toch is dit maar het halve verhaal. Joyce Mulama schetst alleen de wanhoop en de desillusie, maar vermeldt niet de hoopgevende signalen.
Als je alleen al maar het lijstje ziet van de organisaties die Onyangoo Oloo probeert te betrekken bij het WSF 2OO7... Oloo, de coördinaor van het Kenyaans Sociaal Forum, werkt samen met vakbonden, landlozen, minderheidsgroepen allerhande,... om het WSF een lokale verankering te geven. Zij zijn vast van plan om ervoor te zorgen dat het WSF geen 'ngo-jamboree' wordt. Er is kennelijk wat gaande...(lees 'Social Movements Set to Assert Their Presence at WSF Nairobi 2007')

En dat gaat enkel over Kenya. Bij Demba Moussa Dembélé (weerom in Mdv 84) lees je hoe de andersglobaliseringsbeweging vorm krijgt in heel Afrika – een dynamiek die sinds 2006 (het WSF in Bamako, Mali) in een stroomversnelling zit.

Lees meer / 0 comment(s)

Bamako (de film): het IMF voor de rechter

Regisseur Sissako vertelt in Bamako het verhaal van de impakt van het IMF en de Wereldbank op Afrika. Zijn idee om dat in de vorm van een rechtszaak te gieten is geniaal.

De getuigen beschrijven vlijmscherp de vicieuze cirkel van de Afrikaanse ‘schuld’ (die al lang is terugbetaald). Ze vertellen hoe structurele aanpassingprogramma’s (SAPs) en gedwongen privatiseringen hun leven hebben verwoest…
De aanklagers vatten de misdaden samen. Zij beschrijven hoe het IMF en de Wereldbank functioneren als instrumenten van een kapitalisme dat roofzuchtiger is dan ooit. En ze ontmaskeren de hypocrisie van de Wereldbank, die bij monde van Paul Wolfowitz (in een vorig leven de architect van de oorlog in Irak) zegt op te komen voor de armen …
De verdediging ontkent. Ze beroept zich op de goede bedoelingen van de financiële instellingen. Ze schuift de verantwoordelijkheid af op de ‘Afrikaanse’ corruptie… Maar ze wordt stevig van antwoord gediend…

Grote verdienste: dit fictieve proces maakt de logica van de verarming van Afrika door het Westen duidelijker en pakkender dan ooit. Kortom: deze film zou de politieke bewustwording daarover ongelooflijk kunnen vooruithelpen.

Eén minpunt: het proces is eigenlijk maar de helft van de film. De pleidooien worden voortdurend onderbroken door lange scènes waarvan ik eerlijk gezegd de betekenis en het nut niet snap – sfeerbeelden, flarden conversatie,… Zeer subtiel allemaal (en misschien bedoeld om de boel in evenwicht te brengen – de kunstenaar wil geen propagandist lijken), maar helaas ook vreselijk saai. Onnodig drempelverhogend. Dan doen Michael Moore en Al Gore hun werk toch beter. Als je een film met een boodschap wil maken, die kan mobiliseren, dan moet je er geen kunstfilm van maken (of toch geen saaie).

Maar de andere helft is een echte aanrader.

Lees meer / 0 comment(s)

WSF: de Oproep van Bamako

Van het WSF 2006 blijft voorlopig vooral De Oproep van Bamako over.

Die moeilijke tekst bouwt verder op het veel leesbaarder Manifest van Porto Alegre uit 2005.

De reacties waren niet unaniem enthousiast.

Hoe kwam de Oproep tot stand? Eén dag vóór de start van het WSF in Bamako hebben een aantal ‘grote namen’ van het andersglobalisme (Samir Amin, François Houtart, Ignacio Ramonet,…) zich samen aan het schrijven gezet.

Dit ‘besloten gedoe’ leverde hen alvast het verwijt op ondemocratisch te werk te gaan.

Maar er waren ook andere kritieken.

Kritieken

Oubollig
Wat velen stoort is de abstracte en wat oubollige taal. Interessante tekst, maar je moet je er wel doorheen wórstelen. Het regent woorden als ‘historisch subject’, ‘socialiseringsmodel’, ‘transversaal’ – zonder handleiding.

Hoe kan zo’n tekst de jonge generaties enthousiasmeren?

Bovendien is het niet altijd duidelijk wat de grote woorden betekenen. Neem nu een zin als: “Een universele beschaving opbouwen waarin de verscheidenheid creatief tot zijn recht komt”. Wat betekent dat? Het is maar één voorbeeld.

Michael Albert, de man achter Znet en close met Noam Chomsky, ziet het zo: “Ik denk dat de woorden niet erg helder zijn omdat er een gebrek is aan institutionele substantie” (zelf een moeilijk woord :-) !!!)

De Oproep is dus niet concreet genoeg.

Te vaag om tot actie te inspireren
En daardoor is hij volgens Albert ook te vaag om tot actie te inspireren.

Want hoe kan zo’n tekst mensen over de streep trekken die nog niet actief zijn? Mensen die er wel van overtuigd zijn dat deze wereld gruwelijk destructief en onrechtvaardig georganiseerd is (wat ze vaak aan den lijve ondervinden), maar die desalniettemin geloven dat ‘there is no alternative’ (TINA)? Mensen dus die niet genoeg hebben aan de slogans ‘een andere wereld is mogelijk’ of ‘een andere wereld is noodzakelijk’ om in actie te komen. Al was het maar omdat ze zich niet in een avontuur willen storten dat misschien nog slechter is…

Albert: “We kunnen TINA enkel verhelpen door overtuigend duidelijk te maken dat een andere wereld zo en zo zou kunnen werken, met die en die instellingen, die die en die effecten hebben, op die en die manier, waardoor het leven zoveel of zoveel beter wordt”.

Vraag is natuurlijk of dat de bedoeling was (en kón zijn) van de Oproep. En heeft Albert zelf z`n antwoorden wél klaar?

----

Ik ben benieuwd welk lot de Bamako Appael beschoren zal zijn op het WSF 2007 in Nairobi. Zal er hevig over gediscussieerd worden? Zal hij verder worden uitgewerkt en zo ja, door wie?

Of zal hij 2006 niet hebben overleefd?

Lees meer / 0 comment(s)

De moslim aast op Canvas (onzinnige mini-enquêtes)

Wie redt ons van de terreur van de "mini-enquêtes"?

De Standaard, Le Soir en de RTBF ondervroegen samen 783 Belgen en dus… eigent DS zich het recht toe om vandaag te koppen: ‘Belg ziet spanning met islam oplopen’. De ‘nieuwssite’ GayBelgium belde naar 1200 mensen en dat leert ons: ‘Vlaamse Holebi verkiest Canvas’.

Dat is toch bespottelijk?

Nog afgezien van de suggestieve (en dus beïnvloedende) kracht die kan uitgaan van je vraagstelling…

Nog afgezien van het feit dat 783 respondenten op een bevolking van 10 miljoen, die elke homogeniteit ontbeert, bezwaarlijk een representatief staal genoemd kan worden…

Nog afgezien van het feit dat een kop als ‘Belg ziet spanning met islam oplopen’ voor een deel als een self-fulfilling phrophecy werkt…

En nog afgezien van het feit dat er net zo goed had kunnen staan ‘Belg ziet spanning met Christendom oplopen’… (Immers: de telefonische vraag was ‘neutraal’: “Denkt U dat de spanningen tussen de islam en het christendom…?” Dus: welke stilzwijgende definitie van ‘de Belg’ schemert hier door?)…

Een vraagje: sinds wanneer is ‘de Belg’ terug onder de levenden? Want hamert de Vlaamse pers ons niet al jaren in dat Franstaligen en Vlamingen op alle mogelijke vlakken (politiek, economisch, cultureel, en zelfs qua levensverwachting) verschillen?

L'Union fait la force - met dank aan 'de islam'. Of: het 'nut' van een gemeenschappelijke vijand...

Lees meer / 1 comment(s)

Godfried van Bouillon

Op de nieuwe folder van het VB voor Brussel prijkt zowaar het standbeeld van Godfried van Bouillon!

Dat ik dat veelzeggend vind zullen de VBers zelf (publiekelijk althans) natuurlijk weglachen als muggenzifterij… Maar ik geloof niet in toeval (toch niet als het op verkiezingspropaganda aankomt, die zit haarfijn uitgekiend inéén).

*****

bldgodfriedbouillon2.jpg

Godfried van Bouillon, leider van de eerste kruistocht, ‘Eerste Koning van Jeruzalem’ (zoals het op het beeld staat), past inderdaad perfect bij de Brusselse campagne van het VB - wat ik in een vorige blogpost ´de beschavingsoorlog van het VB’ noemde.

Met Lucas Catherine toch even in herinnering brengen wie onze held (symbool bij uitstek van ‘België’ eerder dan van ‘Vlaanderen’, by the way – maar die inconsistentie is voor het VB in Brussel een constante) ook alweer was:

"Hij maakte zijn moeders bruidschat afhandig, perste de abdij van Orval geld af, en nog maar pas op weg naar het Heilige Land, moordde hij de joden van het Rijnland uit, omwille van hun geld. Ook in Jeruzalem stond hij bekend als moordenaar. "Onze paarden waadden in de tempel van Jeruzalem tot aan hun breidels in het bloed", schreef een christelijke kroniekschrijver die hem vergezelde. Bij de stichting van België werd hij een van onze grote vaderlandse helden."

*****

"Ooit een onguur figuur, later een nationale held" – zullen we het met het VB ook die kant zien opgaan?

BijlageGrootte
bldgodfriedbouillon2.jpg22.95 KB

Lees meer / 3 comment(s)